Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Carlos III de Navarra
Rei de Navarra
Rei de Navarra
1387 - 1425
Predecesor	Carlos II o Malo
Succesor	Blanca de Navarra
Conte d'Evreus
1387 - 1404
Predecesor	Carlos II o Malo
Atros títols Ducau de Nemours 1404 - 1425 Succesor Alionor de Borbón
Naixencia	22 de chulio de 1361
Muerte	8 de setiembre de 1425

Carlos III de Navarra (u Carlos III o Noble) estió un rei de Navarra, naixito de Mantes (hue departamento d'Yvelines) o 22 de chulio de 1361 y muerto en Olit (Navarra) l'8 de setiembre de 1425.

Estió rei de Navarra dede 1387 dica la suya muerte en 1425, conte d'Evreus dende 1387 dica 1404 y duque de Nemours dende 1404 dica 1425.

Orichens familiars

Carlos III de Navarra yera fillo d'o suyo antecesor, Carlos II, dito o Malo, y d'a suya muller Chuana de Valois (filla de Chuan II o Bueno de Francia y de Bona de Luxemburgo. Yera asinas d'a dinastía Evreus.

Antis de plegar en a cadiera reyal

En 1378, cuan yera encara un mesache, o suyo pai le ninvió en una embaixada ta o rei de Francia Carlos V, y iste lo fació preso y s'apoderó d'as posesions navarras en Francia, fueras de Cherbourg, que yera imposible de conquerir. Interrogato por o rei, iste conoixió os plans navarros ta apoderar-se d'a villa de Logronyo, en La Rioja, y aprevinió a o rei de Castiella Henrique II. Henrique ordenó a invasión de Navarra, forzando a Carlos II a sinnar o Tractau de Briones. Dimpués, en 1380, Carlos V de Francia liberó a o infante Carlos.^[1]

En 1375 casó con Alionor de Castiella, filla d'Henrique II de Castiella, y os reinos de Navarra y Castiella estioron aliaus, dica os tiempos de Chuan II de Castiella y Henrique III de Castiella.

A suya politica como rei de Navarra

O suyo pai Carlos II morió l'1 de chinero de 1387, y Carlos III plegó en a cadiera reyal d'o reino de Navarra.

A politica d'o suyo reinau estió la de d'aconseguir a paz con os suyos vecins, albandonando a politica d'o suyo pai, que yera expansionista d'o reino. Asinas, en 1404, por o Tratato de París, renunció a la reclamación de bels territorios en Francia que yeran feudos d'a suya familia, como Campanya u Bria. Yera una politica mas achustata a la situación politica y economica interior d'o reino de Navarra, y amás premitiba l'aumento d'a presencia de navarros en as institucions politicas d'o reino.

Antiparte, milloró as relacions de Navarra con os países mugants: Anglaterra, Castiella u Aragón. Colaboró con os castellanos en a Guerra de Granada y ta fer a paz con o reino d'Aragón casó a la suya filla y heredera Blanca con Martín I de Sicilia o Choben, hereu de Martín I d'Aragón.

En 1423 creyó o títol de prencipe de Viana ta l'hereu d'a corona navarra; o primer prencipe de Viana estió o nieto d'él, Carlos de Viana, fillo de Blanca y d'o suyo segundo esposo Chuan II d'Aragón.

Empentó a construcción d'o palacio d'Olit (Olit), o palacio de Tafalla (Tafalla) y a conclusión d'a seu de Santa María de Pamplona.

A l'igual que o suyo pai tenió a bispe de Bayona García de Eugui a lo suyo servicio.

Matrimonio y fillos

D'o suyo matrimonio con Alionor de Castiella habió a:

• Blanca I de Navarra (1385-1441), reina de Navarra dende 1425 dica 1441.
• Chuana d'Evreus (1386-1413), casata con Chuan III de Grailly, conte de Fois y Biarn.
• María d'Evreus (1388-1425).
• Margalida d'Evreus (1390-1425).
• Beatriz d'Evreus (1392-1415), casata con Chaime II de Borbón-La Marche, conte de La Marche y de Castres.
• Isabel d'Evreus (1395-1435, casata con Chuan IV d'Armanyac, conte d'Armanyac, Rodés y Fézensac.
• Carlos d'Evreus (1397-1402).
• Loís d'Evreus (1402-1402).

Referencias