Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Villanueva de Galligo
Municipio d'Aragón
Entidat  • País  • Provincia  • Comarca	Municipio  Aragón  Zaragoza Comarca Central
Partiu chudicial	Zaragoza
Mancomunidat	Central
Superficie	76 km²
Población  • Total	4806 hab. (2013)
Altaria  • Meyana	244 m.
Distancia  • 13 km	enta Zaragoza
Alcalde	Jesús Gayán Carceller
Codigo postal	50830
Parroquial  • Archidiocesi  • Arcipestrau  • Parroquia	Zaragoza Zuera O Salvador
Ríos	Galligo
Coordenadas	41°46’ 5’’N 0°49’35’’U
Villanueva de Galligo Villanueva de Galligo en Aragón
Web oficial

Villanueva de Galligo (en castellano Villanueva de Gállego) ye una villa y municipio aragonés d'a provincia de Zaragoza situata en a Comarca Central.^[1]

A suya población ye de 4.728 habitants (2020), en una superficie de 76,00 km² y una densidat de población de 62,21 hab/km².

Cheografía

A villa de Villanueva de Galligo ye situata a 244 metros d'altaria sobre o livel d'a mar, a o canto d'o río Galligo y a una distancia de 13 km d'a ciudat de Zaragoza, a capital d'a suya comarca, d'a suya provincia y d'Aragón.

Historia

L'orichen d'a villa debió d'estar en un rolde de casas de labranza que asinas fuoron establindo o nuclio urbán, trestallato perfectament en dos vicos, o Barrio Alto y o Barrio Baixo. Una serie d'edificacions soladas, que son conoixidas con o nombre de "torres" (casa tipica de l'Aragón mas rural y amanau ta la ciudat) son o recuerdo d'un habitat mas esparramicato.

Villanueva estió mientres bels sieglos parti d'una sinyoría que o rei Pero IV d'Aragón deixó t'a ciudat de Zaragoza ta financiar a guerra por conquerir a Corona de Castiella. Alavez pasó a estar Villanueva un lugar de Zaragoza, encara que con alcalde y rechidor propios que a suya esleción heba de fer-se con l'asentimiento d'o Concello de Zaragoza. En o fogache de 1495 figura como barrio de Zaragoza.^[2]

A la fin d'o sieglo XVIII se convertió en un concello independient.

En o sieglo XII i tenió a suya seu un monesterio d'a Orden de Cistels que lo tresladoron ta Rueda.

Toponimia

O nombre arabe d'ista villa estió Burchazut (escrito cuasi siempre Burjazut en documentos medievals), nombre que actualment ye tamién o d'una imachen d'a Virchen venerata en o lugar y a suya redolada (Nuestra Señora de Burjazud, pero con j velar castellana). En o sieglo XV ya amaneixe o nombre de Villanueva de Burjazut, y como prueba que a j se pronunciaba ch en a "Documentación Medieval de la Casa de Ganaders de Zaragoza" trobamos escrito Villanueva de Burchaçut en un texto de fins d'o sieglo XV (cuan s'encomienza a copiar a ortografía castellana on a ch no representa una k en cultismos como en a ortografía medieval aragonesa):

O nombre actual d'a villa no apareixe en documentos oficials dica o sieglo XVII.

Demografía

Administración

Cultura

En o suyo termín municipal ye situata a Universidat Sant Chorche, una universidat privata con facultats de Comunicación y Ciencias Socials, Ciencias d'a Salut, Escuela d'Arquitectura y Tecnolochía, Instituto de Luengas Modernas y Instituto de l'Humanismo y Sociedat podiendo obtenir os titols de Periodismo, Publicidat y Relacions Publicas, Comunicación Audiovisual, Traducción y Comunicación Intercultural, Farmacia, Incheniería Informatica y Arquitectura. A mas a mas d'oferir tamién a posibilidat de fer diferents másters y doctoratos.

Esporte

• O fútbol ye representato por o Villanueva Club de Fútbol.

Molimentos

• Ilesia d'o Salvador, d'estilo modernista.

Lugars achirmanaus

• Pavia, en rechión francesa d'Occitania, departamento d'o Gers (Francia).

Se veiga tamién

• Linia 200 d'Adif.
  • Estación de Villanueva de Galligo.

Vinclos externos

• (es) Pachina web oficial d'o Concello de Villanueva de Galligo.
• (es) Pachina web sobre Villanueva de Galligo.

Referencias