 |
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
| Bandaliés | |
| Lugar d'Aragón | |
| Entidat • País • Provincia • Comarca • Municipio |
Lugar Aragón.svg.png.webp){kind=small} UescaPlana de Uesca Loporzano |
| Partiu chudicial | Uesca |
| Población • Total |
48 hab. (2010) |
| Altaria • Meyana |
502 m. |
| Distancia • 9 km |
enta Uesca |
| Codigo postal | 22192 |
| Patrons | Natividat de Santa María |
| Parroquial • Diocesi • Arcipestrau |
Uesca Semontano-Sobrarbe |
| Coordenadas | |
  Bandaliés Bandaliés en Aragón | |
Bandaliés ye un lugar aragonés d'o concello municipal de Loporzano, situato en a provincia de Uesca y comarca d'a Plana de Uesca.
A suya población ye de 48 habitants (2010).
En o lugar se troba, dende 1982, o Museu de Ceramica de Bandaliés.
Cheografía
O lugar de Bandaliés se troba situato a 502 metros d'altaria sobre o ran d'a mar, a una distancia de 9 km d'a ciudat de Uesca, a capital d'a suya provincia.
Etimolochía
Seguntes Manuel Benito Moliner, o nombre d'o lugar deriva d'o nombre d'o propietario d'un antigo fundus en o lugar, que yera dito Vandalus (relacionando-se iste antroponimo con o pueblo d'os vandalos).[1]
Historia
Seguntes Agustín Ubieto Arteta, a primera cita d'o lugar ye de 1094 u 1096, recullita en a obra de su chermano Antonio Ubieto Arteta Colección diplomática de Pedro I de Aragón y Navarra (Zaragoza, 1951), y documenta as variants Bandalies, Bandales, Bandaliesse, Vandaless y Vandalies.[2]
En 1391, o monesterio de Mont Aragón mercó o lugar de Bandaliés, chunto con atros 23 lugars, pagando 1.000 florins a Chuan I d'Aragón.[3]
Cultura
L'alfarería de Bandaliés
Bandaliés ye prou conoixito por a suya alfarería, plegando o conte d'Aranda a portar alfarers de Bandaliés enta l'Alcora, en o País Valenciano, ta que amostrasen a los Valencianos cómo fer as soperas tal como se feban en Bandaliés.[3]
Tamién Bandaliés, chunto con Benabarri, estioron os solos lugars de l'Alto Aragón a on se fabricoron feguras t'as portals de Belén, encara que no se conoix denguna que haiga plegato dica hue; sí se conoixen os suyos moldes.[3]
Cuantas familias d'a localidat (os Albero, Ballarín, Barfalluy, Berdiel, Cajal y Laguarta) mercaban as produccions d'os obradors d'o lugar ta dimpués vender-las en as suyas rotas comercials a traviés de tot Aragón, dende Berdún u Chaca en a Chacetania dica Casp en o Baixo Aragón.[3]
Demografía
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| 1717-1981: población de feito; 1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. | ||||||||||||||||||
Molimentos
- Ilesia d'a Natividat de Nuestra Sinyora de Bandaliés, una ilesia d'o sieglo XVIII.
Vinclos externos
- (es) Cerámica Abió, talle artesano de ceramica de Bandaliés.
Referencias
- ↑ (es) Manuel Benito Moliner: Pueblos del Alto Aragón: el origen de sus nombres.
- ↑ (es) Ubieto Arteta, Agustín: Toponimia aragonesa medieval, Valencia, 1972, pachina 51.
- 1 2 3 4 (es) Bizén d'o Río Martínez: La cerámica de Bandaliés, en Argensola: Revista de Ciencias Sociales del Instituto de Estudios Altoaragoneses.
| Lugars d'o municipio de Loporzano | |
|---|---|
| Poblaus: Aguas | Almunia d'o Romeral | Ayera | Bandaliés | Barluenga | Castilsabás | Chibluco | Coscullano | Lacertals | Loporzano | Os Molinos | Sant Chulián de Banzo | Santolaria | Sasa de l'Abadiato | Sipán Despoblaus: Sagariello | Vadiello |