Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Mausoleu d'os amants de Teruel

A historia u leyenda d'os Amants de Teruel reconta la historia d'amor entre dos chóvens teruelanos, Isabel de Segura y Chuan Martínez de Marciella, conoixito dende as recreyacions d'o teatro barroco como "Diego". Dende 1996 se celebra en Teruel, ta remerar a tradición, a festividat d'as Vodas d'Isabel de Segura.

A historia

Detalle d'as mans.

A leyenda d'os Amants de Teruel viene d'una antiga tradición.

En 1555 se descubrioron as momias apedecatas en a capiella de Sant Cosme y Sant Damián. Chunto a ellas, seguntes o testimonio posterior d'o notario Yagüe de Salas, apareixió un documento antigo que reculliba o escaicimiento.

Juan de Ávalos esculpió as estatuas chacents baixo as que hue i son as momias. A freda serenidat d'os Amants, que as mans no en gosan chuntar-sen, ye simbolo d'un amor que sobreixe os conceptos humans.

As restas d'os Amants se pueden vesitar en o Mausoleu d'os Amants. Un edificio de nueva construcción a on que amás de poder veyer as esculturas d'Ávalos, se i troba o mural realizato por Jorge Gay Un amor nuevo, asinas como un d'os bocetos d'o cuadro de Muñoz Degraín que se troba en o Museu d'o Prado y cuantas obras musicals, literarias, cinematograficas que s'han creyato partindo d'a historia d'os Amants.

A leyenda

Rastros d'as momias.

En os primers anyos d'o sieglo XIII viviban en a ciudat de Teruel Chuan Diago de Marciella y Isabel de Segura, y a suya temprana amistanza se tornó luego en amor. No quiesto por a familia d'Isabel, debito a que no teneba prous biens materials, o pretendient consiguió un plazo de 5 anyos ta enriquir-se. Asinas, pues se'n fuó ta la guerra y tornó ta Teruel chusto cuan s'heba rematato lo plazo. Por ixas envueltas, Isabel ya yera muller d'un chermano d'o sinyor d'Albarracín. A tamas d'iste feito, Chuan Diago consiguió veyer a Isabel en a su casa y le demandó un beso; ella lo se negó y allora o choven morió de dolor. A lo día siguient se facioron os funerals d'o choven en Sant Per; alavez, una muller vestita de luto s'amanó ta l'atabul: yera Isabel, que quereba dar a lo defunto lo beso que le negó en vida; a choven posó los suyos labios sobre os d'o muerto y de golpe cayó muerta chunto a éll.

Escritors

A-saber-los autores han escrito sobre ista historia, entre éls os siguients:

  • Antonio Serón.
  • Andrés Rey de Artieda.
  • Tirso de Molina.
  • Tomás Bretón.
  • Juan Eugenio Hartzenbusch.

Vinclos externos


Mitolochía aragonesa
Dioses Anayet - Arafita - Balaitús - Bébrix - Culibiellas - Gabardiella - Gabardón - Gratal - Hercules - Pyrene
Chigants Aneto - Atland - Ciclope de l'aniello - Cherión - Chenios d'as nieus - Chigant de Muyed - Chuan Ralla - Fotronero - Guara - Home granizo de Turbón - Home granizo d'a Val d'Onsella - Rondán - Silván
Sers Basaharau - Bilbiana - Belaín - Diaple - Diaplerons - Moras - Encantaria - Ensundiero - Fada - Filadera - Folletz - Furtaperas - Hebe - Lainas - Mamés - Mariuena - Martinico - Minairons - Home choto - Home granizo - Pastor de lupos - Peinadora - Sacamantecas - Unyazas
Bruixas y bruixons Amaría d'Arbués - Catalina Aznar - Cristineta d'Alcoleya - Devinaire - Guirandana de Lai - Gracia Bielsa - Gracia de Valle - Glaudonetas - Martina Gen - Maut - Narbona d'Arcal - Pedro Arruebo - Pedro de Ysabal - Tía Casca - Tía Galga - Tía Picolla - Urganda
Animals Babieca - Buco - Caballo - Can - Craba - Dragón (Ambel, Bronchales, Dugo) - Gato - Lacuerco - Liebre - Lupo - Marta - Onso - Sirpient
Pantasmas Abad d'Alquezra - Almetas de Roldán - Berenguer de Bellvis - Celina - Cura de Benás - Doncella de Buera - Lumbretas - Guzpatas - Pantasma d'Asba - Pantasma d'a lungara - Pantasma de Sarinyena - Pantasma de Sant Chuan d'a Penya - Pantasmas de Sopeira - Pantasma d'a villa de Sos - Prior d'Urmella
Elementos

Almetas - Aniello machico - Brinzoner - Cardincha - Durendart - Esconchurador - Espantabruixas - O Libret - Religada

Leyendas

Amants de Teruel - Árbol de Sobrarbe - Barón Artal de Mur - Barón d'Escrich - Barón d'Espés - Campana de Uesca - Campana de Viliella - Cuento d'os cheposos - Fustero de Bara - Cazataire maldito - Ferrero de Serradui - Fortún de Vizcarra - Franceset de Castanesa - Fundación de Sant Chuan d'a Penya - Galino Galinás - Marieta - Palafox - Santo Gredal - Tío Apolinar - Trachinero d'Espés - O toro y a estrela - Soterrada viva d'Alfambra - Viellas pervivients

Paraches

Basa de la Mora - Pozo de Sant Lazaro - Turbón

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.