ሹልጊ
ሹልጊ ከ1966 እስከ 1918 ዓክልበ. ግድም ድረስ የኡርና የሱመር ንጉሥ ነበር። የአባቱ የኡር-ናሙ ተከታይ ነበር። ቀድሞ ስሙ እንደ ዱንጊ በሊቃውንቱ ይታነብ ነበር፤ አሁን ግን አጠራሩ «ሹልጊ» ትክክል እንደ ሆነ ይታመናል።
በአንድ ጽሑፍ ዘንድ (CM48) የሹልጊ አባት ኡር-ናሙ ሲሆን እናቱ የኡቱ-ኸጛል ሴት ልጅ ነበረች። በሹልጊ ዘመነ መንግሥት ከ፵፰ ዓመታቱ ሁላቸው በስም ይታወቃሉ። ከነዚህም ውስጥ ለምሳሌ፦
- 1966 ዓክልበ - «ሹልጊ ንጉሥ የሆነበት ዓመት»
- 1961 ዓክልበ. - «ንጉሡ የኒፑር ሥርዓት ያስተካከለበት ዓመት»
- 1960 ዓክልበ. - «ንጉሡ ከኡርና ኒፑር መካከል ደርሶ መልስ የሄደበት ዓመት»
- 1946 ዓክልበ. - «የኡር ዜጎች ጦረኞች እንዲሆኑ የተገደደበት ዓመት»
- 1945 ዓክልበ. - «ደር ከተማ የጠፋበት ዓመት»
- 1943 ዓክልበ. - «ንጉሡ ሹልጊ አምላክ የተደረገበት ዓመት»
- 1942 ዓክልበ. - «ካርሃር ከተማ የጠፋበት ዓመት»
- 1941 ዓክልበ. - «ሲሙሩም የጠፋበት ዓመት»
- 1940 ዓክልበ. - «ሲሙሩም ሁለተኛ ጊዜ የጠፋበት ዓመት»
- 1939 ዓክልበ. - «ሃርሺ የጠፋበት ዓመት»
- 1936 ዓክልበ. - «የአንሻን አገረ ገዥ የንጉሡን ሴት ልጅ ያገባትበት ዓመት።
- 1935 ዓክልበ. - «ካርሃር ሁለተኛ ጊዜ የጠፋበት ዓመት»
- 1934 ዓክልበ. - «ሲሙሩም ሦስተኛ ጊዜ የጠፋበት ዓመት»
- 1933 ዓክልበ. - «ካርሃር ሦስተኛ ጊዜ የጠፋበት ዓመት»
- 1932 ዓክልበ. - «አንሻን የጠፋበት ዓመት»
- 1929 ዓክልበ. - «ንጉሡ ሹልጊ የሀገር ግድግዳ ያሠራበት ዓመት»
- 1924 ዓክልበ. - «ንጉሡ ሻሽሩም ያጠፋበት ዓመት»
- 1922 ዓክልበ. - «ሲሙሩምና ሉሉቡም ለ፱ኛው ጊዜ የጠፉበት ዓመት»፤ ወይም «ብርቱ ሹልጊ፣ የኡር ንጉሥ፣ የአራቱ ሩቦች ንጉሥ፣ የኡርቢሉም፣ ሲሙሩም፣ ሉሉቡምና የካርሃር አለቆችን በአንድ ዘመቻ የሰበራቸውበት ዓመት»
- 1921 ዓክልበ. - «ብርቱ ሹልጊ፣ የኡር ንጉሥ፣ የአራቱ ሩቦች ንጉሥ፣ ኪማሽን፣ ሁርቲንና ግዛቶቻቸውን በአንድ ቀን ውስጥ ያጠፋቸውበት ዓመት»
- 1919 ዓክልበ. - «ሃርሺ፣ ኪማሽ፣ ሁርቲና ግዛቶቻቸው በአንድ ቀን ውስጥ የጠፉበት ዓመት» ናቸው።[1]
ከላይ እንደሚታየው፣ በ1943 ዓክልበ. ሹልጊ እራሱን አምላክ እንደ ነበር የሚል አዋጅ ሰጠ። ከዚህ በፊት ነገሥታት ከመሞታቸው በኋላ እንደ አማልክት ቢደረጉም፣ በሕይወቱ ዘመን አምላክ ነኝ ባይ ንጉሥ አሁን የሚታይ ነው። በሹልጊ ስም ብዙ የምስጋና መዝሙሮች በሱመርኛ ተገኝተዋል።
በሌሎች ምንጮች ግን ሹልጊ እንደ ጽድቅ ንጉሥ አልታሠበም። «የዋይድነር ዜና መዋዕል» (ABC 19) የሚባል ሰነድ «ሥርዓቶቹን በትክክል አልፈጸመም፤ የማጽዳቱንም ሥርዓተ ቅዳሴ አረኮሰ» ሲለን CM 48 ሥርዓቶቹን በማይገባ እንደ ቀየራቸው፣ «ሀሣዌ ጽሁፎች» እንደ ቀረጸ በማለት ይከሰዋል። «የቀድሞ ነገሥታት ዜና መዋዕል» (ABC 20) ደግሞ «የወንጀል አመል ነበረው፤ የባቢሎንም መቅደስ ንብረት እንደ ምርኮ ወሰደ» የሚል ክስ አቀረበበት።
በመጀመርያ ዓመቶቹ የዓመት ስሞች በተለይ መቅደሶች ስለ መሥራታቸው ሲሆን ከተሠሩባቸው ከተሞች መሃል ደር አንዱ ነበር። በ፳ኛው ዓመት ግን «የደር ሂሳብ በዶማዎች እንዲከፈል» አዝዞ ከተማውን በቅጣት አስፈረሰው። ከዚያ የዘመተባቸው ቦታዎች በሑራውያን አገር፣ በሉሉቢ ወይም በኤላም ነበሩ። በ፴ኛው ዓመቱ ሴት ልጁ የአንሻን አገረ ገዥ ብታገባም በ፴፬ኛውም ዓመቱ ግን በአንሻን ላይ የቅጣት ዘመቻ እየዘመተ ነበር።
የሹልጊ ተከታይ ልጁ አማር-ሲን ነበር።
«የሹልጊ ስጦታ» የሚሉ ወርቅ ጉትቻዎች
የሹልጊ ጽላት
የሹልጊ ጽላት
የሹልጊ ዓመት ስሞች ያሉበት ጽላት
የሹልጊ ዘመን ክብደት
የሹልጊ ዘመን ደረሰኝ
| ቀዳሚው ኡር-ናሙ |
የሱመር ነጉሥ 1966-1919 ዓክልበ. ግድም |
ተከታይ አማር-ሲን |