ሊሻሊሾ
ሊሻሊሾ (ሮማይስጥ፦ Amaranthus caudatus) ወይም ደግሞ የፈረንጅ ጤፍ ኢትዮጵያ ውስጥ የሚገኝ ክረምታዊ አባቢ እጽ ዝርያ ነው። በአሉማ ወገን (Amaranthus) ውስጥ ነው።
?ሊሻሊሾ | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ሳይንሳዊ ደረጃ መስጫ | ||||||||||||
| ||||||||||||
''Amaranthus caudatus'' L. | ||||||||||||
የተክሉ ሳይንሳዊ ጸባይ
የህብራበባ ቀይ ቀለም በውስጡ ካሉት ጥንተ ንጥሮች ይወለዳል።
አስተዳደግ
ሊሻሊሾ ከ1 እስከ 3 ሜትር ሊደርስ ይችላል፣ ሙሉ ፀሐይ ይሻለዋል። ልዩ ልዩ ሁናቴዎች እርጥብ ሆነ ደረቅ ይችልበታል። ከዘር በቀላል ይታደጋል። እቤት ውስጥ ይጀመርና ከመጨረሻ ውርጭ በኋላ ከቤት ውጭ መዛወር ይችላል።
በብዛት የሚገኝበት መልክዓ ምድር
በአንዴስ ተራሮች ከተገኙት አሉማ ዝርዮች ዋንኛው ሲሆን «ኪዊቻ» ይሉታል። እንደ ብዙ ሌሎች አሉማዎች የዚህ ዝርያ መነሻ ከአሜሪካዊ ግሞጂዎች ነው።
የተክሉ ጥቅም
ከተክሉ ብዙ ክፍሎች ከነቅጠሎቹና ዘሮቹም ሊበሉ ይቻላል፣ በተለይም በሕንድ አገርና በደቡብ አሜሪካ ለምግብነት ይጠቀማል።
በኢትዮጵያ ቅጠሉ ተፈልቶ ይበላል፣ ዘሩም በአጥሚት ወይም በእንጀራ ሊጨመር ይችላል።
በኮንሶ ዘሮቹ ሲበሉ፣ ቻቃ የተባለ መጠትም ለማዘጋጀት ይጠቀማሉ። በደቡብ ኦሞ የአገዳ ቡቃያ በአሪ ብሔር ይበላል። በጉራፈርዳ ጅማ፣ የሊሻሊሾ አረቄ ወይም «ቦርዴ»፣ የሊሻሊሾ ቂጣ፣ እና ለሕፃን የሊሻሊሾ አጥሚት ይሠራሉ።[1]
በኢትዮጵያም የኮሶ ትል ለማስወጣት ተጠቅሞታል። [2]
References
- የጤፍና የሊሻሊሾ ውጤቶች ለማስለማት የተደረገው ጥናት ከአረጋይ በርሄ፣ 2014 እ.ኤ.አ. (2006 ዓም) አዲስ አበባ ኡኒቬርሲቲ ህየወ ኬሚካል ክፍል
- አማረ ጌታሁን - SOME COMMON MEDICINAL AND POISONOUS PLANTS USED IN ETHIOPIAN FOLK MEDICINE Archived ጁላይ 31, 2017 at the Wayback Machine March 1976 እ.ኤ.አ.
- Information from University of Wisconsin Archived ጁላይ 20, 2011 at the Wayback Machine
- Flora of North America: Taxonomic, Scientific, and Distribution Information
- Article about role of Amaranths in native American agriculture Archived ኦክቶበር 14, 2007 at the Wayback Machine
External links
- Jepson Manual Treatment
- USDA Plants Profile
- Ecoport token Archived ሜይ 20, 2008 at the Wayback Machine for Amaranthus caudatus L.
- "Wild Food Plants Attracting Additional Consumer Categories": Amaranthus caudatus (Famine Food Guide website)
- Photo gallery
- Amaranthus caudatus L. Medicinal Plant Images Database (School of Chinese Medicine, Hong Kong Baptist University) መለጠፊያ:Zh-hant (እንግሊዝኛ)
- Crops for the Future: Kiwicha (Amaranthus caudatus)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.