Winteroorlog

Noord-Europa in November 1939.[21] ██ Neutrale lande██ Nazi-Duitsland en geannekseerde lande██ Sowjetunie en geannekseerde lande██ Lande met Sowjet-militêre basisse

Finland was lank deel van die Sweedse koninkryk toe dit in 1808 deur Rusland oorwin is en in 'n outonome bufferstaat omskep is om die Russiese hoofstad te beskerm. Na die Oktober-rewolusie, wat 'n Sowjetregering in Rusland tot gevolg gehad het, het die Groot Hertogdom van Finland homself op 6 Desember 1917 onafhanklik verklaar. Sterk bande tussen Finland en Duitsland het ontstaan toe die Duitse Ryk Finland se ondergrondse onafhanklikheidsbeweging tydens die Eerste Wêreldoorlog ondersteun het. In die burgeroorlog wat daarop gevolg het, het Duitse soldate en Finse Jägertroepe wat in Duitsland opgelei is, 'n deurslaggewende rol gespeel. Slegs Duitsland se nederlaag in die Eerste Wêreldoorlog het die vestiging van 'n Duits-afhanklike monargie in Finland onder Frederick Charles van Hesse as koning verhinder. Na die oorlog het Duits-Finse bande stewig gebly, alhoewel Finse simpatie vir die Nasionaal-Sosialiste maar dun gesaai was.

Die verhouding tussen die Sowjetunie en Finland was gespanne en kil — die twee tydperke van gedwonge Russifisering teen die vorige eeuwisseling en die nalatenskap van die mislukte sosialistiese rebellie in Finland het bygedra tot sterk wedersydse wantroue. Stalin het gevrees dat Nazi-Duitsland uiteindelik sou oorgaan tot aanval, en met die Sowjet-Finse grens slegs 32 km van Leningrad, sou Finse grondgebied 'n uitstekende basis vir 'n aanval wees. In 1932 het die Sowjetunie 'n nieaanvalsverdrag met Finland geteken. Die ooreenkoms is in 1934 vir tien jaar herbevestig.

In April 1938, of moontlik selfs vroeër, begin die Sowjetunie diplomatieke onderhandelinge met Finland in 'n poging om hulle gesamentlike verdedigingsvermoë teen Duitsland te versterk. Die Sowjetunie se grootste bekommernis was dat Duitsland Finland as 'n vastrapplek vir 'n aanval op Leningrad sou gebruik. Meer as 'n jaar verloop sonder noemenswaardige vordering terwyl die politieke toestand in Europa versleg.

Die Mannerheimlyn waar van die felste gevegte van die Winteroorlog plaasgevind het

Nazi-Duitsland en die Sowjetunie teken op 23 Augustus 1939 'n nieaanvalsverdrag, die Molotof-Ribbentrop-verdrag. Dit sluit 'n geheime klousule in waarvolgens die lande van Oos-Europa tussen die twee ondertekenaars verdeel sou word. Daar word ook ooreengekom dat Finland in die Sowjet-"invloedsfeer" sal val. Die Duitse aanval op Pole op 1 September word gevolg deur 'n Sowjet-inval uit die ooste. Binne 'n paar weke verdeel hulle die land tussen hulle.

In die herfs van 1939, na Duitsland se aanval op Pole, dring die Sowjetunie finaal daarop aan dat Finland instem om die grens 25 kilometer verder van Leningrad te skuif. Hy dring ook daarop aan dat Finland die Hanko-skiereiland vir 30 jaar aan die USSR verhuur vir die oprig van 'n vlootbasis. In ruil daarvoor bied die Sowjetunie Finland 'n groot deel van Karelië (twee keer so groot, maar minder ontwikkeld) aan.

Die Finse regering weier egter die Sowjet-eise. Op 26 November onderneem Sowjetmagte die bombardering van Mainila, 'n voorval waarin die Sowjetartillerie gebiede naby die Russiese dorpie Mainila beskiet en toe aankondig dat Sowjettroepe in 'n Finse artillerieaanval gesterf het. Die Sowjetunie eis dat die Finne om verskoning vra vir die voorval en hulle magte 20-25 km van die grens moet skuif. Die Finne ontken enige verantwoordelikheid vir die aanval en weier om toe te gee. Die Sowjetunie gebruik dit as 'n verskoning om uit die nieaanvalsverdrag te onttrek. Op 30 November val Sowjetmagte Finland met 23 divisies van altesaam 450 000 man aan en bereik vinnig die Mannerheimlyn.

'n Marionetregering word op 1 Desember 1939 in die besette Finse grensdorp Terijoki (nou Zelenogorsk) geskep onder die beskerming van die Finse Demokratiese Republiek, gelei deur Otto Ville Kuusinen. Dit word gedoen beide ter wille van diplomatieke oorwegings (dit het onmiddellik die enigste regering van Finland geword wat deur die Sowjetunie erken is) en om militêre redes (hulle het gehoop dat dit sosialiste in Finland se leër sou laat oorloop). Die republiek is nie juis suksesvol nie, maar bly bestaan tot 12 Maart 1940 en word later in die Russiese Karelo-Finse SSR ingesluit.

Aanvalrigtings van die Rooi Leër en die belangrikste linies aan albei kante.

Aanvanklik kan Finland slegs 'n leër van 180 000 man mobiliseer, maar die troepe blyk verbete teenstanders te wees wat guerrillataktiek, vinnigbewegende ski-troepe in wit kamoefleerpakke en plaaslike kennis inspan. 'n Geïmproviseerde petrolbom, wat aangepas is van een wat in die Spaanse Burgeroorlog gebruik is, word met groot sukses gebruik en raak bekend as die Molotov cocktail.

Toestande tydens die winter van 1939/40 was straf; temperature van -40° was nie ongewoon nie, en die Finne was daartoe in staat om dit tot hulle voordeel te gebruik. Hulle kies gereeld om nie in konvensionele oorlogvoering met die vyand betrokke te raak nie. Hulle val eerder Sowjettroepe aan wat in veldkombuise (wat kritiek vir oorlewing was) om kampvure sit.

Tot die verbasing van beide die Sowjetleierskap en die Finne het die meerderheid van die Finse Sosialiste ook nie die Sowjetinval ondersteun nie maar saam met hulle landgenote teen die gemeenskaplike vyand geveg. Baie Finse kommuniste het in die 1930's na die Sowjetunie getrek om "sosialisme te bou", net om slagoffers van Stalin se Groot Suiwering te word. Dit het gelei tot grootskaalse ontnugtering en selfs openlike haat van die Sowjetregime onder sosialiste in Finland. 'n Verdere faktor was die vooruitgang van die Finse samelewing en wette na die burgeroorlog wat gehelp het om die gaping tussen die verskillende stande in die samelewing te verklein. Daar word steeds na die gedeeltelike genesing van wonde en onenigheid na die Finse Burgeroorlog (1918) en Finland se taalstryd verwys as "die gees van die Winteroorlog". Baie kommuniste is egter nie toegelaat om in Finland se leër te veg nie as gevolg van hulle politieke agtergrond.

Sowjet-verwaandheid en -onbevoegdheid was 'n belangrike faktor in die oorlog. Die aanvallers het nie veel teenstand verwag nie en het selfs die aanval met marsorkeste begin in die verwagting van 'n vinnige oorwinning. Talle historiese verslae vertel van Russiese soldate wat die Finse lyne met arms ingehaak genader het terwyl hulle luidkeels Sowjet-lofsange sing. As gevolg van Stalin se suiwerings het die aanvoerders van die Rooi Leër se getalle met 80% afgeneem. Dié offisiere is gewoonlik vervang met minder bevoegde mense wat meer "lojaal" teenoor hulle hoofde was, aangesien Stalin sy aanvoerders deur middel van politieke offisiere bestuur het. Taktiek wat teen die Tweede Wêreldoorlog uitgedien was, is soms gebruik. Taktiek is slaafs "volgens reëls" toegepas aangesien 'n mislukte inisiatief 'n hoë risiko van teregstelling vir die leierskap daarvan ingehou het. Baie Sowjetverliese was eenvoudig as gevolg van aanvoerders se weiering om terug te trek of omdat hulle nie toegelaat is om dit te doen nie.

Die Sowjetleër was ook swak voorberei vir winteroorlogvoering, veral in woude, en het swaar gesteun op ondoeltreffende gemotoriseerde voertuie. Die voertuie is 24 uur per dag aan die gang gehou om te probeer verhoed dat hulle brandstof vries, maar enjins het steeds geweier en brandstoftekorte het voorgekom. Een van die merkwaardigste nederlae in militêre geskiedenis is die sogenaamde "Raatteentie-voorval" tydens die maand lange Slag van Suomussalmi. Die Sowjetunie se 44ste Infanteriedivisie (ongeveer 25 000 troepe) is geheel en al uitgewis nadat hulle hulle op 'n woudpad reg in 'n hinderlaag van die Finse "Osasto Kontula" ('n eenheid van 300 manskappe) vasgeloop het. Die klein eenheid het die naderende Sowjetdivisie tot stilstand gebring, terwyl die Finse kol. Siilasvuo en sy 9de Divisie (ongeveer 6 000 troepe) die Sowjettroepe se terugvalroete afgesny het, die vyand in kleiner eenhede verdeel en hulle dan een vir een uitgewis het. Die Sowjet-ongevalle het tot 23 000 beloop terwyl die Finne omtrent 800 man verloor het. Verder het die Finse troepe 43 tenks, 71 veld- en lugafweerkannonne, 29 anti-tenkkanonne, trekkers, 260 vragmotors, 1170 perde, infanteriewapens, ammunisie en mediese en kommunikasiemateriaal gebuit.

Finse soldate

Die Finse toerustingtekort was ook 'n faktor in die oorlog. Aan die begin van die oorlog het slegs die soldate wat basiese opleiding ondergaan het uniforms en wapens gekry. Die res moes hule eie klere dra. Die bont verskeidenheid van "uniforms" het die bynaam "Model Cajander" verwerf na eerste minister Aimo Cajander. Die Finne het egter baie toerusting, wapens en ammunisie van die swakopgeleide Sowjettroepe gebuit. Hulle weermag het nie die kaliber van hulle wapens verander na onafhanklikheid nie en hulle kon dus die Sowjet-ammunisie gebruik.

As gevolg van Stalin se etniese paranoia is verreweg die meeste soldate van die Rooi Leër wat in die Winteroorlog geveg het, uit die suidelike dele van die Sowjetunie gekies. Stalin het gemeen dat Russiese troepe uit die gebied reg teen die Finse grens nie vertrou kon word om teen die Finne, wat heel moontlik nie te verlangs familie van hulle was nie, of 'n geskiedenis in gemeen gehad het, te veg nie. Die soldate uit die suidelike gebiede het hoegenaamd geen ondervinding van Arktiese wintertoestande en feitlik geen woudoorlewingsvermoëns gehad nie. Finse troepe kon in baie gevalle hulle eie winterklere aantrek en baie van hulle het die grootste deel van hulle lewe in woude deurgebring aangesien die meeste Finne tot die 1950's nog plattelanders was. Die weer in Finland tydens die Winteroorlog was van die strafste in menseheugenis.

In die lug het Finland die "viervingerformasie"-gevegstyl bedink (vier vliegtuie, verdeel in twee eenhede van twee vliegtuie elk waar een eenheid laag vlieg en die ander hoog, met elke vliegtuig wat onafhanklik van die ander veg maar mekaar tog ondersteun). Dit was nie net beter as die Russiese taktiek van drie vliegtuie wat in 'n deltaformasie gevlieg het nie, maar is ook later deur alle belangrike lugmagte in die Tweede Wêreldoorlog nageboots en word tot vandag toe nog gebruik. Die viervingerformasie en die credo van Finse vlieëniers om altyd aan te val ondanks die grootte van die oormag, het bygedra tot die onvermoë van Russiese bomwerpers om noemenswaardige skade aan Finse teikens aan te rig. Finse lugmagoperasies in die Winteroorlog is goed gedokumenteer. Die Finse lugmag het 5 900 gevegsendings gevlieg, insluitend 3 900 onderskeppingsendings, 800 bomaanvalle, 70 lugfotografievlugte en 1 100 vervoersendings. Volgens sommige bronne is 190-280 vyandelike vliegtuie afgeskiet terwyl die Finne slegs 35-62 vliegtuie verloor het.[22]

Die wêreld het die Finse saak grootliks gesteun. Die Tweede Wêreldoorlog het nog nie werklik in erns begin nie en dit is as die skynoorlog (Engels: Phony War) bestempel; op daardie tydstip was die Winteroorlog die enigste werklike geveg behalwe die Duitse en Russiese inval van Pole, en dit het dus die wêreld se belangstelling gelok. Die Sowjet-aggressie is oor die algemeen as heeltemal ongeregverdig beskou. Verskeie buitelandse organisasies het materiële hulp soos mediese voorrade aan Finland verleen. Finse immigrante in die VSA en Kanada het teruggekeer, en baie vrywilligers (onder wie die toekomstige akteur Christopher Lee) het na Finland gereis om by die Finse se magte aan te sluit: 1 010 Dene, 895 Nore, 372 Ingriërs, 450 Hongare, 150 Italianers, 350 Amerikaners, 230 Engelse, 346 Finse uitgewekenes, en 210 vrywilligers uit ander lande het in Finland aangekom voor die oorlog verby was. Buitelandse verslaggewers in Helsinki het verslag gedoen van vermeende Finse vindingrykheid en gevegsukses, en selfs by geleentheid erg oordryf.

Swede, wat hulleself as nieoorlogvoerend eerder as 'n neutrale land (met verwysing na die oorlog tussen Nazi-Duitsland en die Geallieerdes) verklaar het, het militêre voorraad, kontant, krediet, humanitêre hulp en sowat 8 700 Sweedse vrywilligers bygedra. Waarskynlik die mees betekenisvolle hiervan was die Sweedse Vrywilligerlugmag, in aksie vanaf 7 Januarie, met 12 vegvliegtuie, 5 bomwerpers en 8 ander vliegtuie wat op daardie stadium 'n derde van die Sweedse Lugmag beslaan het. Vrywilligervlieëniers en werktuigkundiges het ook aangesluit. Die gevierde vlieënier graaf Carl Gustav von Rosen, familie van Hermann Göring, het onafhanklik vir vrywillige diens aangemeld. Daar was ook 'n vrywilligerarbeidsmag van ongeveer 900 werkers en ingenieurs.

Die Sweedse Vrywilligerskorps met 8 402 manskappe in Finland — die enigste gewone vrywilligers wat voor die einde van die oorlog hulle opleiding voltooi het — het in middel-Februarie die vyf Finse bataljonne by Märkäjärvi afgelos. Saam met die drie oorblywende Finse bataljonne het die korps twee Sowjetdivisies gekonfronteer en hulle vir 'n aanval teen middel-Maart voorberei, maar is daarvan verhoed deur die vredesooreenkoms. 33 soldate het in gevegsituasies gesterf, onder hulle die aanvoerder van die eerste afloseenheid, luitenant-kolonel Magnus Dyrssen.

Die Sweedse vrywilligers was steeds 'n bron van onenigheid tussen Swede en Finne. Die binnelandse debat in Finland het by gewone Finne in die jare net voor die oorlog die hoop gekweek dat aansienlik meer steun uit Swede verwag sou kon word, soos 'n groot mag van gereelde troepe, wat 'n noemenswaardige impak op die verloop van die oorlog kon gehad het en selfs sou kon verhoed het dat die Russe tot aanval oorgaan.

Direkte finansiële en wapensteun is ook deur die VSA, Argentinië, Venezuela en Suid-Afrika gebied.[23] Na die uitbreek van die Winteroorlog het Suid-Afrika 29 Gloster Gauntlet-opleidingsvliegtuie by die Britse lugmag gekoop en aan Finland geskenk. Slegs 25 is van Engeland gestuur en slegs 24 is lugvaardig gemaak. Die vliegtuie is na Göteborg in Swede verskeep en by Centrala Flygverkstaden in Malmslätt aanmekaargesit. Die eerste twee het op 10 Maart 1940 in Finland aangekom, nog drie op 3 April en vier op 12 April. Die res is na Finland verskeep en 15 het tussen 16 en 17 Mei by LeV aangekom.[24]

Binne 'n maand het die Sowjetleierskap dit begin oorweeg om die operasie te laat vaar en is Finland se regering genader met voorlopige vredesvoelers (via Swede se regering), die eerste keer op 29 Januarie. Tot op daardie tydstip het Finland in der waarheid vir die voortbestaan van die land geveg. Toe geloofwaardige gerugte die regerings in Parys en Londen begin bereik, het die dryfveer vir militêre steun dramaties verander. Nou het Finland slegs geveg om so veel as moontlik van die land se grondgebied naby Leningrad te behou. Om die openbare mening aan Finland se kant te hou is die inligting egter nie gepublisseer nie — nie in Finland of die buiteland nie. Finland se geveg is steeds beskou as 'n stryd om lewe en dood.

Frans-Britse steun is aangebied op voorwaarde dat die lande vrye deurgang deur die neutrale Noorweë en Swede verskaf sou word in plaas daarvan om die pad van Petsamo te neem. Die rede was 'n wens om die Sweedse ysterertsdistrikte in Kiruna en Malmberget te beset.
(Grens soos in 1920–1940.)

In Februarie 1940 het die Geallieerdes aangebied om te help: die Geallieerde plan, goedgekeur op 5 Februarie deur die Geallieerde Opperbevel, het uit 100 000 Britse en 35 000 Franse troepe bestaan wat by die Noorweegse hawe Narvik aan wal sou stap en Finland via Swede sou ondersteun terwyl aanvoerroetes op pad verkry sou word. Die plan sou op 20 Maart van stapel gestuur. Op 2 Maart is oorgangregte amptelik van die regerings van Noorweë en Swede versoek. Daar is gehoop dat dit die twee steeds-neutrale Nordiese lande na die Geallieerde kant sou oorbring en dat dit so hulle posisie teen Duitsland sou versterk. Hitler het reeds teen Desember aan die Sweedse regering verklaar dat Westerse troepe op Sweedse grond onmiddellik 'n Duitse inval sou ontketen, wat in praktyk beteken het dat Nazi-Duitsland die bevolkte suidelike deel van Skandinawië sou oorneem terwyl Frankryk en Brittanje in die verre noorde sou veg.

Slegs 'n klein breukdeel van die Westerse troepe was egter vir Finland bestem. Voorstelle om Finland direk binne te gaan deur die ysvrye hawe Petsamo, is verwerp. Daar was agterdog dat die oogmerke van die operasie was om die Noorweegse skeepshawe Narvik en die uitgestrekte bergagtige dele van die Noord-Sweedse ysterertsvelde te buit en beset van waar Duitsland 'n groot deel van sy ystererts, kritiek in oorlogvoering, bekom het. As Frans-Britse troepe sou poog om ysteruitvoer na Duitsland te verhoed, sou die gebied 'n slagveld vir die Geallieerdes en Duitsland word. As gevolg hiervan het Noorweë en Swede, onder eerste minister Per Albin Hansson, oorgangsregte geweier. Eers na die oorlog het dit bekend geword dat die aanvoerder van die Geallieerde ekspedisiemag in werklikheid aangesê is om gevegte met die Sowjettroepe te vermy.

Die Frans-Britse plan was aanvanklik daarop gemik om die hele Skandinawië noord van 'n lyn Stockholm–Göteborg of Stockholm–Oslo in te neem, dus die Britse konsep van "die Mere-lyn" langs die mere Mälaren, Hjälmaren, en Vänern, wat sou bydra tot 'n goeie natuurlike vesting sowat 1 700–1 900 kilometer suid van Narvik. Die Mere-lyn het nie net Swede se twee grootste stede betrek nie – die gevolg sou wees dat die tuistes van die oorgrote meerderheid Swede óf in Nazi-besette gebied óf in die oorlogsgebied sou wees. Later is die plan afgeskaal om slegs die noordelike helfte van Swede en die redelik-nou naasliggende Noorweegse grens in te sluit.

Alhoewel Swede nie neutraliteit ten opsigte van die Winteroorlog verklaar het nie, was hy neutraal in die oorlog wat Frankryk, Brittanje en Duitsland betrek het. Die verskaffing van oorgangsregte aan 'n Frans-Britse korps is in dié stadium as 'n te groot breuk met internasionale reg oor neutraliteit beskou.

Die Sweedse kabinet het ook herhaalde versoeke van die Finne vir die ontplooiing van permanente Sweedse troepe in Finland verwerp, en uiteindelik het die Swede dit ook duidelik gemaak dat hulle steun in terme van wapens en ammunisie nie vir baie langer gehandhaaf sou kon word nie. Op diplomatieke vlak is Finland vasgevang tussen Geallieerde hoop op 'n uitgerekte oorlog en Skandinawiese vrese vir 'n volgehoue oorlog wat na naburige lande sou versprei (of stygings in die aantal vlugtelinge wat veroorsaak kon word deur 'n Finse nederlaag). Wilhelmstrasse het ook duidelike advies vir vrede en toegewings verskaf — die Duitsers het die indruk geskep dat toegewings "altyd later herstel kon word".

Terwyl Berlyn en Stockholm Helsinki onder druk geplaas het om vrede teen nadelige voorwaardes te aanvaar, het Parys en Londen die teenoorgestelde oogmerk gehad. Van tyd tot tyd is verskillende planne en syfers aan die Finne voorgelê. Om mee te begin het Frankryk en Brittanje belowe om 20 000 soldate te stuur wat teen die einde van Februarie sou aankom, maar onder die uitdruklike voorwaarde dat hulle op pad na Finland die geleentheid gegee sou word om Noord-Skandinawië te beset.

Teen die einde van Februarie was Finland se opperbevelvoerder, veldmaarskalk Mannerheim, pessimisties oor die militêre situasie. Daarom het die regering op 29 Februarie besluit om vredesamesprekings te begin. Op dieselfde dag het die Sowjetunie met 'n aanval op Viipuri voortgegaan.

Toe Frankryk en Brittanje besef dat Finland 'n vredesooreenkoms ernstig oorweeg, het hulle nuwe hulp aangebied: 50 000 soldate sou gestuur word as Finland voor 12 Maart om hulp vra. Slegs 6000 hiervan was in werklikheid vir Finland bestem. Die res was bedoel om hawens, paaie en ysterertsvelde langs die pad te beveilig.

Ondanks die geringe magte wat Finland sou bereik het, het intelligensie oor die planne die Sowjetunie bereik, wat in ’n groot mate bygedra het tot hulle besluit ten gunste van die wapenstilstand om die oorlog te beëindig. Daar word beweer dat sonder die bedreiging van 'n Geallieerde ingryping, niks die Sowjetmagte op die ou einde sou stop om die hele Finland deur louter oormag en oënskynlik eindelose reserwes troepe te verower nie.

Teen die einde van die winter het dit duidelik geword dat die Russiese magte uitgeput was, en Duitse verteenwoordigers het voorgestel dat Finland met die Sowjetunie begin onderhandel. Russiese ongevalle was hoog en die situasie was 'n bron van politieke verleentheid vir die Sowjetregime. Met die naderende lente en gepaardgaande smelting van die sneeu, het die Russiese magte die risiko geloop om in die woude vas te val en is voorlopige vredesvoorwaardes op 12 Februarie aan Finland aangebied. Nie alleen die Duitsers nie, maar ook die Swede was gretig dat die Winteroorlog eindig en laasgenoemde het 'n ineenstorting van hulle buurland gevrees. Toe Finland se kabinet voor die streng Sowjet-voorwaardes huiwer, het Swede se koning Gustaf V in die openbaar aangekondig dat die Finne se versoek vir ondersteuning vir gereelde troepe van die hand gewys is.

Teen die einde van Februarie was die Finne se ammunisievoorrade uitgeput. Die Sowjetunie het ook uiteindelik daarin geslaag om deur die voorheen ondeurdringbare Mannerheimlyn te breek. Uiteindelik het die Finse regering op 29 Februarie ingestem om onderhandelinge te begin. Teen 5 Maart het die Sowjetleër 10–15 kilometer verby die Mannerheimlyn gevorder en die voorstede van Viipuri binnegeval. Die Finse regering het op dieselfde dag 'n wapenstilstand voorgestel, maar die Sowjetkant wou die druk handhaaf en het die aanbod die volgende dag van die hand gewys. Die gevegte het inderdaad aangehou tot die dag waarop die vredesverdrag onderteken is.

Sowjet-intelligensiebronne het hulle leierskap ingelig oor Geallieerde planne om tussenbeide te tree in die oorlog, maar nie oor besonderhede oor hoe ongereed die Geallieerdes was nie. Daarom het die Sowjetunie gedwonge gevoel om 'n voortydige einde aan die oorlog te bring voor die Geallieerdes kon inmeng en oorlog teen die Sowjetunie verklaar.

Tydens die vier maande se gevegte het die Sowjetunie swaar verliese gely. Een Sowjetgeneraal het die beroemde stelling gemaak dat die Rooi Leër "net genoeg grondgebied gewen het om ons dooies te begrawe". Ongevalleskattings wissel aansienlik — van 48 000 sterfgevalle, beswykings aan wonde, en vermis, soos aangehaal deur Sowjetamptenare onmiddellik na die oorlog, tot 270 000 volgens Nikita Chroesjtsjof. Finse oorlogsveterane het gereeld gespog dat vir elke Finse soldaat wat in die Winteroorlog gesterf het, tien Sowjetsoldate gesterf het. Verder het die Sowjetunie baie toerusting verloor, insluitend meer as 2 000 tenks. Finland het net 22 830 soldate verloor.

Winteroorlog: Finland se Toegewings

In die Vredesverdrag van Moskou van 12 Maart is Finland gedwing om die Finse deel van Karelië af te staan. Die gebied het die stad Viipuri (die tweede grootste in die land), baie van Finland se nywerheidsgebiede en beduidende dele wat steeds onder Finland se leër se beheer was, ingesluit: byna 10% van vooroorlogse Finland. Sowat 422 000 Kareliërs, 12% van Finland se bevolking, het hulle huise verloor. Militêre troepe en oorblywende burgerlikes is haastig ontruim in ooreenstemming met die bepalings van die verdrag, aangesien slegs 'n klein aantal burgerlikes verkies het om onder Sowjetbewind te bly.

Finland het ook 'n deel van die Salla-gebied afgestaan, die Kalastajansaarento-skiereiland in die Barentssee en vier eilande in die Finse Golf. Die Hanko-skiereiland is ook vir dertig jaar aan die Sowjetunie as 'n militêre basis verhuur. Slegs 'n jaar later is vyandighede voortgesit in die Voortsettingsoorlog.

• Slag van Suomussalmi, (8 Desember 1939 – 7 Januarie 1940)
• Slag van Tolvajärvi, (2 Desember 1939)
• Slag van Honkaniemi, (26 Februarie 1940)
• Slag van Kollaa, (7 Desember – 13 Maart 1940)

In 1989 is 'n Finse rolprent genaamd Talvisota uitgereik. Dit vertel die verhaal van 'n Finse peloton reserviste van die munisipaliteit van Kauhava in die provinsie Pohjanmaa/Osttrobottnia wat hulle huise verlaat en aan die oorlog gaan deelneem het.

In 2006 het die liedjie Aliy Sneg (Bloedrooi Sneeu) deur die Argentynse melodic death metal-groep Warbreed op hulle eerste CD, So Cry Havoc..., verskyn. Die liedjie beskryf die treurige landskap van die Winteroorlog, 'n konflik waarin niemand regtig iets gewen het behalwe bloedrooi sneeu nie.

• Engle, Eloise; Paananen, Lauri (1992). The Winter War: The Soviet Attack on Finland 1939–1940. Stackpole Books. ISBN 0-8117-2433-6.
• Ries, Tomas (1988). Cold Will: Defence of Finland. Brassey's. ISBN 0-08-033592-6.
• Trotter, William R (1991). A Frozen Hell: The Russo-Finnish Winter War of 1939–1940 (also published as The Winter War). Aurum. ISBN 1-85410-881-6.
• Van Dyke, Carl (1997). The Soviet Invasion of Finland, 1939–1940. Frank Cass Publishers. ISBN 0-7146-4314-9.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Winteroorlog.

• Furious Front Across Finland
• USSR skorsing uit die Volkebond uit die Volkebond se amptelike Joernaal
• Finse Radio Intelligensie tydens die Tweede Wêreldoorlog deur Matti Yrjölä
• Die Veldslae van die Winteroorlog breedvoerig deur Sami H. E. Korhonen gedek
• Die Front Museum op die Hankoskiereiland, wat die huur van Hanko aan die USSR dokumenteer
• Finse oorlogfoto's en geskiedkundige webwerf Stories deur veterane, historici, en oorlogfoto's.
• Halford Mackinder se Necessary War 'n Essay wat die Winteroorlog in die groter strategiese konteks van die Tweede Wêreldoorlog skets