Wewervoëls
Wewervoëls (Ploceidae) is 'n familie van klein sangvoëls wat aan die vinke verwant is. Hierdie voëls weef kunstige neste, meestal met 'n nou ingang wat na onder wys.
| Ploceidae | |
|---|---|
 | |
| 'n Swartkeelgeelvink (Ploceus velatus) | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Domein: | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Orde: | |
| Suborde: | Passeri |
| Familie: | Ploceidae Sundevall, 1836 |
| Genera | |
|
Sien teks. | |
Wewervoëls is tussen 8 en 24 sentimeter lank. Die mannetjies het tydens broeityd 'n opvallende verekleed, gewoonlik in geel en swart, maar ook grys, wit en swart. Die wyfies bly onopvallend van kleur. Wewervoëls het 'n relatief kort, dik snawel met afgeronde vlerke. Hulle vreet graan, sade, vrugte en insekte.
Verskeie spesies wewervoëls broei in kolonies. Hierdie kolonies kan duisende voëls groot wees, met neste wat naby mekaar in boomtoppe hang. Sommige is broeiparasiete, wat hul eiers in die neste van ander voëls lê. Die meeste wewers vleg 'n toegeboude nes van plantmateriaal, soms met 'n lang, buisvormige ingang.
Die wewervoëls (familie Ploceidae) is 'n groot familie sangvoëls waarvan die meeste kort, dik snawels het en hoofsaaklik grassade eet. Hulle kom slegs in die Ou Wêreld voor en meestal in Afrika en Asië. In Suid-Afrika is die familie Ploceidae die grootste voëlfamilie.
Vanweë hulle saadetende gewoontes rig die wewervoëls dikwels groot skade aan gesaaides aan, maar die kleintjies word gewoonlik met insekte gevoer, waardeur hierdie voëls 'n groot rol speel in die beheer van insekte. Byna al die wewervoëls bou toe neste. 'n Groot verskeidenheid nesvorme word egter aangetref, en hoofsaaklik op grond hiervan word die familie in 7 subfamilies onderverdeel.
Ook in die vorm, kleur en gewoontes van die voëls self is daar heelwat variasie. By heelwat wewervoëls is die mannetjies heldergekleur in die broeiseisoen en kan hulle duidelik van die wyfies onderskei word. In die winter het hulle egter dieselfde kleure as die wyfies en die onderskeid tussen mannetjies en wyfies sowel as tussen die verskillende spesies kan dan baie moeilik wees. Die meeste wewervoëls is poligaam, dit wil sê elke mannetjie het meer as een wyfie.
Subfamilies
Die buffelwewers (subfamilie Bubalornithinae) is relatief groot, donker voëls wat groot, slordige neste, meestal van doringtakke, bou. Die neste het twee of meer aparte kamers en die eiers lyk baie soos die van mossies. Slegs een spesie word in Suid-Afrika aangetref. Die dommossies (subfamilie Plocepasserinae) maak betreklik slordige neste van gras; die nes het twee ingange, waarvan een gesluit word wanneer die eiers gelê word.
Die eiers is wit of pienk met mooi patrone daarop. Orie spesies van hierdie subfamilie word in Suider-Afrika aangetref, waarvan een, die versamelvoël (Philetarius socius), bekend is vir die groot gemeenskaplike neste wat hulle in die droër dele van Suider-Afrika bou. Die mossies (subfamilie Passerinae) is baie bekende lede van die familie Ploceidae, waarvan 5 spesies in Suider-Afrika aangetref word.
Een van hulle is die huismossie of dakmossie (Passer domesticus), wat oorspronklik van Europa na Suider-Afrika ingevoer is en sedertdien so versprei het dat hy tans byna oral in Suider-Afrika voorkom. Die mossies bou oor die algemeen groot, slordige neste in bome of in holtes in bome, klippe of huise. Die eiers is wit en gespikkeld.
Mossies eet sowel sade as insekte en die gewone mossie (Passer melanurus) eet ook stingelgroeipunte. Die baardmannetjies (subfamilie Sporopipinae), waarvan slegs 1 spesie in Suid-Afrika aangetref word, is saadeters en bou slordige, ronde, mossieagtige neste met ʼn punt waarin die opening gemaak word. Hulle maak meestal in kolonies nes. Die egte wewers (subfamilie Ploceinae) word in Suider-Afrika deur 24 spesies verteenwoordig.
Hulle is bekend vir die geweefde neste wat hulle bou en wat aan takke in bome of aan riete gemaak word. Die vorm van die neste verskil en baie het 'n gangetjie wat na binne lei. Sommige wewervoëls eet net of hoofsaaklik insekte, ander hoofsaaklik sade en nog ander ʼn mengsel van sade en insekte. Spesies soos die Kaapse wewer (Ploceus capensis) eet ook blomme en ander sagte plantdele. Heelwat variasie in die kleur van die eiers word aangetref.
Van die bekendste lede van hierdie familie is die rooibekvinkie (Quelea quelea), wat veral in die noordelike dele van Suider-Afrika in geweldig groot swerms aangetref word en groot skade aan saad- gewasse kan aanrig, die gewone geelvink (Ploceus velatus), die rooivink (Euplectes orix) en die gewone flap (Euplectes progne). Voëls van die subfamilie Estrildinae staan onder 'n verskeidenheid name soos robbins, saadbrekers, frette, vinke, sysies, rooibekkies en ander name bekend en word in Suid-Afrika deur 27 spesies verteenwoordig.
Sommige bou hul eie neste, maar ander gebruik die ou neste van ander voëls om in te broei. Al hierdie voëltjies is relatief klein (ongeveer 9 tot 14 cm) en le wit eiers. Die voedsel van hierdie voëltjies bestaan hoofsaaklik uit sade, veral grassade, maar baie van hulle eet ook insekte. Baie van hierdie voëls is gewild onder voëlversamelaars. Die paradysvinkagtiges (subfamilie Viduinae) is naverwant aan die subfamilie Estrildinae en hulle gebruik die neste van die lede van laasgenoemde familie om hul eiers in te lê.
In teenstelling met die ander broeiparasiete, die koekoeke (familie Cuculidae), word die kleintjies van die paradysvinkagtiges saam met die ander klein voëltjies grootgemaak. Hulle maak dus nie die ander voëltjies in die nes dood nie. Hierdie subfamilie word in Suider-Afrika deur 8 spesies verteenwoordig, waarvan veral die koningrooibekkie (Vidua macroura) en die paradysvink (Steganura paradisaea) met hul lang sterte bekend is.
Taksonomie
Die wewerfamilie bestaan uit ongeveer 100 spesies wat in die volgende genera onderverdeel word:
| Ploceidae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Sien ook
Bronne
- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409702, volume 29, bl. 123, 124
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Wewervoëls.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Wewervoëls