Waterpolo

Waterpolo is 'n balsport wat in 'n swembad deur 2 spanne van 7 mans elk gespeel word. 'n Punt word toegeken wanneer 'n speler die bat in die teenstanders se doelhok ingooi. Waterpolo het in omstreeks 1870 in Groot-Brittanje ontstaan en het eers talle variasies beleef voordat dit volgens vaste reëls in die moderne vorm beoefen is.

Piktogram wat waterpolo aandui

Waterpolo tydens die Olimpiese Somerspele 2004

In 1870 is balspele wat in die water plaasvind, in verskillende streke in Groot-Brittanje beoefen. Die reëls het van streek tot streek verskil en een van die interessantste variante was die waar die deelnemers op leë vate gesit en die bal met hulle voete gehanteer het. Dit is destyds voetbal genoem en namate die vate met nagemaakte perdekoppe en perdesterte versier is, het die naam na waterpolo verander, na analogie van die polospel op perde.

In 'n ander variant het die deelnemers die bal met hulle hande aangegee terwyl hulle geswem het, en is 'n doel behaal wanneer die bal, soos in rugby, met 2 hande agter die agterlyn gedruk is. Die eerste persoon wat orde in die willekeurigheid gebring het, was William Wilson van Glasgow in Skotland. Hy het in 1879 die gebruik van doelpale ingestel en ook 'n stel reëls vir waterpolo ontwerp, wat die grondslag gevorm het vir die spel soos dit uiteindelik regdeur Groot-Brittanje gespeel is.

Toe waterpolo in 1900 in die program van die Olimpiese Spele van Parys opgeneem is, is die Britse reëls toegepas. Waterpolo word in 'n swembad van 20 by 30 m (internasionale bepalings) deur 2 spanne van 7 mans elk gespeel. Vanweë die fisieke inspanning wat die spel vereis, bestaan elke span uit 11 lede, van wie net 7 tegelykertyd in die water mag wees en die res tydens die wedstryd uitgeruil mag word.

Die werklike speeltyd duur 20 minute en bestaan uit 4 kwarte van 5 minute elk met 2 minute rustyd tussenin. Die bal is waterdig, weeg tussen 400 en 450 g en het 'n omtrek van tussen 68 en 71 cm. Dit mag net met een hand aangeraak word, maar die doelwagter mag dit met albei hande hanteer en dit ook met die vuis slaan. Die doelhok is 3 m breed en 90 cm bo die watervlak en het 'n net soos by sokker. 'n Punt word toegeken wanneer 'n speler die bal in die teenstanders se doelhok ingooi.

Die speelgebied word deur strepe op die swembad se bodem aangedui en professionele wedstryde word deur 2 skeidsregters, bygestaan deur 2 grensregters, 'n sekretaris en 1 of 2 tydhouers beheer. Vir gewone foute wat uit die spel voortvloei, word 'n vrygooi teen 'n speler toegeken. Wanneer die fout deur dieselfde speler herhaal word, kan die skuldige vir 45 sekondes werklike speeltyd uit die water gestuur word.

'n Vrygooi word ook vir ernstige foute toegeken (of 'n strafgooi indien die oortreding binne 4 m van die doelhok begaan is) en die oortreder word boonop vir 45 sekondes of selfs vir die res van die wedstryd uit die water gestuur. In laasgenoemde geval mag 'n plaasvervanger na 45 sekondes sy plek inneem. Van die ernstige oortredings is onder meer wanneer 'n speler sy teenstander wegstamp, teen sy bene vasswem of te lank met 'n vrygooi talm.

'n Span wat in besit van die bal is, moet binne 35 sekondes 'n poging aanwend om 'n doel aan te teken.

In Suid-Afrika word waterpolo deur die Suid-Afrikaanse Amateurswemunie en internasionaal deur FINA (Fédération Internationale de Natation Amateur) beheer. Suid-Afrikaanse spanne het in 1952 in Helsinki en in 1960 in Rome aan die Olimpiese Spele deelgeneem en Springbokspanne het onder meer in 1966 en 1971 in Europa getoer.