Wachau

Van die opspraakwekkendste argeologiese vondse uit die Steentydperk is in die Wachau gemaak - soos spore wat moderne Homo sapiens-bewoners sowat 43 500 jaar gelede hier gelaat het. Moderne Europeërs het dus reeds in die gebied van die huidige Oostenryk geleef toe die res van die vasteland nog deur Neanderdallers oorheers is.[6]

Die oorspronge van nedersettings in die Wachau weerspieël die historiese rol van die Donau as natuurlike noordelike grens van die Romeinse Ryk - so is dorpe langs die suidoewer, wat deel uitgemaak het van die Romeinse provinsie Noricum, dikwels reeds in die Romeinse tydperk gestig, terwyl gebiede langs die Germaanse noordoewer eers gedurende die Middeleeue vir landboudoeleindes aangewend is.

Die Romeinse grens, ook Donaulimes genoem, is deur militêre kampe en wagtorings beveilig, soos die Favianis-kasteel wat in die 1de eeu n.C. ter beskerming van 'n rivieroorgang naby die Wachau se mees oostelike punt opgerig is en as historiese voorloper van die stad Mautern beskou word. Die kasteel het spore gelaat in Mautern se straatrooster wat vandag nog herkenbaar is.

Die oudste kerkgebou in Wachau, wat in 'n dokument van 987 genoem word, is aan die Donau se linkeroewer in St. Michael, ongeveer anderhalf kilometer rivieraf van Spitz geleë. Vanaf die 11de eeu het die eerste kloostergemeenskappe hulle in die Wachau gevestig wat in die loop van tyd tot magtige abdye sou groei soos Melk, Dürnstein en Gottweig waar politieke invloed en ekonomiese mag met spirituele diepgang gekombineer is. Dit was juis kloosters wat wynbou in die Wachau 'n hupstoot gegee het. In die Middeleeue was wingerde in die Wachau in besit van 'n vyftigtal Oostenrykse, Beierse, Swabiese en Boheemse kloostergemeenskappe. Miswyn is in die Rooms-Katolieke Kerk in elk geval benodig. As die wyn van goeie gehalte was, kon dit winsgewend verkoop word.

Omdat hellings langs die Donau meestal te steil was vir wingerde, is in hierdie tydperk met die bou van kunsvolle terrasse begin. Groot hoeveelhede boumateriaal is hiervoor gebruik - genoeg stene vir die bou van meerdere Egiptiese piramides, soos 'n Wachause wynboer bereken het.[7]

Teen die laat 12de eeu was die Wachau al 'n belangrike handelspilpunt in Oostenryk. Met die Donau as waterweg was daar florerende handel in wyn, hout, sout en ysterware - wyn is uit-, die ander goedere ingevoer. In Krems, wat destyds reeds die ekonomiese middelpunt van die streek was, is tussen 1130 en 1190 onder die bewind van die markgrawe uit die huis Babenberg die vroegste Oostenrykse muntstukke geslaan, die Chremensis monete of Kremser Pfennige. Eers omstreeks 1193/94 is die munt na Wene verskuif.[8]

Die tydperk tussen die 11de en 13de eeu word daarnaas veral verbind met die Kuenring-dinastie wat in die 12de en 13de eeu besittings in die Waldviertel, Weinviertel en die Wachau verwerf het en kastele naby Aggstein (suid van die Donau) en Dürnstein (noord van die Donau) laat oprig het van waar hulle skeepsvervoer op die Donau kon beheer. Die stigtersboek van die klooster Zwettl berig van Hadmar II van Kuenring se daadkragtige bewind oor die "edele en vrugbare landskap Wachau". Die familie het onder Hadmar II en sy twee seuns, Heinrich I en Hadmar III, wat as roofridders bekendheid verwerf het en na wie in destydse tekste as die "Honde van Kuenring" verwys word wie se knegte die bemannings van Donauskepe beroof het (of van hulle tenminste hoë tolgeld gevra het), opslae in heel Europa gemaak.

Op sy terugreis uit die Heilige Land, waar hy aan die Derde Kruistog deelgeneem het, na Engeland is die Engelse koning Richard Leeuehart in 1192 in 'n kroeg naby Erdberg, 'n nedersetting naby Wene, deur Hadmar herken. Al was Richard geklee soos 'n arm pelgrim en het hy 'n lang baard gedra, het hy hom verdag gemaak toe hy sy Oostenrykse gashere met rare Levantynse muntstukke betaal het.

Leopold V, hertog van Oostenryk, wat reeds in die Heilige Land in 'n stryd met Richard gewikkel was (volgens oorlewering het Richard die Oostenrykse vlag beledig), en keiser Hendrik VI het hul kans gegryp en Richard in die kasteel Dürnberg gevange gehou. Die bevolking van Engeland moes 'n losprys vir die heerser betaal wat gelykgestaan het aan die nasionale inkomste van 'n hele jaar - meer as 23 ton silwer. Die bedrag is deur Richard se moeder, Eleonora van Akwitanië, deur die verkoop van Richard se privaat besittings ingesamel, terwyl Engelse adellikes goud geskenk het. Die ongekende kapitaaluitvloei het Engeland in 'n ekonomiese krisis gedompel en tot sosiale onluste gelei. In Maart 1193 is Richard aan keiser Hendrik VI oorhandig en nog tot 4 Februarie 1194 in die kasteel Trifels in die Palts aangehou.

Oostenryk het danksy die Engelse silwerlosprys 'n ekonomiese opbloei beleef. Die Weense Munt is opgerig, net soos die nuwe Weense stadsmuur. Hele nedersettings soos Wiener Neustadt is nuut gestig. Silwer uit die Engelse losprysskat is nog tot in 1960 gebruik vir die slaan van 5- en 10-sjieling-muntstukke.[9]

Die kulturele en ekonomiese agteruitgang van die Wachau sedert die 17de eeu het, ondanks die bou van nuwe paaie en later ook spoorweë in die gebied, daartoe bygedra dat baie oorspronklike argitektoniese en kulturele elemente bewaar gebly het. Wetenskaplikes voer klimatiese besonderhede as hoofrede vir die langdurige ekonomiese krimping aan. Vanaf die begin van die 15de eeu tot in die 19de eeu is Europa deur die sogenaamde klein ystydperk geteister, waarby temperatuurvlakke veral in die periodes tussen 1570 en 1630 en tussen 1675 tot 1715 'n minimum bereik het. In die Wachau is veral die wynboubedryf nadelig deur die klimaatsverandering geraak.

Die Wachau het sy ekonomiese opbloei eers betreklik laat beleef - teen die middel van die 19de eeu het 'n nuwe warmer periode begin wat saamgeval het met die opbloei van toerisme in die streek. Op 15 Desember 1858 is 'n spoorlyn - die K.K. privilegierte Kaiserin-Elisabeth-Bahn - ingewy wat die Weense treinstasie Westbahnhof met St. Pölten, Melk, Ybbs en Linz verbind het. Die spoorweg is vervolgens verleng, en vanaf 1 Augustus 1860 het treine tot Salzburg gery. Danksy die nabyheid van die Oostenrykse hoofstad Wene het die Wachau 'n gewilde gebied vir uitstappies geword - naas dagtoeriste het ook besoekers het ook somervakansiegangers hier verwyl. Weense kunsakademies het hele klasse skilders na die streek gestuur. Later het ook rolprente bygedra tot die gebied se reputasie as eersterangse toeristebestemming.

Gedurende die 1970's het die plaaslike bevolking protes aangeteken teen die beplande bou van 'n waterkragsentrale, en die projek is uiteindelik laat vaar, net soos planne om plaaslike paaie op te knap vir swaar vragmotors.[10]