Veldwedren (bergfiets)
'n Veldwedren (Engels: Cross Country) is 'n sport waar bergfietse ingespan word om oor ruwe terrein bv. veld, grondpaaie, voetpaadjies ens. te jaag.
Veldwedrenne is die algemeenste dissipline van bergfietswedrenne, maar kry minder dekking as bergaf-fietsrenne (downhill cycling) omdat dit moeilik is om dit direk op TV uit te saai. Tog is veldwedrenne meer gewild en meer mense neem daaraan deel vir ontspanning of in 'n kompeterende hoedanigheid.
Veldwedrenne word sedert die 1996-spele as 'n Olimpiese sport beoefen en is die enigste vorm van bergfietsrenne wat tydens die Somerspele beoefen word.
UCI Veldwedrenkategorieë
UCI (Internasionale Fietsryfederasie)[1] verdeel bergfietsveldwedrenne in drie kategorieë:
- Veldwedrenne (XC)
- Bergaf (DH)
- Four Cross (4X)
Daar word ook na die DH en 4X formate as 'gravitasierenne' verwys omrede beide die formate bergaf geskied.
XC-tipe veldwedrenne
Die XC tipe veldwedrenne het agt formate:
- XCO = Olimpiese formaat
- XCM = Maratonformaat
- XCP = Punt-tot-puntformaat
- XCC = Kortbaanformaat
- XCE = Eliminasieformaat
- XCR = Aflosformaat
- XCS = Skofformaat
- XCT = Tydtoetsformaat
Die enigste verskil tussen die XCM en XCP formate is dat XCM by dieselfde punt begin en eindig terwyl XCP by twee verskillende punte begin en eindig.
UCI hou elke jaar 'n wêreldkampioenskap vir XCO, XCR en XCM formate. Wyle Burry Stander is Suid-Afrika se bekendste XCO ryer; hy was die onder-23 wêreld kampioen gedurende 2009. Vanaf 2012 sal daar ook 'n wêreld kampioenskap byeenkoms wees vir XCE.
Die jaarlikse Cape Epic is die wêreld se bekendste XCS-veldwedren terwyl die Karoo-tot-Kus Suid-Afrika se bekendste punt-tot-punt veldwedren is.
DH-tipe veldwedrenne
Die DH tipe veldwedrenne het twee formate:
- DHI = Afdraande individuele formaat
- DHM = Afdraande massabeginformaat
Greg Minnaar is by verre die bekendste Suid-Afrikaner in die (DHI) bergafveldwedren geledere deurdat hy die wêreldkampioen was vir 2003, 2012, 2013 en 2021.
"Four Cross 4X"
Four Cross het afdraande eliminasiewedrenne vervang. Hier begin 4 bergfietsryers gelyktydig op 'n moeilike afdraande baan en die eerste persoon oor die wenstreep is die wenner. Dit is amper 'n tipe BMX-wedren vir grootmense!
Greg Minnaar het in sy jonger dae al twee keer die podium gehaal tydens internasionale 4X wedrenne.
Hierdie formaat van veldrenne het nog nie werklik posgevat in Suid-Afrika nie.
Bergfiets in Suid-Afrika
Die XCM formaat is ongelooflik gewild in Suid-Afrika terwyl die XCO formaat die gewildste is in Europa. Die rede vir die gewildheid van Maratonbergfietsry in Suid-Afrika is omrede Suid-Afrika die ruimte en sonskynweer daarvoor het. Nasionale en provinsiale kampioenskappe word jaarliks gehou vir beide die XCM en XCO formate.
Gedurende 2009 is die eerste Internasionale Veldwedrenbyeenkoms gehou te Pietermaritzburg in Suid-Afrika.
Bergfietsry het ook baie gewild geword onder hoërskole met ligas wat jaarliks plaasvind. In Gauteng lok die hoërskoolligas reeds tot 900 inskrywings.
Nasionale kampioene
| Jaar | Nasionale bergaf-kampioen van Suid-Afrika |
|---|---|
| 1998 | Greg Minnaar* |
| 1999 | Patrick Morewood |
| 2000 | Jason Delport* |
| 2001 | Duane Stander |
| 2002 | Andrew Neethling* |
| 2003 | Gary Barnard |
| 2004 | Gary Barnard |
| 2005 | Jonty Neethling |
| 2006 | Johann Potgieter |
| 2007 | Johann Potgieter |
| 2008 | Wesley Augustyn |
| 2009 | Johann Potgieter |
| 2010 | Johann Potgieter |
| 2011 |
"*" As juniors.