Veer (toestel)
'n Veer is 'n buigsame elastiese voorwerp wat gebruik word om meganiese energie te stoor. Vere word tipies uit staal of geelkoper vervaardig.
Tipe vere
Die mees algemene tipe vere is:
- die spiraal- of krulveer[1] (wat gemaak word deur 'n draad rondom 'n silinder te draai) – dit is 'n tipe wringveer, omdat die draad self vervorm word wanneer die veer saamgedruk of uitgerek word. (Neem kennis dat die gebruiklike term hier streng tegnies gesproke nie korrek is nie aangesien die veer eerder in die vorm van 'n heliks is).
- die bladveer (plat veerkragtige plaat, wat veral in veringstelsels, elektriese skakelaars en boë gebruik word)
- die plat spiraalveer (soos gebruik in horlosies en galvanometers)
Ander tipies sluit in:
- die Belleville-veer, 'n skyfvormige veer wat gewoonlik gebruik word om spanning op 'n voorwerp uit te oefen asook in die ontstekingsmeganismes van drukgeaktiveerde landmyne.
- die veerwasser, wat gebruik word om 'n konstante trekspanning teen die as van 'n sluitstuk af toe te pas.
- die wringveer (enige veer wat ontwerp is om gedraai/vervorm te word eerder as om gerek of saamgepers te word)
- die gasveer, 'n volume gas wat saamgepers word
- Rek, 'n spanveer waar die energie gestoor word deur die materiaal uit te rek.
Teorie
In klassieke fisika word 'n veer gesien as 'n toestel wat potensiële energie stoor deur die bindings tussen atome van 'n elastiese materiaal aan spanning te onderwerp.
Hooke se wet van elastisiteit bepaal dat die verlenging van 'n elastiese staaf (die uitgerekte lengte minus die lengte van die ontspanne staaf) lineêr eweredig is aan die trekspanning, die krag wat gebruik word om dit uit te rek. Soortgelyk is die krimping (negatiewe verlenging) eweredig aan die saampersing (negatiewe trekspanning).
Hierdie wet is egter gewoonlik net geldig wanneer die vervorming (verlenging of krimping), klein is in vergelyking met die staaf se lengte. Vir groot vervormings word die atoombindings gebreek of herrangskik en kan die staaf breek, buig of permanent vervorm word. Selfs as daardie limiet nie oorskry word nie, kan die krag heelwat van Hooke se wet afwyk.
Hooke se wet is eintlik 'n wiskundige gevolg van die feit dat die potensiële energie van die staaf 'n minimum is wanneer dit by die ontspanne lengte is. Enige gladde funksie van een veranderlike kan benader word deur 'n kwadratiese funksie wanneer dit naby aan die minimumpunt evalueer word; daarom kan die krag — wat die afgeleide van energie is met betrekking tot die verplasing — deur 'n lineêre funksie benader word.
Verwysings
- Kelyr, Alex. "spring making machine" (in Engels). greenuptown.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 September 2020. Besoek op 27 November 2020.
Sien ook
- Springs (Physics Study Guide) Geargiveer 29 Mei 2004 op Wayback Machine
- Veringstelsel