Tweede Konsilie van Konstantinopel

Justinianus I

Keiser Theodosius II van Bisantium het in 449 die Tweede Konsilie van Efese byeengeroep nadat die opperab Eutyches die vorige jaar in Konstantinopel afgesit is deur patriarg Flavianus omdat Eutyches nie wou instem met ’n teologiese formulering wat benadruk het dat Christus twee nature, een goddelik en een menslik, het nie. Eutyches was ’n aanhanger van monofisitisme, die opvatting dat Christus slegs een, goddelike natuur het.

Eutyches se afsetting is op die konsilie ongedaan gemaak en Flavianus is self afgesit. Dit was veronderstel om ’n ekumeniese konsilie te wees, maar het die bynaam "Rowersinode" van pous Leo I gekry omdat ’n paar van die besluite afgedwing is deur die teenwoordigheid van gewapende soldate.

In 451 het Theodosius se opvolger, Marcianus, ’n nuwe konsilie by Chalcedon byeengeroep, waar die 449-konsilie van Efese tersyde gestel is. Eutyches se leerstelling is verwerp en die Chalcedoniese geloofsbelydenis uitgereik waarvolgens Jesus, as die tweede persoon in die Heilige Drie-eenheid, in twee nature erken word: menslik en goddelik.

Daarna het ’n groot chaos in die Oos-Romeinse Ryk geheers. Die ryk was verdeeld tussen die Chalcedoniërs, wat die leerstellings van die Konsilie van Chalcedon aanvaar het, en die Miafisiete, wat dit verwerp het en geglo het dat Christus net een natuur het, wat sowel goddelik as menslik was. Hulle het geglo die leerstellings van Chalcedon grens aan Nestorius se dwaalleerstellings dat Jesus se goddelike en menslike natuur twee aparte entiteite is. Dit het dikwels gelei tot gewelddadige konfrontasies tussen die twee partye.

Die situasie was so sleg dat verskeie keisers probeer het om die situasie te besleg. Keiser Zeno het in 482 op advies van patriarg Acacius van Konstantinopel die Henotikon uitgevaardig, ’n kompromisformule om albei partye tevrede te stel. Dit het egter misluk.

Justinianus I, wat in 527 aan die bewind gekom het, het dit as sy taak beskou om die eenheid in die kerk te herstel. Onderhandelings het op niks uitgeloop nie. Die keiser wou egter aan die Miafisiete bewys dat die Konsilie van Chalcedon nie Nestoriaans was nie en het die Nestoriaanse werke van Theodoretus van Cyrrhus, die teoloog Theodorus van Mopsuestia en die brief van Ibas van Edessa aan Mari de Perziër, wat saam die Drie Hoofstukke genoem is, veroordeel. Daarmee wou hy dit duidelik maak dat die kerk die goddelike en menslike natuur van Christus in een persoon erken sonder ’n verdeling van die twee nature, en dat die kerk teen diegene was wat Nestorius gehelp of geïnspireer het.

Die Tweede Konsilie van Konstantinopel het van 5 Mei tot 2 Junie 553 plaasgevind. Die hoofdoel daarvan was om die keiser se veroordeling van die Drie Hoofstukke te bevestig.

In die weste was die veroordeling egter nie baie gewild nie. Pous Vigilius het in 548 ook die Drie Hoofstukke veroordeel, maar gestaan by die Konsilie van Chalcedon. Die kerke van Afrika, Italië en Dalmasië het hom toe geëkskommunikeer. Twee jaar later het hy sy veroordeling teruggetrek en by die konsilie in Konstantinopel het hy geweier om die Drie Hoofstukke weer te veroordeel. Die konsilie het nogtans voortgegaan met hul veroordeling daarvan.[1][2]

Die direkte gevolg van die konsilie was ’n groot skeuring in die weste, wat tot in 700 n.C. geduur het toe die kommunie met die pous herstel is.[2] Dit het ook nie die kerk regtig verenig nie. Die Miafisiete was nie beïndruk deur wat hulle as ’n klein toegewing beskou het nie. Hierna sou hulle net verder van die kerk wegdryf. Nog een keer is probeer om die kerk te verenig met die leer van monoteletisme. Ook dit het egter misluk toe dit op die Derde Konsilie van Konstantinopel veroordeel is.

Vandag word die Tweede Konsilie van Konstantinopel deur sowel die Oosters-Ortodokse as die Rooms-Katolieke Kerk erken as die vyfde ekumeniese konsilie.

Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia