Trappe en spronge

In musiek is 'n trap, of konjunkte beweging,[1] die verskil in toonhoogte tussen twee opeenvolgende note van 'n toonleer. Met ander woorde, dit is die interval tussen twee opeenvolgende trappe van ’n toonleer. Enige groter interval staan bekend as 'n sprong, of disjunkte beweging.[1]

Major second on C. Major third on C.
Trap: majeurtweede.
Sprong: Majeurderde.
'n Koraalmelodie wat slegs trappe bevat, geen spronge nie: "Jesu, Leiden, Pein, un Tod".

In die diatoniese toonleer is ’n trap óf 'n mineurtweede (soms ook bekend as halftoon) óf 'n majeurtweede (soms ook heeltoon genoem) en word al die intervalle van 'n mineurderde of groter spronge genoem. Byvoorbeeld, van C tot D (majeurtweede) is 'n trap, terwyl C tot E (majeurderde) 'n sprong is.

Meer in die algemeen, 'n trap is 'n kleiner of nouer interval in 'n musikale lyn, en 'n sprong is 'n breër of groter interval. Die kategorisering van die intervalle in trappe en spronge word bepaal deur die stemmingstelsel en die toonstelsel wat gebruik word.

Melodiese beweging waarin die interval tussen enige twee opeenvolgende toonhoogtes nie meer as 'n trap is nie, of, minder streng, waar spronge skaars is, is die sogenaamde stapsgewyse of konjunkte melodiese beweging, in teenstelling met sprongsgewyse of disjunkte melodiese beweging, wat gekenmerk word deur baie spronge.

Halftone

Gemeet in halftone is die verskil tussen trappe en spronge in 'n diatoniese toonleer redelik duidelik:

  • Unisoon: 0
  • Trappe: 1-2
  • Spronge: 3+

Melodie
"Pop Goes die Weasel"-melodie[2] is hoofsaaklik trappe.

Melodie kan gekenmerk word deur sy graad en tipe van konjunkte en disjunkte beweging. Byvoorbeeld, Middeleeuse cantus planus-melodieë word oor die algemeen gekenmerk deur konjunkte beweging met sporadiese gebruik van derdes, vierdes en oor die algemeen stygende vyfdes, terwyl die groter intervalle baie skaars is; hoewel spronge van ’n oktaaf tussen twee aparte frases kan plaasvind.[3] Renaissance-melodieë word oor die algemeen gekenmerk deur konjunkte beweging, met ongereelde spronge van meer as 'n vyfde en dan selde enigiets anders as 'n sesde of ’n oktaaf.[1] In teenstelling daarmee het melodie in die 20ste eeu grootliks gewissel, insluitende die diatoniese idioom van die 18de eeu (Klassiek), die verskeidenheid idiome uit die 19de eeu (Romanties), en nuwer niediatoniese toonlere van die 20ste eeu.[4] Sommige van hierdie latere idiome het baie spronge gebruik.

Verwysings
  1. Bonds, Mark Evan (2006).
  2. Kliewer, Vernon (1975).
  3. Bonds (2006), p.43.
  4. Bonds (2006), p.540.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.