Toepolef Tu-144

Die Toepolef Tu-144 is in opdrag van die Ministerraad van die Unie van Sosialistiese Sowjet-Republieke (USSR) en die Minister van Lugvaartnywerheid vanaf 1963 ontwikkel. Die vervaardiger Toepolef was destyds verplig om binne vier en 'n half jaar die eerste vyf vlieënde modelle van die straler klaar te kry.

Die eerste vliegtuie is in 1965 gebou. Drie prototipes (waarvan twee net vir statiese toetse bestem was) is vervaardig, en die eerste toetsvlug het op 31 Desember 1968 naby Moskou plaasgevind – nog enkele maande voordat die Frans-Britse Concorde vir die eerste keer sou opstyg. Sedert 1969 is 'n bykomende toetsvliegtuig en 15 kommersiële stralers gebou, voordat die projek in 1984 gestaak is. Die laaste kommersiële vliegtuig het selfs onvoltooi gebly.

'n Prototipe van die Tu-144 op die Berlynse lughawe Schönefeld (1971)

Op 26 Mei 1970 het die Tu-144 as die eerste passasiersvliegtuig ter wêreld 'n snelheid van twee keer die spoed van klank bereik. Die laaste volledige eksemplaar is in 1981 voltooi, maar eers op 4 Oktober 1984 in diens geneem. Hierdie model het later as toetsvliegtuig vir die Sowjetunie se ruimtependeltuig Boeran gedien.

Die Tu-144 het ten opsigte van sy tegniese spesifikasies duidelik ooreengekom met die Concorde, veral wat die vlerke en die enjins betref het, wat net soos by die Concorde agteraan geplaas is. Die Tu-144 het ook oor 'n buigbare neus beskik, wat die sig van die vlieëniers tydens die landing verbeter het. Hierdie ooreenkomste moet moontlik toegeskryf word aan die tegniese en aërodinamiese vereistes van 'n supersoniese vliegtuig, maar het tog aanleiding tot gerugte gegee dat die Sowjet-Russiese vervaardigers die Concorde min of meer gekopieer het. Aangesien die Tu-144 vroeër in bedryf gestel is as die Concorde, is ook die omgekeerde denkbaar. Daar was egter ook opvallende verskille tussen die twee vliegtuie. Die Tu-144 het byvoorbeeld, in teenstelling met die Concorde, nie oor stralerenjins beskik nie, maar 'n waaier-turbine met herverhitters om ekstra krag te gee.

Op 3 Julie 1973 het die Toepolef-projek 'n ernstige teenslag ondervind toe die eerste kommersiële Tu-144 tydens 'n lugskou op die Paryse lughawe Le Bourget neergestort het. Die vyf bemanningslede en een joernalis aan boord, asook agt mense op die grond het hulle lewens verloor. Die vliegtuig het net voor die ramp al laer begin daal, en toe die bemanning probeer om die Tu-144 weer te laat styg, is die struktuur van die tuig oorbelas en het dit uiteindelik opgebreek. Dit is nie duidelik waarom die vliegtuig so vinnig gedaal het nie, aangesien dit nie geskik is vir hierdie soort duikvlug nie.

Die eerste kommersiële vragdiens tussen Moskou en Alma-Ata is in Desember 1975 ingestel. Die eerste geskeduleerde passasiersvlugte op dieselfde roete het in Desember 1977 begin. As gevolg van 'n tweede ongeluk in Mei 1978, waarby 'n Tu-144 weens 'n lek in die brandstoftenks 'n noodlanding op 'n veld moes uitvoer, is die kommersiële bedryf na slegs 102 geskeduleerde vlugte (waarvan 55 met passasiers aan boord) gestaak en nooit weer hervat nie. Die Tu-144-projek is in 1984 vir goed gestaak.