Tertius Myburgh

Myburgh was die seun van Albert Lambertus Myburgh. Hy ontvang sy skoolopleiding aan Dale-kollege op King William's Town in die Oos-Kaapse Grensstreek en sy universiteitsopleiding aan die Universiteit van Kaapstad. Hy het later jare (1965 tot 1966) ook as Nieman-genoot aan die Harvard-universiteit in Massachusetts, V.S.A., gestudeer. Hier was sy gespesialiseerde studierigtings die politiek, ekonomie en buitelandse en verdeduigingsbeleid.

Sy eerste betrekking, nadat hy sy praktiese opleiding by The Friend in Bloemfontein se opleidingsprogram kry, was in die Londense kantoor van die Argus-koerantgroep van 1958 tot 1960. Hy keer terug na Suid-Afrika en werk van 1963 af by The Star in Johannesburg as politieke en parlementêre verslaggewer en word reeds in Julie 1967 bevorder tot assistentredakteur van die Daily News in Durban. Van 1 Januarie 1971 tot Maart 1975 dien hy as redakteur van die Pretoria News en hierna word hy bevorder tot redakteur van die grootste koerant in Suid-Afrika, die Sunday Times, van 1 April 1975 af.

Myburgh het wydlopende ervaring in die wêreldjoernalistiek opgedoen nadat hy jare lank as 'n geakkrediteerde Suid-Afrikaanse medewerker vir die New York Times en die nuustydskrif Time opgetree het. Hy is ook stigter van die Suid-Afrikaanse Konferensie van Redakteurs en 'n stigterslid van die Suid-Afrikaanse Mediaraad. Hy het ook bydraes gelewer tot die Christian Science Monitor, die Financial Times en die Daily Express in Londen. Op televisie en oor die radio het hy gereeld deelgeneem aan besprekings oor die politiek en aktuele sake.

Myburgh het wyd gereis vir opdragte in Europa, Noord-Amerika, Suid-Amerika, die Midde-Ooste en die Verre Ooste. Na Wes-Duitsland, die Verenigde Koninkryk, Kanada, Israel, Griekeland en die Republiek van Sjina het hy spesiale studiereise onderneem as gas van dié lande se regering.

Hoewel die politiek, ekonomie, buitelandse sake en verdedigingsbeleid sy groot beroepsbelangstellings was, het hy ook musiek, die teater en kookkuns geniet. In die buitelewe het hy van bergklim, wildernisverkenning en diepseehengel gehou.

Myburgh is op 22 Augustus 1958 getroud met Wilhelmina Magdalena (Helmine) Loubser. Uit die huwelik is 'n seun, Phillip, wat prokureur geword het, en twee dogters, Danielle, 'n huisvrou ten tyde van haar pa se dood, en Jacqueline, destyds 'n verslaggewer by The Star, gebore.

Myburgh bedank in September 1990, ná 15 jaar, as redakteur van die Sunday Times om Suid-Afrika se ambassadeur in Washington of Londen te word, waarskynlik die destydse pres. P.W. Botha se dankbetuiging vir die Sunday Times se milde kritiek met Myburgh aan die stuur. Net vier dae later is terminale kanker by hom gediagnoseer, hy wys die aanstelling van die hand en hy sterf tuis, net drie weke voor hy 56 sou word.

Prof. Hendrik Willem van der Merwe skryf in 1987 die boek A question of survival - Conversations with key South Africans van Myburg: "Hy bevind hom iewers in die Establishment en hy het betreklike behoudende standpunte oor seker sake. In die toekoms sal sy bydrae krities van die regering wees solank hulle nie wegdoen met sekere diskriminerende raswette nie, maar hy sal waarskynlik ook krities wees van outoritêre maatreëls. Dus, in 'n fundamentele sin, beskou ek hom nie as in teenstand tot die Establishment nie." In dieselfde boek skryf die politieke ontleder prof. Hennie Kotzé: "In terme van die agenda-bepalende rol wat hy vertolk, deur die grootste Sondagkoerant, is hy belangrik. Die Sunday Times is ook ingehaal deur die gebeure in Suid-Afrika en is nie meer die liberale koerant wat dit eens was nie. Dit is bra konserwatief en die regering hou daarvan omdat dit kritiseer, maar nie te kwaai nie. Maar hy is wel belangrik." Max du Preez beaam die standpunt dat Myburgh kop en in een mus met die regerende party van destyds was in 'n rubriek in die Mail & Guardian van 11 Januarie 2009 oor die dood van Helen Suzman. Du Preez het in 1985 weer in die persgalery in die Parlement gaan werk, dié keer vir die Sunday Times. "Nou was my politieke baas Tertius Myburgh. Tertius was gans en al te glad om vir (Helen Suzman) kru etikette te gee soos (Alf) Ries (politieke redakteur van Die Burger toe Du Preez vir daardie koerant gewerk het) gemaak het, maar is laat verstaan dat sy 'n 'onproduktiewe politieke mag' was wat die Afrikaner en Afrika-politiek heeltemal misverstaan het."

Tekenend van Myburgh se aansien onder meer behoudende sektore van die destydse Suid-Afrikaanse samelewing was die hulde wat Ton Vosloo, indertydse besturende direkteur van Naspers, aan hom gebring het ná sy dood in Desember 1990. Beeld berig: "(Vosloo) het gesê mnr. Myburgh sal in politieke terme onthou word vir die brûe wat hy gebou het in die nuwe Suid-Afrika. 'As 'n verslaggewer het mnr. Myburgh hom uitgeleef tot die hoogste etiek van die beroep. Hy het die allerbeste verpersoonlik in konstruktiewe joernalistiek en as 'n mens was hy 'n voorbeeld van leef en laat lewe,' het mnr. Vosloo gesê. Almal wat vir Tertius Myburgh geken het, voel ontroof van 'n onvervangbare talent, het mnr. Vosloo bygevoeg."

• Fischer, Alan en Albeldas, Michel (reds.). 1987. A question of survival - Conversations with key South Africans. Johannesburg: Jonathan Ball Publisers.
• Roberts, T. 1975. Who's who of Southern Africa. Johannesburg: Combined Publishers (Pty.) Ltd.

• Die voormalige regeringspioen John Horak beweer Myburgh het met hom saamgewerk. Geargiveer 3 Maart 2011 op Wayback Machine
• Foto van 1966 se Nieman-genote.
• Verslaggewer Tony Weaver beweer voor die Waarheids-en-Versoeningskommissie redakteurs soos Myburgh het "agteroor gebuig" vir die apartheidspolisie.