Teleologie
Teleologie (van Grieks : τέλος (telos), "doel(einde)" en λογος (logos), "rede" of "leer", dus studie van die doelwitte) of finaliteit in filosofie, is die soeke na die doel agter dinge.
Die idee dat alle dinge 'n doel het (telos) was 'n kern van Aristoteles se filosofie. Hierdie idee is in die Joodse en Christelike teologie geïnkorporeer en het 'n groot invloed op Westerse filosofie en skolastiese tradisie gehad. Deur 'n doel agter alle natuurverskynsels te aanvaar, bring teleologie hierdie strominge tot die teleologiese bewys van God. Sodra 'n doel vasgestel is, kan daar egter weer gevra word wat die doel van hierdie doel is. Teleologie lei dus tot 'n oënskynlik eindelose reeks doelwitte, 'n regressus ad infinitum. In die Joods-Christelike teologie is hierdie oënskynlik eindelose reeks veronderstel om by die "hoër doel" te eindig, dit wil sê by God.
In sy Kritik der reinen Vernunft brei Immanuel Kant uit oor die logika van teleologiese etiek. Later het teleologie ontwikkel tot 'n kerngedagte in Hegel se spekulatiewe filosofie.[1][2][3][4][3][5]
Verwysings
- Partridge, Eric. 1977. Origins: A Short Etymological Dictionary of Modern English. London: Routledge, p. 4187.
- Mahner, Martin; Bunge, Mario (14 Maart 2013). Foundations of Biophilosophy (in Engels). Springer Science & Business Media. ISBN 9783662033685.
- Dubray, Charles. 2020 [1912]. "Teleology." In The Catholic Encyclopedia 14. New York: Robert Appleton Company?action=edit&redlink=1|Robert Appleton Company. Retrieved 3 May 2020. – via New Advent?action=edit&redlink=1|New Advent, transcribed by D. J. Potter
- Júnior, Paulo Pereira Martins; Vasconcelos, Vitor Vieira (9 Desember 2011). "A teleologia e a aleatoriedade no estudo das ciências da natureza: sistemas, ontologia e evolução" [Teleology and randomness in the study of the natural sciences: systems, ontology and evolution]. Revista Internacional Interdisciplinar INTERthesis (in Portugees). 8 (2): 316–334. doi:10.5007/1807-1384.2011v8n2p316. ISSN 1807-1384.
- Allen, Colin (2003). "Teleological Notions in Biology". Stanford Encyclopedia of Philosophy.