Tallium

Tallium is 'n chemiese element in die periodieke tabel met die simbool Tl en atoomgetal 81. Tallium is genoem ná die Griekse thallos wat "groen skiet/takkie" beteken. Tallium is in 1861 deur William Crookes ontdek. Nes die soortgelyke lood is die sagte, grys metaal uiters giftig.

81

kwik ← Tallium → lood

In
↑
Tl
↓
Nh

Algemeen

Tallium, Tl, 81

13, 6, p

[204.382, 204.385]
konvensioneel: 204.38 g/mol

Elektronkonfigurasie

[Xe] 4f¹⁴ 5d¹⁰ 6s² 6p¹

Elektrone per skil

2, 8, 18, 32, 18, 3

Fisiese eienskappe

Toestand

vastestof

Digtheid (naby k.t.)

11.85 g/cm³

577 K
(304 °C)

1746 K
(1473 °C)

4,14 kJ/mol

165 kJ/mol

Atoomeienskappe

seskantig-diggepak

P6₃/mmc nommer: 194

A3

3, 2, 1, −1, −2, −5[1]

Elektronegatiwiteit

1,62 (Skaal van Pauling)

Ionisasie-energieë

1ste: 589,4 kJ/mol

2de: 1971 kJ/mol

3de: 2878 kJ/mol

Kovalente radius

145±7 pm

Diverse

Magnetiese rangskikking

Diamagneties[2]

Elektriese resistiwiteit

(20 °C) Ω·m

Termiese geleidingsvermoë

(300 K) 46,1 W/(m·K)

CAS-registernommer

7440-28-0

Geskiedenis

Genoem na

Grieks thallos
("groen skiet/takkie")

Ontdek deur

William Crookes

Ontdek

1861

Vernaamste isotope

Isotope van tallium
iso	NV	halfleeftyd	VM	VE (MeV)	VP
²⁰³Tl	29,5%	Tl is stabiel met 122 neutrone
²⁰⁴Tl	sin	3,78 j	β⁻ ε	0,764 0,347	²⁰⁴Pb Hg
²⁰⁵Tl	70,5%	Tl is stabiel met 124 neutrone

Portaal

Chemie

Produksie

Gekorrodeerde tallium-staaf

Kristalle van hutchinsoniet (TlPbAs₅S₉)

Tallium is nie seldsaam nie. Dit kom met ongeveer 0,4 dpm in die aardkors voor en word veral as byproduk van die ontginning van sinksulfied (sinkblende) verkry wat as grondstof vir swaelsuurproduksie gebruik word. Die fyn stof bevat Tl₂O of Tl₂SO₄, maar partykeer ook kadmium, telluur, seleen, indium en germanium. Die talliumverbindings kan opgelos en gesuiwer word. Uit die gesuiwerde produk word talliummetaal deur elektrolise vrygestel. Daar is ook minerale wat tallium bevat soos crookesiet (Cu,Tl,Ag)₂Se en lorandiet Tl₂As₄S₄.[3]

Gebruik

Tallium word in glase met 'n lae smeltpunt (125–150 °C) en in bepaalde allooie gebruik. 'n Legering met lood is goed bestand teen sure. 'n Allooi met kwik het 'n smeltpunt van -60 °C en word in die poolgebiede in termometers en ander instrumente gebruik.[3]

'n Ander toepassing is in talliumhoudende keramiese supergeleiers. Byvoorbeeld Tl₂Ca₂Ba₂Cu₃O₁₀ het 'n kritieke temperatuur vir supergeleiding by 125 K.

Ione

Tallium kan Tl³⁺ en Tl⁺-ione vorm, maar die 1+ ioon is belangriker en die 3+-ioon is 'n sterk oksidant. Tallium vorm ook komplekse anione soos Tl11−13 met 'n gevulde dodekaedriese struktuur in verbindings met die alkalimetale soos Na₃K₈Tl₁₁.[4]

Verwysings

Dong, Z.-C.; Corbett, J. D. (1996). "Na₂₃K₉Tl_15.3: 'n Ongebruikte Zintl saamgestelde bevat oënskynlike Tl₅⁷⁻, Tl₄⁸⁻, Tl₃⁷⁻ en Tl⁵⁻ Anions". Inorganic Chemistry. 35 (11): 3107–12. doi:10.1021/ic960014z.
Lide, D. R., red. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86ste uitg.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2011. Besoek op 17 Februarie 2019.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium, A.J. Downs, Springer Science & Business Media, 1993, ISBN 0-7514-0103-X, ISBN 978-0-7514-0103-5
The Group 13 Metals Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Chemical Patterns and Peculiarities, Simon Aldridge, Anthony J. Downs, John Wiley & Sons, 2011, ISBN 0-470-97668-3, ISBN 978-0-470-97668-5

Eksterne skakels

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Tallium.
Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir tallium.

Chemie onbekend

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Dong, Z.-C.; Corbett, J. D. (1996). "Na₂₃K₉Tl_15.3: 'n Ongebruikte Zintl saamgestelde bevat oënskynlike Tl₅⁷⁻, Tl₄⁸⁻, Tl₃⁷⁻ en Tl⁵⁻ Anions". Inorganic Chemistry. 35 (11): 3107–12. doi:10.1021/ic960014z.

[2] Lide, D. R., red. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (86ste uitg.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Maart 2011. Besoek op 17 Februarie 2019.{{cite book}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)

[ChemTl-3] Chemistry of Aluminium, Gallium, Indium and Thallium, A.J. Downs, Springer Science & Business Media, 1993, ISBN 0-7514-0103-X, ISBN 978-0-7514-0103-5

[4] The Group 13 Metals Aluminium, Gallium, Indium and Thallium: Chemical Patterns and Peculiarities, Simon Aldridge, Anthony J. Downs, John Wiley & Sons, 2011, ISBN 0-470-97668-3, ISBN 978-0-470-97668-5