Malgasse

Sula granti, Sulidae – Galápagos-eilande, Ecuador

Malgasse (familie Sulidae) is groot, swart en wit of bruin seevoëls. Hoewel hulle net sowat drie kg weeg, het hulle 'n vlerkspan van sowat 1,5 m. By sommige spesies is die pote helderkleurig en al die tone, ook die agtertoon, is geweb. Dit is kenmerkend vir die Pelikaanagtiges (orde Pelicaniformes), waartoe die malgasse behoort. Die familie word in drie genera ingedeel, naamlik Morus, Sula en Papasula.

Die verteenwoordigers van die genus Sula, wat in verskeie wêrelddele rotspelikane genoem word, is effens kleiner as die gewone malgasse (genus Morus). In Suider-Afrika kom twee spesies voor. Die witmalgas (Morus capensis) is hoofsaaklik wit met swart stert- en slagvere en liggeel vere op die kop en nek. Die bruinmalgas (Sula leucogaster) is hoofsaaklik bruin met 'n wit bors en pens. Sy snawel en pote is geel. Die witmalgas kom op die eilande voor die Suid-Afrikaanse kus voor en die bruinmalgas op Ascencioneiland in die Atlantiese Oseaan.

Malgasse is trekvoëls wat veral na die broeityd groot afstande aflê. Die gewone malgas trek byvoorbeeld in die winter al langs die Oos- en die Weskus noordwaarts, terwyl die Australiese malgas (Morus serrator) weswaarts oor die Tasmansee trek. Die rotspelikane is standvoëls van die tropiese seë. Al die spesies broei in groot kolonies, by voorkeur op rotse langs die kus. Aangesien die bruinmalgas in sommige streke tot agt maande lank broei, word broeipare ook soms alleen aangetref. Malgasse is oor die algemeen stil voëls, maar raak baie lawaaierig wanneer hulle broei.

Die mannetjies en wyfies van sommige tropiese spesies het verskillende stemme omdat die bou van die strottehoof verskil. Die mannetjies fluit sag terwyl die wyfies roep. Die wyfies lê een tot drie eiers in ’n slordige nes, wat uit seewiere, modder en klippe bestaan. Die eiers word uitgebroei hoofsaaklik met behulp van die warmte wat die pote uitstraal. Tydens die broeityd vloei meer bloed as gewoonlik deur die swemvliese, wat veroorsaak dat die temperatuur in die pote styg. Malgasse se vernaamste voedsel is vis.

Hulle word dikwels by skepe aangetref, waar hulle sirkel en die visse vang wat deur die skip na die oppervlak gedryf word. Wanneer die voël 'n vis opgemerk het, laat hy hom soos 'n klip op die water val. Die val word gestuit deur lugsakkies op die liggaam. Malgasse kan goed duik en agtervolg dikwels hul prooi onder die water

Die grootste van al die malgasse is die brilmalgas (Sula dactyla), wat net soos die witmalgas lyk, maar nie geel vlekke op die kop het nie. Twee spesies wat hul neste in bome bou, is die seldsame abbotrotspelikaan (Sula abbotti) en die rooipootmalgas (Sula sula). Laasgenoemde het helderrooi pote. Die gevlekte rotspelikaan (Sula nebouxii) het weer helderblou pote.

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-59-1, volume 18, bl. 19

Wikimedia Commons bevat media in verband met Malgasse.

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Malgasse
• (en) "Booby". Encyclopædia Britannica. Besoek op 20 Augustus 2019.