Stuurkajuit
Die woord stuurkajuit (Engels: cockpit) word hoofsaaklik geassosieer met die ruimte aan die voorkant van 'n vliegtuig waaruit die vlieëniers die vliegtuig beheer.
Daar word ook na die kajuit in die nuutste generasie vliegtuie verwys deur die Engelse term glass cockpit. Die bykomende "glass" verwys na die gebruik van skerms soos CRT's of LCD's om die vlieënier in te lig oor die toestand van die vliegtuig. Hierdie skerms het 'n groot aantal los analooginstrumente vervang. Die beelde toon 'n tradisionele kajuit (links) en 'n glaskajuit (regsonder).
Die grootste voordeel van 'n glaskajuit bo 'n tradisionele kajuit is dat alle inligting wat nodig is vir 'n vlug in 'n oogopslag besigtig kan word, en indien nodig, kan addisionele inligting aangevra word.
Belangrikste elemente in 'n stuurkajuit
Vertoonskerms en instrumente
Binne 'n glaskajuit van 'n moderne vliegtuig is daar 'n duidelike verdeling van alle rekenaarskerms. In moderne vliegtuie vind 'n mens gewoonlik 'n Primary Flight Display (PFD) waar al die belangrikste inligting soos hoogte, spoed en oriëntasie ten opsigte van die horison vertoon word. Langsaan is die Navigasie Display (ND) wat inligting verskaf oor die posisie van die vliegtuig relatief tot die aarde, die rigting waarin dit vlieg en die vlugplan om te volg. Dit is vergelykbaar met 'n navigasiestelsel vir die motor. In die middel is die enjin-aanduiding en bemanningwaarskuwingstelsel (EICAS), wat ook deur Airbus die Engine Crew Advisory Monitor ( ECAM ) genoem word. Alle belangrike enjininligting en inligting oor die ander vliegtuigstelsels word hier vertoon. As 'n gebrek voorkom, kan die vlieëniers dit onmiddellik op hierdie skerm vind.
%252C_Flying_Off_Paul_Summers_(co_pilot)%252C_Flight_Lt._Mick_Hardwick_(engineer)_and_Squadron_Leader_Kev_Brookes_(navigator)_of_101_Squadron_RAF.jpg.webp)
Tradisioneel, veral in burgerlike vliegtuie, word 'n stuurkolom ("yoke") gebruik om die belangrikste funksies van die vliegtuig te beheer, terwyl militêre vliegtuie dikwels toegerus is met 'n beheerstok. Die Concorde het 'n stuurkolom wat soos 'n fietsstuur lyk. Dieselfde tipe kolom kan nou in Embraer se vliegtuie gevind word. Die vlieniërs se voete rus op pedale wat die roer bestuur.
Baie moderne vliegtuie het nog steeds 'n stuurkolom, maar Airbus het die kolom in die meeste soorte vervang met 'n systok, wat die vlieëniers ook meer beweegruimte in die kajuit gee. Die systok is deel van die elektroniese stelsels (fly-by-wire) wat vandag op die meeste kommersiële vliegtuie gebruik word.
Die uitleg van die kajuit is wêreldwyd dieselfde in alle vliegtuie, met die kaptein aan die linkerkant, die medevlieënier aan die regterkant en 'n gedeelte met handatige enjinspoedverstellers tussenin. Ouer vliegtuie steeds gebruik steeds 'n vlugingenieur, iemand wat verantwoordelik is vir die korrekte funksionering van alle tegniese stelsels. Sy sitplek was gewoonlik aan die regterkant agter die medevlieënier.
Die kontroles en panele wat die meeste gebruik word in die "tweemankajuit" is tussen die vlieëniers geplaas, terwyl elemente en skakelaars wat minder gereeld bedien moet word, soos bedieningselemente vir die elektriese stelsel en die kajuitdruk, bo die vlieëniers op 'n oorhoofse paneel is.
Normdata  |
|---|