Strukturalisme

Miskien is die belangrikste kenmerk van strukturalisme dat dit nie meer die onderwerp (of breër die mens) sentraal plaas nie, in teenstelling met die tradisionele filosofie. Die strukturalisme stel gewoonlik dat die kategorie van die kategorie 'n sosiale konstruksie is. Sommige strukturaliste wil selfs so ver gaan om die hele konsep van die persoonlike en vrye onderwerp te ondermyn en selfs af te skaf.[5] Die strukturalis Claude Lévi-Strauss sou byvoorbeeld beweer dat die hoofrol van die geesteswetenskappe nie die mens moet uitmaak nie, maar om hom net op te los.[6] Die Marxistiese Louis Althusser het dan weer verklaar dat die onderwerp 'n produk is van die (heersende) ideologie.[7]

Die filosoof en historikus Michel Foucault sal in sy werk les mots et les choses (1966) argumenteer dat die feit dat die mens so sentraal is, slegs 'n produk is van ons hedendaagse kultuur is. In hierdie werk ondersoek hy die geskiedenis van kennis en die geesteswetenskappe en kom tot die gevolgtrekking dat die opkoms van die moderne geesteswetenskappe aan die lig gekom het - omdat die mens beide onderwerp en voorwerp van navorsing is - daardie mens is nie die oorsprong en grondslag van alle kennis nie. Hy beskou dus strukturalisme as 'n historiese simptoom waarin die mens besef dat hy nie die laaste woord het nie. Die strukturalisme laat die mens heeltemal verdwyn as 'n onderwerp van kennis.[5] Foucault self gaan so ver as om die mens dood te verklaar en praat van die einde van die mens (l'homme est fini).[8][9]

Claude Lévi-Strauss was een van die eerstes wat strukturalisme buite die taalkunde, naamlik in antropologie, ontwikkel het.

'n Vroeë voorbeeld van die toepassing van hierdie idees kan gevind word in die werk van die antropoloog Claude Lévi-Strauss. In die godsdienssosiologie en antropologie het Émile Durkheim en Marcel Mauss die klassifikasie in hul artikel De quelques formes primitives de classification gebruik. In Contribution à l’étude des représentations collectives (1903) en later in Durkheim se boek Les Formes élémentaires de la vie religieuse (1912) word die stelling verdedig dat kollektiewe voorstellings van 'n kultuur bestaan in die vorm van binêre teenstellings. Die sentrale kontras is byvoorbeeld tussen die heilige eendersyds en die profane of allerdaagse aan die ander kant.[12][13]

Ná kontak tussen Jakobson en Lévi-Strauss het Lévi-Strauss die analogie tussen hierdie binêre taalstrukture en die binêre gemeenskapstrukture soos deur Durkheim en Mauss beskryf, ontdek. Hy het op hierdie spoor gekom deur die mites van sekere stamme sistematies te beskryf aan die hand van taalkundige teenstrydighede en transformasies in die gesproke taal.[14] So het hy hierdie idees begin toepas om die verwantskapstrukture in hierdie primitiewe samelewings te ondersoek. Volgens Lévi-Strauss kon hierdie strukture nooit suiwer bestudeer word deur na die beskikbare empiriese data te kyk nie. 'n Mens moet egter in navolging van De Saussure dit bestudeer as 'n reeks simboliese verhoudings.

In die stamsamelewings wat Lévi-Strauss ondersoek het, het hy hierdie verhoudings gevind in die verskillende mites wat bespreek word. Hy het gebou op die verfyning wat Jakobson hier gemaak het en verklaar dat mense in binêre teenstrydighede dink (hoog / laag, manlik / vroulik, lewe / dood). Kulturele verskynsels kan verstaan word deur hierdie teenstrydighede te karteer. 'n Voorbeeld: lewe en dood is twee teenstrydige verskynsels en kulture los dit op deur allerlei rituele rondom byvoorbeeld die sterftes van 'n persoon. Die basiese struktuur van lewe / dood is universeel, die manier waarop kulture met hierdie (begrafnisrituele) handel, is kultuurafhanklik. Verder was Lévi-Strauss sterk geïnspireer deur die psigoanalise van Sigmund Freud en hy sou sekere tegnieke en idees van Freud toepas in sy antropologiese werk.[15]

Toe Lévi-Strauss sy teorieë eers verduidelik het, was humanistiese Marxisme en eksistensialisme steeds dominant in die intellektuele klimaat van Frankryk. Hy is dus sterk gekritiseer deur onder andere Jean-Paul Sartre.[15][16] Sartre het immers ontken dat daar so iets soos die onderbewuste was, terwyl Lévi-Strauss net afgewyk het van die hipotese dat daar sulke onderbewuste sosiale strukture was. Verder het Sartre die freudiaanse metode van vrye assosiasie wat Lévi-Strauss gebruik het, betekenisloos gevind, want volgens Sartre het dit toutologies sy eie waarheid getoon. Die kern van die probleem lê egter by die algemene strukturalistiese uitgangspunt dat 'n vrye individu nie sou bestaan nie - dit is juis die belangrikste uitgangspunt van die eksistensialistiese filosofie.

Jacques Lacan.

Dit is veral die laaste ontwikkeling van Jakobson wat die Franse psigoanalis Jacques Lacan ook aanmoedig het om hierdie strukturele siening in die psigoanalise toe te pas. Hy het byvoorbeeld sterk ooreenkomste gesien tussen hierdie digotomie in die taal en sekere dinge wat Sigmund Freud in sy werk Traumdeutung (1900) oor drome uiteengesit het. Freud bepaal immers dat feite wat in drome verplaas is, na vore kom, maar nie in hul suiwer vorm nie. In 'n droom word egter 'n sekere simboliek gebruik wat die werklike feit verberg. As 'n mens werklik die vrou van 'n vriend wil hê, sal 'n mens nie oor daardie vrou droom nie, maar oor dinge wat met die vrou moet doen (wat dit verteenwoordig), soos iemand met dieselfde beroep of dieselfde haarkleur. 'n Ander meganisme wat in drome werk, is dat jy oor verwante sake drome: in die geval van die vrou sal jy oor haar huis droom of oor iemand met dieselfde naam. Lacan vergelyk hierdie meganismes van verskuiwing met dié van metafoor en metoniem in taal. Hy interpreteer dus die onderbewuste as 'n taal.[17] Taal is die toestand van die onderbewuste en die onderbewuste is met taal verbind. Lacan verskil dus van Freud, wat die onderbewuste vroeër in natuurterme benader het.

Volgens Lacan kom die onderbewuste voort uit die individualiteit van die taal self. So volg hy De Saussure in sy taalfilosofie, maar in lyn met Jakobson pas 'n paar sake aan. Lacan verklaar dat die taal 'n medium is wat nie van die onderwerp self is nie en dat die onderwerp nooit ten volle kan beheer of kontroleer nie. Daarom noem Lacan die taalstelsel en die hele diskoers l'Autre (die Ander of die Andere) of ook wel die simboliese orde. Lacan wys daarop dat as individu ons net 'n taal leer omdat dit met jou gepraat word; die taal word dus aan een persoon opgelê. Daarbenewens sal Lacan in die teenstelling tussen die betekenisgewer en die betekenis ook die voorrang van die betekenisgewer eerste plaas. Immers, in die wêreld vind mens net betekenisgewers in die vorm van woorde en geen betekenis nie, wat in die oë van Lacan dus slegs deur die ketting van betekenisgewers bepaal word.

Lacan sal nou argumenteer dat, ten spyte van die betekenisgewers die funksie het om die wêreld aanwesig te maak (as ek byvoorbeeld oor my hond praat, is hy in die gesprek teenwoordig), dit impliseer ook 'n sekere verlies van daardie onderwerp. Deur oor 'n onderwerp te praat, verloor jy die direkte onderwerp in 'n sekere sin uit die oog. Wanneer my hond binnekom, is hy dadelik aanwesig, maar sodra ek oor hom praat, praat ek oor 'n hond as 'n abstrakte konsep en ek het geen sig van die tasbare hond nie. Hy word bloot verteenwoordig in die gesprek deur die betekenisgewer. Die onderbewuste kom nou in die spel, sodra dit op die self toegepas word, wat tot 'n deling sal lei. Hier kry mens 'n verdeling tussen die "spreekende onderwerp" en die "onderwerp van die uitspraak". Aan die een kant het jy die konkrete ek, die persoon wat ek is, en aan die ander kant het jy die betekenisgewer "ek" wat my in elke gesprek vervang. So sal daar altyd 'n gaping wees tussen die twee, en van hierdie kom die onderbewuste voort en die begeerte om hierdie gaping te oorkom.

Sosioloog Jean Baudrillard het sekere insigte van strukturalisme op die samelewing toegepas.

Verder is dit ook in sosiologie deur outeurs soos Jean Baudrillard en Pierre Bourdieu toegepas. Baudrillard, soos De Saussure, sal argumenteer dat die betekenis of waarde van iets deur die hele taal bepaal word, en dus deur alle ander elemente in die betekenisstelsel. In sy vroeë werk sal hy argumenteer dat die klassieke Marxistiese kritiek op die politieke ekonomie aangevul moet word met hierdie semiologiese idees van De Saussure. Baudrillard, soos Roland Barthes, voer aan dat verskynsels soos mode, sport en die massamedia struktuurstelsels is wat deur spesifieke reëls en spesifieke logika beheer word. Met ander woorde, hulle is gestruktureer soos 'n taal.

Iemand soos Bourdieu sal dan 'n teorie in Choses dites (1987) onder die naam "konstruktiewe strukturalisme" uitwerk.[18] In hierdie is hy egter ook teen strukturalisme en konstruktiwisme. Hy sal argumenteer dat daar inderdaad sulke sosiale strukture as strukturele aansprake is, maar dat dit deur die mens self geskep is. Maar sodra hulle geskep is, verloor die mens beheer oor hulle. Byvoorbeeld, Bourdieu sal daarop wys dat daar sekere vaste patrone is in die gedrag en klere van 'n bepaalde groep in die samelewing (bv. Professore). Alhoewel hulle dit self self bepaal, verloor hulle uiteindelik beheer en moet hulle voldoen aan wat die standaarde aan hulle gestel word.

Louis Althusser

Strukturalisme het ook 'n invloed op marxisme gehad. Oorspronklik sou Henri Lefebvre sekere elemente van De Saussure in sy marxistiese denke toepas, maar hy sal later dit teenstaan en meer fokus op 'n meer menslike sosiologie.[14] Dit is uitgewerk deur die filosoof Louis Althusser. Althusser sal op grond van strukturalisme argumenteer om 'n wetenskaplike marxisme uit te werk. Hy sal dus in direkte teenstelling wees met die latere Lefebvre. Hy het veral op die werk van Karl Marx, maar ook op Vladimir Lenin en Antonio Gramsci staatgemaak en dit gekombineer met die psigoanalise van Jacques Lacan. Hy het hierdie gedagterigting veral uitgewerk in Pour Marx (1965) en Lire le Capital (1965), waar hy 'n herinterpretasie van Marx se werke aangebied het.

In sy essay Idéologie et appareils ideologiques d'etat (1970) (ideologie en ideologiese staatsapparaat)[19] het hy voortgegaan op Marx se tesis dat die geskiedenis as klasstryd geïnterpreteer word. Althusser het hier betoog dat die regerende klas, om voort te gaan om te regeer, moet verseker dat die ekonomiese stelsel die voorwaardes vir sy eie bestaan herskep. Volgens Althusser kan hierdie reproduksie in twee elemente verdeel word,[20] naamlik die produktiewe magte en die produksieverhoudinge. Onder produktiewe magte verstaan hy eenvoudig die idee dat 'n kapitalistiese stelsel moet verseker dat daar altyd werkers sal wees wat in die fabrieke sal werk. Die kapitaliste sorg daarvoor deur 'n loon te betaal. Die element van die reproduseering van produksieverhoudings is 'n meer komplekse punt. Dit gaan oor die feit dat die stelsel ook moet verseker dat die bestaande verhoudings tussen die regerende klas en die proletariaat gehandhaaf word. As kapitalisme steeds bestaan, moet dit volgens Althusser verseker dat daar altyd 'n uitgebuite proletariaat en 'n heersende klas van kapitaliste is wat aanvaar word.

Volgens Althusser word hierdie tweede element gerealiseer deur die ideologiese staatsapparate. Dit moet sekere strukture insluit wat in die samelewing teenwoordig is en in die funksie van die regerende klas daarvoor verseker dat die ideologie op alle lae van die samelewing opgelê word. Die klasstryd bestaan dus ook in die beheer van hierdie ideologiese staatsapparate, iets wat nie onmiddellik deur 'n staatsgreep gerealiseer kan word nie en dus die besit van die gewone (onderdrukkende) staatsapparaat bly.

Althusser het ook opgemerk dat die gewone onderdrukkende staatsapparaat oor tyd dieselfde bly, terwyl die ideologiese staatsapparaat wel van 'n invloedswaarde kan verskuif. Op hierdie manier was die kerk oorheersend, maar vandag, volgens Althusser, is die opvoedkundige-ideologiese staatsapparaat oorheersend. Hy het dus nie verklaar dat die politieke staatsapparaat die oorheersende staatsapparaat is nie. Althusser het daarop gewys dat ander vorme van regering moontlik is, ondanks die kapitalisme. Die skole daarteenoor is oral dominant aangesien kinders dikwels verplig word om skool toe te gaan en is dus verplig is om tegnieke aan te leer, of selfs suiwer ideologie in die vorm van etiek, burgerlike sin of filosofie.

Michel Foucault

'n Afsonderlike figuur in strukturalisme is Michel Foucault, wat daartoe bydra dat strukturele idees ook in die geskiedenis voorkom. Die doel van Foucault is hoofsaaklik om te dink oor die verborge verbande tussen sosiale instellings, idees, gebruike en magsverhoudinge. Op hierdie manier probeer hy die verskillende vorme van kennis ontrafel en dit na die oppervlak bring. Foucault argumenteer immers dat onderbewuste epistèmes aan die werk is, wat die denke van 'n tydvak bepaal. Hierdie idee is baie soortgelyk aan die konsep van Thomas Kuhn se paradigma, maar gaan verder as die wetenskap alleen. Volgens Foucault word die totale denke van 'n sekere tydperk bepaal deur 'n onderliggende stelsel.

Foucault gebruik 'n metode wat hy vind in die werk van Friedrich Nietzsche, veral die genealogie metode wat deur Nietzsche in Jenseits von Gut und Böse (1886) en Zur Genealogie der Moral (1887) gebruik is. Nietzsche beskryf in hierdie werke die geskiedenis van fundamentele begrippe soos rede en moraliteit en argumenteer hier dat hierdie fundamentele waardes lyk asof dit gefundeer is op vroeë toevallige gebeurtenisse. Die moraliteit is byvoorbeeld die gevolg van die vroeëre verhouding tussen die sterkes en die swakkes in die samelewing, waarna die swakkes die verhoudings deur manipulasie verander het en hul eie eienskappe van swakheid en beskeidenheid 'n deug gemaak het. Foucault neem hierdie metode oor en pas dit toe op ander domeine van die geskiedenis.

In Folie et déraison (1961),byvoorbeeld sal hy 'n geskiedenis van waansin uitwerk. Foucault sal argumenteer dat die verskillende vorms van waansin 'n produk van stigmatisering deur die samelewing is. Met ander woorde, sekere eienskappe, gedrag en karaktereienskappe word gekenmerk as kranksinnig omdat dit nie inpas by die kultuur en norme van die samelewing nie. Geneeskunde volg hierdie stigmatisering noukeurig en sal daarna teorieë voorstel om hierdie stigmatisering te regverdig.

In Les Mots et les Choses (1966) is 'n geskiedenis van die geesteswetenskappe en meer spesifiek 'n ondersoek na die voorwaardes vir kennis. Die geesteswetenskappe is 'n duidelike produk van 'n bepaalde tyd. Voorheen was die mens nie 'n onderwerpp van wetenskaplike navorsing nie, en Foucault beweer ook dat die mens deur die koms van strukturalisme nie meer 'n voorwerp van wetenskaplike navorsing sal wees nie. Hy ondersoek hier hoe die geesteswetenskappe van die Renaissance tot die 19de eeu ontstaan het. In hierdie werk het hy hoofsaaklik sy begrip van epistème gebruik, en elke tydsperiode getipeer deur 'n heeltemal individuele (onderliggende) denkraamwerk. Hy het geargumenteer dat die uiteindelike denkraamwerk, waarin die geesteswetenskappe ontstaan en waarin die mens beide navorsers en navorsingsonderwerpe is, 'n kortsluiting sou veroorsaak. Dit is hierin dat ons strukturalisme moet verstaan; die mens besef dat hy self nie die oorsprong van kennis en aksie is nie, maar bloot 'n produk daarvan is.

'n Verdere belangrike werk is Surveiller et Punir (1975), waarin Foucault die geskiedenis van die gevangenis beskryf. Hier neem hy die feit dat strawwe mettertyd grootliks verander het waar. Waar oorspronklik van lyfstraf gebruik gemaak word, sou die mens geleidelik in strawwe in lyn met die funksie van morele verbetering ontwikkel. Hy kom veral tot die gevolgtrekking dat die moderne samelewing gekenmerk word deur 'n skerp toename in dissiplinering, in alle sosiale areas. Die onderwys, die hospitaal en baie ander gebiede is almal volgens die gevangenismodel ingerig. In die skool en hospitaal word byvoorbeeld 'n duidelik omskrewe rooster en skedule gebruik. Almal het vaste ure en vaste vertrekke. Leerders en pasiënte word ook genommer, en hulle word deurlopend geëvalueer en onder toesig geplaas. Leerlinge word deur die jaar gereeld geassesseer, en dit geld ook vir pasiënte.

In sy latere werk sal hy hom egter met seksualiteit besig hou, maar Foucault sal hier van die tipiese strukturele elemente afsien, en die taalkunde van De Saussure sal nie meer so streng wees nie. So word hy dikwels beshou as 'n poststrukturalis.

Noam Chomsky

Strukturalisme is ook nagevolg in terreine soos literêrewetenskap en literêre kritiek met outeurs soos Roland Barthes, Jacques Ehrmann en Tzvetan Todorov wat narratologie sou ontwikkel. Barthes het byvoorbeeld, in sy essay La Mort de l'Author (1968), die skrywer van 'n teks doodverklaar. Hy voer aan dat dit nie die outeur self is wat die betekenis van 'n teks bepaal nie, en ook nie hoe lesers sy teks lees nie. In sy werk S / Z (1970) sal hy weer 'n sekere teks ondersoek en analiseer watter besondere ondebewuste strukture in hierdie teks verborge is.

Daarbenewens word die term ook in argitektuur gebruik onder die term argitektoniese strukturalisme. Dit is veral duidelik in die vroeë werk van Herman Hertzberger. Trouens, die struktuur is ook in sielkunde toegepas, deur Edward B. Titchener, hoewel hierdie posisie nie baie suksesvol was nie.

Jean Piaget en Noam Chomsky kan ook met hierdie filosofie geassosieer word. By Piaget word dit hoofsaaklik weerspieël in sy werk Le Structuralisme (1968). Hy sal byvoorbeeld sê dat daar sekere herhalende strukture in die groeiproses van elke kind is, wat altyd terugkom. Dit sal Lucien Goldmann wees, wat probeer om hierdie werk van Piaget uit te brei en dit in 'n meer strukturele raamwerk in die vorm van genetiese strukturalisme te plaas.

Chomsky sal sy generatiewe taalkunde in Syntactic Structures (1957) ontwikkel en verklaar dat daar sekere vaste taalstrukture is wat in elke mens voorkom. Die kern hiervan kan op grond van sy hipotese geformuleer word dat daar 'n universele grammatika is: daar is 'n aangebore taal wat in elke mens voorkom en dat die ooreenkomste tussen menslike tale verduidelik moet word.[21] Chomsky sal egter die klassieke strukturele linguistiek sterk teenstaan, soos die van De Saussure. René Thom en sy wiskundige katastrofeteorie kan ook onder die strukturele invloed geplaas word. Hierdie laasgenoemde outeurs het egter die kenmerk dat hulle nie meer so ver gaan in strukturalisme nie, en nie meer argumenteer dat sekere strukture die hele sosiale lewe oorheers nie. Hulle sal meer beskeie argumenteer dat daar op sekere gebiede strukture is wat 'n deurslaggewende rol speel.