Snuif

‘n Bietjie van die poeier word tussen die duim en die voorvinger vasgevat en vinnig in die neus opgetrek. Dit kan ook aan die tandvleis gesmeer en ingesluk word. Deur die opsnuif kom die nikotien in die bloedstroom. Gebuikers glo dat snuif oor medisinale eienskappe beskik. Dit help teen gewone verkoue en slymvliesontsteking en dien as ontstuwingsmiddel van die neus. Snuif is beskou as ‘n stimulant sowel as ‘n kalmeermiddel. Langafstand-vragmotorbestuurders het dit gebruik om wakker te bly en ander weer om stanke te verdryf. Snuif dryf glo alle kieme uit die kop. Gedurende die Spaanse griep in Suid-Afrika was snuifgebruikers blykbaar minder vatbaar vir die virus.

Gewoonlik word snuif vervaardig uit die oorblyfsels by die maak van pyptabak. Die beste snuif word egter verkry van die gedroogde sentrale nerf en stam van ‘n tabakblaar. Soms word die blare selfs laat gis en soms was daar ‘n keuse tussen ‘n fyner en growwer gemaalde snuif. Daar bestaan honderde formules vir die meng van ‘n uitstaande snuif. Dikwels is olies van blomme, naeltjies, kaneel, bloekomolie, vanielje, laventelolie, mentol, peperment, sjokolade, heuning, seldery, koffie, rum, whiskey, brandewyn, lourierblare, lemoenblare, roosolie of ‘n ander bestanddeel toegevoeg om ekstra geur te gee. Daar word beweer dat die gehalte van snuif met veroudering verbeter.

Alhoewel die gebruik van snuif amper heeltemal vervang is met die gewoonte om sigarette te rook, het snuif ‘n lang geskiedenis. Die inboorlinge van Amerika het al in die dae van Columbus gesnuif en Portugese seevaarders het op hul reise langs die kuste van Afrika die inheemse bewoners daaraan bekendgestel. In die 17de en 18de eeu was die gebruik van snuif in Engeland en Nederland alledaags. Weens gesondheidsbesware teen die rook van sigarette is daar in Wes-Europa tans weer ‘n effense oplewing in die gebruik van snuif.

In die middel van die 19de eeu was die tabakhandelaar Barry Munnik die eerste in die stad om met sy stoomaangedrewe meul die produk te maak. Sy mededingers was Otto Landsberg (later ‘n bekende kunstenaar) met sy fabriek op die Groentemarkplein en Johannes Stemmet op Riebeeckplein. Alhoewel die rook van ‘n pyp in die parlement van die Kaapkolonie verbode was, was daar wel ‘n snuifdoos aanwesig waaruit die lede ‘n knippie kon neem. Die doos moes glo gereeld opgevul word.

Snuiwers het hul snuifdose as ‘n statussimbool beskou. Dit is soms vervaardig met inlegsels van goud, platinum en diamante. Mooi snuifdose is deur Kaapse silwersmede, soos die Lötters, vervaardig. ‘n Welgestelde burger soos Joachim von Dessin (Von Dessin-versameling) het by sy dood verskeie van die ryklik versierde dose nagelaat. Antieke snuifdose bly gewild by versamelaars van Africana.

• Green, Lawrence G.: A taste of south-easter -- memories of unusual Cape Town characters, queer shops and shows, old bars, hotels and cafés and the panorama of the streets. Kaapstad: Howard Timmins, 1971.