Slawelosie

Die museum is geleë aan die suidelike punt van Adderleystraat, op die hoek met Burostraat, tussen die Groote Kerk aan die noordekant en die Kompanjiestuin en die tuin van die Parlementsgebou (Kaapstad) aan die suidekant. Voor die hoofingang op die sypaadjie staan een van die Jan Smuts-standbeelde.

Opvallende voorwerpe in die museum is

• ’n blou en wit Chinese vaas, waarskynlik uit die Yuan-periode (1279 – 1368)
• ’n Griekse tetradrachma, ‘n munt, uit die 5d eeu v.C. Pallas Athena word daarop uitgebeeld. Dit is 2.3 cm by 3 cm groot.
• ’n Duitse staanhorlosie vervaardig deur Jeremias Pfaff van Augsburg, uit ±1690
• houtsneewerk uit Bali waaronder twee dansmaskers en ‘n Singa-beeldjie
• vroeë Chinese aardewerk uit die Jang-dinastie (die jare 618 tot 907)
• ’n Japanse draagstoel uit die 19de eeu
• ’n gebrandskilderde horlosie met ‘n rand versier met pêrels en die wysters versier met diamante. Dit is vervaardig deur Gray and Constable in Londen in ±1780
• ’n klerekas uit stinkhout met panele van kasuarishout en beslag van Kaapse silwer en waarskynlik vervaardig deur Jan Byleveld in die laat 18de eeu.
• ’n pangeweer vervaardig in die 18de eeu in Italië deur Francesco Ventiloni
• ’n “Scheepjesgulden” geslaan vir die VOC in 1802. Die munt was ook aan die Kaap in gebruik.
• Egiptiese en Romeinse kunswerke
• Griekse vase en terracotta beeldjies
• wapens afkomstig uit Indië en Tibet
• Suid-Afrikaanse posseëls
• meubels aan die Kaap gemaak
• musiekinstrumente
• ’n rekonstruksie van die ‘’De Engel Apotheek’’ uit die Victoriaanse tydperk in Kaapstad
• keramiek uit die antieke Egipte van ±4000 v.C. en gevind deur Flinders Petrie
• kleitablette met wigskrif uit [[Assirië en Babilonië
• ’n kruik vir wyn uit die Antieke Griekeland van die 5de eeu v.C.

Die museum beskik oor ‘n aantal belangrike spesiale versamelings:

• Davis-versameling van Chinese aardewerk uit verskeie tydperke. Reginald Percy Basil Davis (Londen, 14 Desember 1881 – Kaapstad, 6 Desember 1948) was ‘n Kaapse regter-president en sy versameling is in 1948 aan die museum bemaak.
• Alfred de Pass-versameling van Chinese aardewerk uit alle tydperke en antieke Griekse munte
• Victor des Vages-muntversameling bestaan uit munte in sirkulasie tydens die VOC-tydperk plus goue en silwermunte van die res van die wêreld. Hierdie versameling is sedert 1967 in die museum.
• A.A. Jurgens-versameling oor die geskiedenis van die poswese in Suid-Afrika vanaf die VOC-tyd tot die 20ste eeu en is in 1965 verkry.
• I.D. du Plessis-versameling van items insake die kultuur van die Kaapse Maleiers is sedert 1966 in die museum.
• H.H. Robinson-versameling van werke van Indonesiese silwersmede is vanaf 1955 in die museum.
• R. Jeffcoat-versameling bestaan uit Oosterse wapens en is sedert 1964 in die museum
• Humphrey Talbot-bemaking bestaan uit Europese meubels en tekstiele
• beide die Henry Leonard Heller-versameling en die Mullne-versameling bestaan uit items van Kaapse silwer.
• Cecil Michaelis-versameling van keramiek
• die deel van die Von Dessin-versameling in hierdie museum bestaan uit ‘n 400 munte en medaljes van die 16de tot die 18de eeu
• genl.-maj. Cornelius Mann van die Royal Engineers het ‘n versameling Romeinse munte aan die museum nagelaat.

Die eerste gebou op die terrein is in 1679 opgerig om as huisvesting vir die VOC se slawe te dien. In die periode 1809 tot 1815 is die gebou in sy huidige vorm opgerig deur die bekende driemanskap Louis Thibault, Herman Schutte en Anton Anreith. ‘n Kenmerk van die gebou was sy vloere en plafonne van geelhout. ‘n agterplaas bestraat met ronde klippe en ‘n put en akkerbome. Dit was toe die sentrum van die administrasie van die Kaapkolonie. Onder andere was die Hooggeregshof, Weeskamer, Weëraad, Hoofposkantoor en die landmeter-generaal se kantoor daarin gehuisves. In die 1920’s is die kant van die gebou in Adderleystraat ‘n 15 m teruggestoot om dit in lyn te wees met die voorkante van die ander geboue in die straat. Ook veranderinge aan beide kante van Burostraat is weens toename in die verkeersdrukte genoodsaak. Mettertyd het die staatskantore die een na die ander na ruimer lokale in die stad vertrek. Omdat die plaaslike algemene museum in die Tuine uit sy nate gebars het, het na ‘n ingrypende restorasie gelei deur die argitek Magda Sauer in die 1960’s, op 6 April 1966 die Suid-Afrikaanse Kultuur-historiese Museum sy deure in die gebou geopen. In 1998 is die museum herdoop tot die Slawelosie.

• Botha, Graham: The Old Supreme Court Building, Cape Town. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 11, nr. 3, Januarie 1962
• Fransen, Hans: Guide tot the museums of Southern Africa. Kaapstad: Suid-Afrikaanse Museumvereniging, 1978
• Standard Encyclopaedia of Southern Africa, deel 3. Kaapstad: Nasou, 1971