Slag van Poitiers

Minder as honderd jaar na die opkoms van Islam op die Arabiese Skiereiland en die dood van die profeet Mohammed en die eerste vier Kalifs, het die Moslems in Spanje die Franse gebiede al jare bedreig. Odo van Akwitanië het hulle tydens die Slag van Toulouse in 721 verslaan, maar hulle het in 725 teruggekeer. Odo het toe slim gebruik gemaak van die verdeling onder die Moslems en 'n alliansie gesluit met die rebelleleier Munuza. Deel van die verbond was dat Odo sy dogter as vrou aan Munuza aangebied het. Hierdie alliansie het die woede van die emir Abd-el-Rahman gewek. Hy het met 'n leër opgeruk, eers Munuza verslaan en toe sy fokus op hertog Odo gerig.

Hy word by Garonne verslaan, waarna Abd-el-Rahman na Bordeaux opruk en die stad geplunder het. Intussen is Odo genoodsaak om die hulp van Karel, wat sy leërs tussen Poitiers en Tours geplaas het, te versoek om die verdere opmars van die Moslems te stuit.[4]

Weens die gebrek aan kontemporêre bronne is daar min besonderhede oor die geveg bekend. Die bronne, indien beskikbaar, weerspreek mekaar. Dit beteken dat die presiese ligging van die geveg onder andere onbekend is. Historici neem aan dat die Moorse troepe die leër van Karel Martel ontmoet het by die samesmelting van die Clain en Vienne tussen Tours en Poitiers. In die Angelsaksiese literatuur word hierdie stryd gewoonlik die Slag van Tours genoem.

Hofmeester Karel het sy leër saamgetrek op 'n plek waar hy verwag het dat die Moslem-leër sou verbygaan. Hy het 'n verdedigende posisie ingeneem, en sy digte volgepaste infanterie, gewapen met swaarde, skilde en spiese, het waarskynlik 'n soort falanks gevorm. Volgens die Mozarabiese kroniek het hulle hulself in 'n groot vierkant geposisioneer.[5]

Daar was ses dae slegs geringe skermutselings. Geen van die partye wou aanval nie. Die Franke was goed aangetrek teen die koue en het die voordeel gehad dat hulle die terrein ken. Die Arabiere was slegter aangetrek teen die koue, maar hulle wou nie die numeries sterker leër van die Frankies aanval nie. Eers op die sewende dag het die werklike veldslag begin.[5]

Abd-el-Rahman vertrou op die numeriese oorheersing van sy ruiters en het hierdie tipe aanvalle verskeie kere uitgevoer. Die Moslems se vertroue op hul numeriese meerderwaardigheid en hul kavallerie, gewapen met lang swaarde en lans, wat altyd 'n oorwinning in hul vorige veldslae gebring het, is hierdie keer misplaas.

In een van die seldsame gevalle waarin Middeleeuse infanterie teen ruiters staande gebly het, het die gedissiplineerde Frankiese soldate die hewige aanvalle, wat deur die terrein gehelp is, teëstaan, hoewel die kavallerie volgens Arabiese bronne na die Frankiese verdedigings vierkant binnegedring het.

Maar vir hulle het die Saraseense kavallerie onkwetsbaar gelyk: die Saraseense soldate het pantser gedra, en hul perde het ook. Die groot Berber kavallerie in die Arabiese leër was waarskynlik nie of net lig gepantser.

Volgens Frankiese bronne het die geveg een dag geduur. Volgens een van die Arabiese bronne twee dae. Toe daar gerugte in die Arabiese geledere versprei het dat die Frankies die buit bedreig wat uit Bordeaux gesteel is, het baie na die kamp teruggekeer. Abd-el-Rahman het hierdie terugtog, wat soos vlug gelyk het, probeer keer. Hy is gevang en doodgemaak, en die Moslems het na hul kamp teruggetrek.

Die volgende oggend, toe die vyand nie opdaag vir die hervatting van die geveg nie, het die Franke 'n hinderlaag gevrees. Slegs na 'n uitgebreide verkenning van die verlate Saraseense kamp deur sommige soldate het dit geblyk dat die Moslem-leër gedurende die dag onttrek het.

Die oorwinning van Karel Martel in 733 het nie onmiddellik 'n einde aan die Arabiese plundering op Frankiese gebied gemaak nie. Ook in die daaropvolgende jare was daar nog talle plundering en skermutselings, en slegs tussen 751 en 759 het die Franke Narbonne van die Moslems teruggeneem.

Die Slag van Poitiers was die begin van die Karolingiese mag in die suide van Gallië, waar voorheen Akwitanië en Visigotiese Septimania onafhanklike streke was. Die plundering van die Moslems het Hofmeier Karel 'n verskoning gegee om sy aanspraak op mag in die suide te legitimeer.

Die Slag van Poitiers word tradisioneel gesien as 'n keerpunt in die vooruitgang van Islam in Europa, hoewel geskiedkundiges oor die belangrikheid van hierdie slag verskil het.[6]

'n Ander 'gevolg' van die Slag van Poitiers was die literêre eggo van die skermutselings wat plaasgevind het tussen Christene en Moslems in die Pireneë na die geveg. Dikwels het dit oor die versinsels gegaan; die Slag van Roncevaux, wat eintlik tussen die Christelike Baske en die agterhoede van 'n leër van Karel die Grote geveg is, sou volgens die Roelantslied tussen Moslems en Christene geveg gewees het.

Volgens Christelike propagandiste uit die negentiende eeu het die nederlaag die ondergang van die Omajjadiese Kalifaat ingelui en die weg gebaan vir die Kalifaat van die Abbasiede. In werklikheid sou dit tot die begin van die elfde eeu duur voordat die ryk van die Umayyads in die weste heeltemal verdwyn het.

In Al-Andalus het die Omajjadiese Kalifaat voortgegaan as die opstandige Kalifaat Córdoba totdat 'n afstammeling van die dinastie die Kalifaat Córdoba in 929 gestig het. Só presies het die deel van die ryk waar die Slag van Poitiers (Slag van Tours) geveg is, gebly. Hulle is destyds in die ooste en sentrum van die Moslem-wêreld uitgeskakel.

• Arabs, Franks, and the Battle of Tours, 732: Three Accounts, in Medieval Sourcebook (= W. Stearns Davis (ed.), Readings in Ancient History: Illustrative Extracts from the Sources, II, Boston, 1913, pp. 362-364.). [taal is gemoderniseer]
  • Arabiese kroniekskrywer.
  • Isidorus Pacensis, Continuatio Isidoriana Hispana (Mozarabiese kroniek).
  • Kronieke van Saint-Denis.
• Anon Arab Chronicler: The Battle of Poitiers, 732, in Medieval Sourcebook (= E. Creasy, The Fifteen Decisive Battles of The World. From Marathon to Waterloo, I, Londen, 1851, pp. 301-303). [effens aangepaste versie van die oorspronklike]
  • Anonieme Arabiese kroniekskrywer.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Slag van Poitiers.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.