Slag van Duinkerken

Na die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog het Brittanje 'n mag, die British Expeditionary Force, na Frankryk gestuur. Die Geallieerdes het verwag dat die Duitsers deur Luik en Namur sou aanval soos tydens die Eerste Wêreldoorlog, 'n area wat perfek was vir tenk oorlogvoering. Generaal Erich von Manstein het egter 'n ander plan beraam en laat die Duitse Magte oor 'n nou linie aanval deur die digbeboste en heuwelagtige Ardenne. Die Franse het verkeerdelik gedink dat die area onbegaanbaar was vir tenks.

Op 10 Mei ruk Veldmaarskalk Gerd von Rundstedt op met 1 500 000 man en 1 500 tenks, twee-derdes van die Duitse magte in die weste teen die swaks-verdedigde gedeelte van die Franse grens. Die aanval was briljant beplan; die Duitse magte ruk op deur Luxemburg en voltooi die dertig myl na die Belgiese grens in net drie ure.

'n Ander mag ruk op deur die Ardenne en bereik die Franse grens in minder as drie dae en kruis die grens op 12 Mei. Die infanterie volg deur paaie in die woud en is slegs een dag na die tenks by die Meuse. Die gebied was swak verdedig.

Op 13 Mei was die Franse verdediging suid van die Meuse uitgewis deur Duitse bomwerpers en die infanterie kruis die rivier in bote by Sedan; die plek waar die Franse magte verloor het tydens die Frans-Duitse Oorlog in 1870. Die Duitse mag het 1 000 vliegtuie tot hul beskikking gehad teen slegs 'n paar van die Franse mag. Op 14 Mei steek die Duitse tenks die Meuse oor en op 15 Mei stort die Franse verdediging in duie. Daar was verwag dat die Duitsers Parys binne twee dae sal bereik.

Die volgende dag ruk die Duitsers egter op na die weste en lê 50 myl af oor oop terrein. Die Duitse bevelvoerders was bang dat hulle vinnige vordering hul kwesbaar sou maak. 'n Kleiner Duitse Mag wat deur Luik opgeruk het, voeg hulle by die Duitse magte met die gevolg dat die Franse verdediging weereens in duie stort. Die Duitse Magte bereik Amiens op 19 Mei, op 20 Mei is hulle in Abbeville en teen 20 Mei draai hulle noord en ruk op na Duinkerken en Calais.

Die Duitse Blitzkrieg-offensief in Mei 1940.

Die Geallieerdes se verrassing was volkome. Hulle verwagting was dat die Duitsers deur België sou aanval tot teen die kus en dan suidwaarts draai, soos in die Eerste Wêreldoorlog. In stede daarvan, het die Duitsers suidwaarts deur Frankryk beweeg en toe wes en noord gedraai. Hierdie beweging was bekend as die Sichelschitt, (Afr.: Sekelslag) en het alle kommunikasie tussen die Geallieerde magte in die noorde en die suide verbreek. Die Geallieerde magte in België het nou die gevaar geloop om omsingel te word. Teen 19 Mei het die Britse bevelvoerder, die veldmaarskalk Viscount Gort, dit reeds oorweeg om sy mag te onttrek via die see. Die Britse regering het egter geweier omrede hulle hul alliansie met Frankryk wou bewys en het meer aksie gevra. Gort loods dus 'n teenaanval suidwaarts vanaf Arras teen die Duitsers se regter flank met die hoop om sy pad oop te veg tot by die Geallieerdes in die suide.

Teen dié tyd het die hoofdeel van die Duitse magte reeds Boulogne en Calais verower en Duinkerken was die enigste hawe langs die Engelse Kanaal wat nog onder Britse beheer was. Die Geallieerdes het hulle verdedigingslinies langs die Canal d'Aire net buite Duinkerken gebou. Op 24 Mei het die Duitsers hulle aanval begin maar toe die nuus van Gort se teenaanval hulle bereik, het hulle dié aanval gestaak - op Hitler se bevel. Gort se aanval was presies waarvoor hulle bang was.

Tot op dié stadium het die Luftwaffe totale beheer in die lug gehad maar soos hulle die kus genader het, het die Britse Lugmag die Duitsers voortdurend begin aanval. Hermann Göring het egter Hitler beloof dat hy die hawe by Duinkerken kan neutraliseer met die Luftwaffe alleen.

Gort se teenaanval het egter tot stilstand gekom, omrede sy brandstof en ammunisie opgeraak het, en op 25 Mei beveel hy sy mag om terug te val tot by Duinkerken. Omrede Gort nou nie meer 'n bedreiging vir Hitler was nie, beveel hy sy magte om die aanval op Duinkerken voort te sit.

Die tydperk wat die Duitse magte gewag het, het die Geallieerdes gebruik om hulle verdediging te versterk. Die Duitsers het geweldige weerstand ondervind, soveel so dat Hitler hulle beveel het om die aanval te staak op 24 Mei. Hitler en Von Rundstedt besluit om sy tenks te bewaar vir aksie teen die Franse magte in die Suide.

Die Britse regering besluit om hulle mag te onttrek uit Frankryk en te red wat nog te redde is. Winston Churchill gee opdrag aan Admiraal Bertram Ramsey om planne te beraam om die mag te onttrek. Bertram versamel binne 'n kort tyd 850 bote van alle tipes en die Britse Vloot onttrek 39 torpedojaers uit die Atlantiese Oseaan wat besig was met konvooidiens. Om 18:57 op 26 Mei begin Operasie Dynamo in alle erns.

Dieselfde aand gee Hitler opdrag dat sy magte die aanval teen Duinkerken hervat. Met die Britse mag wat terugtrek uit Duinkerken het dit net die Belgiese weermag gelaat om teen die Duitsers te veg. Op 27 Mei is die Belgiese weermag oorrompel en Koning Leopold III gee onvoorwaardelik oor.

Op 27–28 Mei word slegs 25 437 soldate ontruim uit Duinkerken. Met die oorgawe van België het die Luftwaffe die hawe by Duinkerken gou uit aksie gestel maar hulle kon nie die Britse mag neutraliseer soos Göring voorspel het nie danksy die dekking van die Britse Lugmag.

Op 29 Mei was 47 310 soldate ontruim en op 30 Mei 120 000 soldate - insluitend 600 Franse. Op 31 Mei gee Gort beheer aan generaal Harold Alexander oor en 'n verdere 150 000 soldate (insluitend 15 000 Franse) word ontruim.

Op 1 Junie handig die Britte die verdediging van Duikerken oor aan die Franse XVI Korps onder bevel van generaal Fagalde. Hy slaag daarin om die Duitsers terug te hou tot 4 Junie. Fagalde en 40 000 Franse word gevangene geneem, tog is altesaam 113 000 Franse soldate ontruim.

Operasie Dynamo het agt dae geduur en altesaam 338 226 soldate is ontruim waarvan twee-derdes Britte was. Die Britte het egter al hulle toerusting agter gelaat wat in Duitse hande geval het. Dit sluit in 1 200 veldkanonne, 1 250 lugafweer- en anti-tenkkanonne, 11 000 masjiengewere en 75 000 voertuie. Ses van die torpedojaers is gekelder en 19 beskadig.

Daar was ook nog 22 000 soldate uit Cherbourg, Saint-Malo, Brest en Saint-Nazaire in die noordweste van Frankryk ontruim, in totaal dus 560 000 Geallieerde soldate ontruim. Die Duitsers het egter binne drie weke meer as 1 212 000 Nederlandse, Belgiese, Franse en Britse soldate krygsgevange geneem. Verder was daar 10 252 gesneuweldes, 42 523 gewondes en 8 467 soldate vermis.

• Cawthorne, Nigel: History's Greatest Battles. 2012. Arcturus Publishing. ISBN 978-1-84858-831-8

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Slag van Duinkerken.
• Duinkerken-oorlogsmuseum
• (en) Kort dokumentêre film oor die slag