Skubaduik
Skubaduik is 'n aktiwiteit waar mense ("skubaduikers", of net "duikers" genoem) 'n lang tyd onderwater deurbring. Skubaduik word vir ontspanning beoefen en is 'n groeiende tydverdryf. Die woord skuba is afgelei van die Engelse woord scuba wat die afkorting is vir: Self-Contained Underwater Breathing Apparatus.
.png.webp)
Umkomaas en Sodwanabaai is gewilde bestemmings vir skubaduikers langs die Suid-Afrikaanse kus. Verder op teen die ooskus is Ponta do Ouro in Mosambiek ook gewild. In die binneland word varswaterduiktogte by Miracle Waters en Bass Lake onderneem.
Toerusting
Noodsaaklike toerusting sluit in:
- 'n Duikbril wat oor die neus pas. Die duikbril help 'n duiker om onderwater te kan sien. As water inlek word deur die neus geblaas om die water uit te dryf. As die bril opwasem kan dit ook onder die water uitgespoel en op die gesig oopgeblaas word.
- Lugbottels (silinders van staal of aluminium) met saamgeperste lug of 'n ander inasembare gasmengsel.
- Reguleerder wat aan die silinder gekoppel is. Die reguleerder verminder die druk van die silinder na die omgewingsdruk sodat die duiker normaal asem kan haal.
- Dryfbeheertoestel (Engels: BCD of buoyancy control device) wat met lug gevul of afgeblaas word om vertikaal op en af te beweeg. As dit reg ingestel is kan die duiker gewigloos in die water hang.
- Duikpak om warm te bly. Die duikpak hou nie die duiker droog nie, maar isoleer die duiker se vel teen die koue water. Water tussen die rubber en die liggaam verwyder die liggaamshitte vinniger as die hittevloei deur die rubber.
- Loodgordel (gordel met gewigte) sodat die duiker onder die water kan afsak (daarsonder sal die dryfkrag van die duikpak veroorsaak dat die duiker op oppervlak dobber).
- Paddavoete (voetvinne) om vinniger te kan swem.
Veiligheid
Vir veiligheid moet daar op die volgende gelet word:
- Gaan vir duiklesse voor jy inspring.
- Gaan voor die tyd al die toerusting na en maak seker alles werk behoorlik.
- Duik altyd saam met ander mense. Hulle kan jou help as probleme opduik en kan hulle lug met jou deel as joune opraak.
- Voorkom dat jou oortromme bars deur die druk binne jou ore en sinusse gelyk aan die waterdruk om jou te kry. Dit kan met die Valsalva-maneuver gedoen word: hou die mond styf toe, druk die neus feitlik met die vingers toe en blaas lug onder druk by die neus uit.
- Haal heeltyd, reëlmatig asem en moet nooit jou asem onder die water ophou terwyl jy opwaarts beweeg nie.
- Bly kalm en moenie paniekbevange raak nie, kyk waarheen jou lugborrels beweeg as jy gedisoriënteerd voel en wonder waar bo is.
- Moet nooit uit die water boontoe opskiet nie, beweeg stadig op en maak die nodige dekompressie-stoppe.
Borrelsiekte
Borrelsiekte kan by duikers voorkom wat te vinnig vanuit die diepte na die oppervlak opskiet. Stikstofborrels kan in die liggaamsweefsel vorm weens die skielike verandering in omgewingsdruk. Dis soortgelyke bruiseffek as wanneer 'n blikkie gaskoeldrank geskud en dan oopmaak word.
Hoe dieper die duiker is, hoe hoër is die druk en hoe meer gas word (volgens Henry se wet) in die bloed opgelos. Die borrels vorm omdat die duiker se liggaam nie genoeg kans kry om die gas wat in die bloed opgelos is, geleidelik deur sy asemhalingstelsel vry te stel nie.
Die simptome van borrelsiekte word soms eers 'n ruk na die duik waargeneem. Dit sluit gewrigspyn, duiseligheid, kortasemrigheid, moeg- en lamheid, swak sig en bewusteloosheid in. In erge gevalle kan die duiker selfs sterf.
Om borrelsiekte te voorkom moet die duiker stadig na die oppervlak beweeg en indien nodig, gereelde stoppe vir dekompressie doen. As dit wel voorkom, moet die duiker in 'n dekompressiekamer behandel word.
Stikstofnarkose
Stikstofnarkose vorm as die duiker dieper as ongeveer 30 m duik. Die stikstof wat onder hoë druk in die bloed oplos het 'n verdowende effek. Dit kan veroorsaak dat die duiker hallusineer, sy begrip van tyd verloor en paniekerig raak. Die toestand is nie fisies skadelik nie, maar die duiker se reaksie hierop kan gevaarlik wees.
Suurstofvergifting
Suurstofvergifting kom voor as die parsiële druk van suurstof groter word as ongeveer 1,6 bar. Met gewone lug kan dit nie gebeur teen normale duikdieptes, maar dit kan gebeur as gevolg van die gebruik van Nitrox gasmengsels met hoë suurstofinhoud wat gewoonlik gebruik word om langer duike te kan onderneem sonder dekompressiestoppe. Die duiker loop egter die gevaar dat die suurstof by hoë omgewingsdruk (dieper water) toksies kan raak.
Kloustrofobie
Duikers wat afduik kan paniekerig of kloustrofobies raak. Uit paniek kan hulle dan sonder dekompressie na die oppervlak opskiet. In die proses kan hulle borrelsiekte opdoen of selfs hulle longe ooreis of skeur as hulle hul asems ophou.
