Sicelo Mhlauli

Sicelo Mhlauli is op 25 Mei 1949 in Emagqomeni, in Cradock in die Oos-Kaap, gebore. Sy gesin verhuis in 1962 na Lingelihle, na 'n afdeling genaamd Taptap. Sy oupa, Qobose Mhlauli, was ook 'n politikus en het nou saamgewerk met James Calata, wat Fort Calata se oupa was en een van die stigterslede van die South African Native National Congress. Mhlauli het St. James Primêr en Cradock Bantu Sekondêr bygewoon en naskools onderwys aan Lovedalekollege studeer, met onder meer Afrikaans en geskiedenis as vakke.[1] [2]

Mhlauli se onderwysloopbaan het in 1974 begin by die Thembalabantu High School in King William’s Town, waar hy ook koshuisvader geword het. In 1975 het die koshuisstudente 'n kosstaking begin en geëis dat hulle beter gehalte kos kry.[1] Die studenteleiers is in hegtenis geneem en tydens hul verskyning sou Mhlauli in die hof wees om sy steun te betoon. Die veiligheidspolisie het Mhauli se optrede teengestaan omdat hulle geglo het die studente is in hegtenis geneem weens die versteuring van die onderwysstelsel. Daarna het hy skoolhoof by Archie Velile Secondary in Dimbaza geword. Tydens 'n studenteboikot waarin behoorlike verteenwoordiging in die studenteraad en gelyke onderwys in Suid-Afrika vir swart en wit studente geëis is, is sommige studente deur die polisie aangerand. Mhlauli het die beseerdes na 'n kliniek in die omgewing geneem, maar hy is deur die veiligheidspolisie teengestaan. [2]

Mhlauli het die voormalige politieke gevangene Msuthu Sonkwala ontmoet. Hy was van Cradock afkomstig, maar is nie toegelaat om daar te woon nie weens die verbodsvoorwaardes as deel van sy vrylating. Mhlauli het politieke vergaderings saam met Sonkwala en ander politieke oudgevangenes gehou. Op die vergaderings is die politieke toestand bespreek en planne beraam om die gemeenskap te mobiliseer en te leer oor die huidige politieke stand van sake. Hulle doel was om die gemeenskap betrokke te maak by betogings teen die ongeregtighede van die apartheidsregering.[2]

Mhlauli het 'n pos as skoolhoof aanvaar by 'n hoërskool in die Bongolwethu-gemeente in Oudtshoorn. In hierdie tyd is hy getroud met Nombuyiselo Zonke, wat ook van Cradock afkomstig was. Hulle het twee kinders gehad, Ntsika en Babalwa. In Augustus 1983 het hy die bekendstelling van die United Democratic Front bygewoon as deel van die Oudtshoorn-afvaardiging. Kort hierna het hulle die Oudtshoorn-burgerorganisasie en die Bhongolwethu-jeugorganisasie gestig. [2] Sy huis het die operasiesentrum vir die bevordering van die stryd in die Suid-Kaap geword. Sy vrou het deel geword van 'n groep vroue wat die stigting van die vroueorganisasie in hul streek voorgestaan het. 'n Nuusbrief met die naam Saamstaan is opgestel, en Mhlauli was deel van die komitee wat die publikasie bewerkstellig het. Dit het die publiek ingelig oor politieke gebeure in Suid-Afrika. Daar word geglo Mhlauli het 'n brandstigting in sy kantoor oorleef wat al sy besittings vernietig het, maar besonderhede oor hierdie gebeurtenis is skaars.

In die wintervakansie het Mhlauli saam met Matthew Goniwe vergader en dié het hom aangemoedig om op 27 Junie 1985 'n UDF-vergadering in Port Elizabeth by te woon. Mhlauli het ingestem. Op 26 Junie het die gemeenskap in Lingelihle en omliggende gebiede Vryheidsmanifes-vieringe gehou en verskillende organisasies wat aan die UDF verbonde was, het toesprake gehou. Mhlauli het die geleentheid bygewoon as lid van die Oudtshoorn-burgerorganisasie, wat aan die UDF verbonde was.[1] [2]

Op 27 Junie het die vier mans wat later bekend sou word as die Cradock-4, na die UDF-vergadering in Port Elizabeth gegaan.[3] Mhlauli se vrou was op 'n kursus in die stad en hy was van plan om haar op pad huis toe te gaan haal. Dit het egter nie gerealiseer nie, want hulle vergadering het tot laat in die aand geduur.[2] Die mans is laas op die vergadering lewend gesien. Mhlauli se liggaam was die tweede wat ná dié van Sparrow Mkonto in 'n bos naby Bluewaterbaai gevind is. Hy is geboei en met 'n tou vasgebind; hy is gevind met 25 steekwonde aan sy bors, sewe aan sy rug en nog vier aan sy arms. Hy is keelaf gesny en sy regterhand is afgesny. Sy liggaam is ook verbrand. Die Cradock-4 is op 20 Julie 1985 begrawe tydens 'n massabegrafnis, wat deur duisende mense bygewoon is.[1] [4] [5] Die sprekers tydens die begrafnis was onder andere Beyers Naudé, Allan Boesak en Steve Tshwete. 'n Boodskap van die destydse president van die ANC, Oliver Tambo, is voorgelees.[6] [7]

Mhlauli is deur die Presidensie van Suid-Afrika met die Orde van Luthuli, silwer, bekroon vir sy “skitterende bydrae en sy lewe wat aan 'n vrye, regverdige en demokratiese Suid-Afrika toegewy is”.[1][5]