Sergei Prokofiëf

Sergei Prokofiëf
	Sergei Prokofiëf in New York, 1918
Agtergrondinligting
Geboortenaam	Sergei Sergejewitsj Prokofiëf
Gebore	27 April 1891; Sontsofka, Donetsk-oblast, Oekraïne, Russiese Ryk
Sterf	5 Maart 1953 (op 61); Moskou, Sowjetunie
Genres	Opera, simfonie en ballet
Beroep(e)	Komponis, pianis en dirigent
Instrumente	Klavier
Webwerf	sprkfv.net

Sergei Sergejewitsj Prokofiëf (of Prokof'jef; Russies: Сергей Сергеевич Прокофьев; 27 April 1891 – 5 Maart 1953) was ’n Sowjetse komponis, pianis en dirigent. Prokofiëf is op 27 April 1891 op die dorpie Sontsofka (nou Sontsifka) in die teenswoordige Donetsk-oblast uit ’n boerefamilie gebore. Die dorpslewe met sy boereliedjies het ’n permanente invloed op hom gehad. Sy moeder het hom van kleins af musiek geleer en as vyfjarige het hy sy eerste werk vir die klavier gekomponeer. Van 1904 tot 1914 het die jong Prokofiëf aan die Sint Petersburgse Konservatorium studeer, waar sy musikale oorspronklikheid leermeesters soos Rimski-Korsakof en Ljadof verbaas het. As die skepper van meesterstukke in verskeie genres, word hy beskou as een van die grootste komponiste van die 20ste eeu. Sy werk sluit in Pieter en die Wolf, die ballet Romeo en Juliet en die klankbaan vir Sergei Eisenstein se rolprent Aleksander Nefski.

Van die talle werke wat hy in verskillende genres voltooi het, is sewe voltooide operas, sewe simfonieë, agt ballette, vyf klavierkonserte, twee vioolkonserte, ’n tjellokonsert, ’n simfoniekonsert vir die tjello en orkes, en nege voltooide klaviersonates.

Loopbaan

Prokofiëf het aan die Sint Petersburgse Konservatorium studeer en het aanvanklik naam gemaak as ’n komponis-pianis. Van sy vroeë werke sluit twee klavierkonserte in. Sy balletmusiek vir veral Sergei Diaghilev van die Ballets Russes het ’n sensasie onder sowel resensente as kollegas veroorsaak. Sy groot belangstelling was egter opera en hy het verskeie operas voltooi.

Sy eie briljante vertolking van sy Eerste Klavierkonsert, Opus 10, aan die einde van sy studies het in 1914 aan hom die Anton Rubinsteinprys besorg. Prokofiëf het hom in die musiek van Debussy, Ravel en Skriabin verdiep, maar veral in die werk van Strawinski. Net voor die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog het hy Londen en Parys besoek om met die nuutste kunsrigtings kennis te maak.

Net soos Strawinski het hy ook vir Diaghilev ballette geskryf, maar het veral in die opera belang gestel. In 1916 het hy sy eerste belangrike opera, Die dobbelaar, voltooi. Dit is op 'n verhaal deur Dostojefski gegrond. In die jaar van die Russiese Rewolusie (1917) het Prokofiëf onder meer die Eerste Vioolkonsert, die Klassieke Simfonie en die manjifieke Derde Klavierkonsert, Opus 26, gekomponeer en aan die opera Die liefde vir 3 lemoene begin werk.

Hoewel hy ’n ondersteuner van die rewolusie was, het hy die atmosfeer van oorlog en anargie onhoudbaar vir sy musikale skeppingswerk gevind en die Sowjetunie in 1918 verlaat. Prokofiëf het nie volgehoue steun in die VSA gevind nie, en na Europa verhuis, waar hy veral in Parys groot geesdrif vir sy musiek gewek het. Van 1919 tot 1927 het hy gewerk aan sy opera Die vlammende engel, wat oor die 16e-eeuse heksejag in Duitsland handel. Die werk is egter nooit in Prokofiëf se leeftyd opgevoer nie.

In 1923 het Prokofiëf hom in Parys gevestig en in 'n ietwat moderner styl sy Tweede Simfonie, Opus 40, en die Derde Simfonie (1928) gekomponeer. Sy ballet Die verlore seun (1929) dateer uit hierdie tyd en, soos in die Eerste Strykkwartet in B-mineur en die Sonate vir Twee Viole in C-majeur (1932), kan tekens van emosionele ontspanning en stylsuiwering hier waargeneem word.

Prokofiëf se konsertreise in die VSA in die twintiger- en die dertigerjare het tot opdragte vir nuwe werke gelei. Die Vierde Simfonie (1930), die Vierde Klavierkonsert (1931) en die Vyfde Klavierkonsert (1932) is in hierdie tyd geskryf, en het skitterende virtuositeit vereis. Ter herdenking van die rewolusie van 1917 het hy die grootse Kantate vir die 20e verjaardag van die Oktober-rewolusie (1937) komponeer.

In 1939 het Prokofiëf sy gesin verlaat en met die digteres Mira Mendelssohn in die huwelik getree. Geïnspireer deur die gebeure van die Tweede Wêreldoorlog het hy die opera Oorlog en vrede in 1942 voltooi. Dit is op Tolstoi se groot roman baseer. Die opera vorm deel van 'n toenemende nasionalepiese neiging in sy musiek, wat ook waarneembaar is in die Vyfde Simfonie (1944) en in die bykomstige musiek tot Eisenstein se rolprent Iwan die Verskriklike (1944-1948).

Die Sesde, Sewende en Agste Klaviersonate dateer ook uit die oorlogsjare. Ondanks verswakkende gesondheid en toenemende kritiek op sy werk het Prokofiëf in sy laaste jare onverpoosd voortgegaan met sy komposisies. Onder die belangrikste werke ná die oorlog is die Sesde Simfonie (1947), die Konsertante Simfonie vir tjello en orkes (1952) en die Vioolsonate in F-mineur (1946), die ballet Die steenblom (1950), die Vyfde Klaviersonate (1953) en die Sewende Simfonie (1952).

Prokofiëf is op 5 Maart 1953 in Moskou oorlede. Op sy lessenaar was 'n hoop onvoltooide komposisies, maar sy roem was reeds verseker; in die jare ná sy dood het sy musiek in sowel die Sowjetunie as in die Weste al hoe gewilder geword. Die verbeeldingrykheid van sy groot musikale nalatenskap het veral op die gebied van die ballet en die opera invloed uitgeoefen.

Onder die komponiste wat ná die revolusie bekend geword het, is Aleksander Tsjerepnin (1899-1977), Aram Chatsjatoerjan (1903- 1978) en Dmitri Kabelefski (geb. 1904) van belang, maar die belangrikste komponis van die Russiese tydperk is Dmitri Sjostakowitsj.

Eksterne skakels

(en) Webwerf van die Sergei Prokofiëf-stigting
(en) Sergei Prokofiëf in die Internet-rolprentdatabasis

Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sergei Prokofiëf.

Bronne

Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409656, volume 24, bl. 173
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.