Saddam Hoesein

Hoesein, wat gebore is as Saddam Hoesein Abd al-Madjid al-Tikriti (Arabies: صدام حسين عبد المجيد التكريتي) was 'n Soennitiese Moslem en sy familie was eenvoudige skaapwagters. Sy ma het hom blykbaar Saddam genoem wat "die een wat konfronteer" beteken. Hoesein het nooit sy pa geken nie, aangesien dié die familie verlaat het ses maande voor sy geboorte. Sy ma het daarna hertrou en Hoesein het drie halfbroers bygekry. Sy stiefpa het hom blykbaar hardhandig behandel en Saddam het as 'n seun van sy stiefpa gevlug en in Bagdad by sy oom, Kharaillah Tulfah, gaan bly. Hy is later met Tulfah se dogter getroud. Hoesein se oom het sy leermeester geword. Tulfah was 'n Irakse nasionalis. Hoesein het ná skool regte gaan studeer, maar het in 1957 opgeskop en lid van die pan-Arabiese Ba'ath Party geword. Tulfah was ook lid van die party.

Die gewildheid van pan-Arabisme het in dié tyd oral in die Midde-Ooste sterk toegeneem, aangevuur deur Gamal Abdel Nasser van Egipte se pan-Arabiese nasionalisme. Dit het mettertyd die koningshuise in die Midde-Ooste laat verkrummel, ook in Irak. In 1958 het weermagleiers, onder leiding van generaal Abdul Karim Qassim, koning Faisal II van Irak onttroon. Dit het egter nie die Ba'ath Party se goedkeuring weggedra nie en Hoesein was in 1959 betrokke in 'n sluipmoordpoging op Qassim. Hoewel dit onsuksesvol was, is Qassim tog in 1963 in 'n staatsgreep omvergewerp.

Die Ba'ath Party het die nuwe regering oorgeneem en later (in 1968) het 'n neef van Hoesein, general Ahmed Hassan al-Bakr, die staatshoof geword. Hoesein het 'n visepresident in die nuwe regering geword. Hy het toenemend 'n rol gespeel in die nuwe regering en sekuriteitsmagte aangestel om teenstand teen die nuwe militêre regering uit te snuffel. Sy rol in die regering het so gegroei dat hy in 1979 die president en leier van die Ba'ath Party geword het, hoewel hy eintlik lankal beheer oor die regering uitgeoefen het. Hy het as president pan-Arabisme bevorder, maar ook ekonomiese modernisering en Arabiese sosialisme in sy ekonomiese beleid gekombineer.

Ná ernstige geskille met die Sjiïitiese Iran wat rebelle (Sjiïtiese Moslems is die meerderheid in Irak) ondersteun het, het Hoesein Irak in 'n vernietigende oorlog teen Iran gelei. Die oorlog het van 1980 tot 1988 geduur en honderdduisende ongevalle aan albei kante veroorsaak. Die VSA en die res van die Weste het Hoesein en die Irakse regering in hierdie tyd ondersteun, aangesien hulle gekant was teen die radikale Islam wat die Iranse regering se binne- en buitelandse beleid gekenmerk het. Dit was ten spyte daarvan dat Hoesein Irak tot 'n eenpartystaat omskep het. Hy het ook nie-Soenniete in Irak begin onderdruk, veral die Sjiïtiese meerderheid en Koerde, wat onafhanklikheid in die noorde van Irak bepleit het.

In 1990 het Hoesein se weermag Koeweit, wat as 'n antieke provinsie van Irak beskou is, binnegeval. Dit het internasionale reaksie ontlok. 'n Ultimatum is aan Hoesein gestel om aan Koeweit te onttrek of aangeval te word. Hy het geweier en 'n geallieerde mag onder leiding van die VSA het Koeweit in die Eerste Golfoorlog eers ontset en later die Irakse weermag oorwin, meestal deur die gebruik van lugaanvalle en later grondtroepe. Hoesein se regering het probeer om populêre Arabiese en Moslemsentiment te verstewig met die skiet van Scud-missiele na Israel. Dit was egter nie baie suksesvol nie en Hoesein het mindere Arabiese/Moslemsteun ontvang.

Irak het ernstige strukturele en ekonomiese skade gelei as gevolg van die oorlog, maar tog het Hoesein en sy regering oorleef, hoofsaaklik omdat die doelstelling van die geallieerdes nie was om die regering omver te werp nie, maar om Koeweit te ontset. Ná die oorlog is internasionale sanksies teen Irak ingestel en sy wapenarsenale vernietig. Internasionale inspeksies van wapens van massavernietiging sou ook onderneem word. Hoesein het egter opstande teen sy regering deur beide die Sjiïtiese suide en die Koerdiese noorde wreed onderdruk. Dit het gelei tot sporadiese Amerikaanse missielaanvalle teen militêre teikens in Irak en die instel van 'n verbode vliegsone vir Irakse vliegtuie oor Sjiïtiese en Koerdiese gebiede.

Die terroriste-aanval van 11 September 2001 op die VSA en die konserwatiewe gesindheid van die Amerikaanse president, George W. Bush, het sedert 2001 internasionale druk teen Hoesein se regering laat toeneem. In reaksie hierop het die VSA inligting ontvang dat Irak besig was met 'n heropbou van wapens van massavernietiging, insluitende kern- en chemiese wapens. Internasionele reaksie was hewig teen Hoesein se regering, en in reaksie het hy internasionale wapeninspekteurs toegang tot sy land geweier. Dit het internasionale druk, veral deur die VSA en Brittanje, op die Irakse regering verhoog. Waar die meeste state voorheen die Eerste Golfoorlog ondersteun het as gevolg van die inval in Koeweit, het regerings soos dié in Rusland, China, Duitsland en Frankryk die Amerikaanse motiewe bevraagteken en meer bewyse oor die kern- en ander wapens gesoek.

Dit het egter nie die Amerikaanse/Britse opmars tot oorlog gestuit nie, wat Hoesein verder beskuldig het van samewerking met terroristegroepe. Die nuwe koalisie het op 20 Maart 2003 die oorlog teen Irak begin en binne drie weke alle Irakse teenstand uitgewis. Bagdad is binnegeval en oorgeneem, maar daar was geen spoor van Hoesein en sy twee seuns, Udai & Qasay, nie.

Hoewel die twee seuns later in 'n bloedige geveg doodgeskiet is, is Hoesein eers op 13 Desember 2003 in 'n bunker noord van Bagdad opgespoor. Hy het gehawend en deurmekaar voorgekom, en dit was duidelik dat hy reeds maande lank ondergronds weggekruip het.

Hofverskyning

Hoesein is deur Amerikaanse magte aangehou en eers op 30 Junie 2004 voor die hof gedaag op verskeie aanklagte wat spruit uit massamoorde teen Irakiërs gedurende sy bewind. Hoesein was deurgaans in 'n strydlustige bui gedurende die hofsake en het die proses as onwettig en die regering as 'n Amerikaanse maaksel verklaar. Hy het ook daarop gewys dat geen bewyse van wapens van massavernietiging of samewerking met terroriste ooit uitgewys is nie.

In November 2006 is Hoesein egter skuldig bevind op die aanklagte teen hom en aan die galg ter dood veroordeel. Op 30 Desember 2006 is hy gehang terwyl sommige van sy klaarblyklik Sjiïtiese laksmanne hom bespot het.

Wikimedia Commons bevat media in verband met Saddam Hoessein.