Rina Sherman

Rina Sherman word groot in Kaapstad, waar sy in 1969 haar laerskoolopleiding voltooi. Sy het ’n suster. Haar ouers, Thomas W.W. (Tommie) en Elisabeth Sherman, verhuis dan na Johannesburg, waar sy verder skoolgaan. Sy neem deurentyd musieklesse, skryf gedigte en neem ook kunsklasse. Na matriek neem sy vir twee jaar private klasse in komposisie en dan studeer sy vanaf 1977 aan die Konservatorium van die Universiteit van die Witwatersrand. Sy neem ook klasse in Antropologie, Kunsgeskiedenis, Sielkunde en Duits. Intussen behaal sy haar Lisensiaat in Musiek in 1980 aan die Trinity College of Music en voltooi dan die B.Mus. Honneurs-graad aan die Universiteit van die Witwatersrand in 1982. Sy is opgeleide klassieke musikant, maar besef gedurende haar studies dat sy haarself nie genoegsaam in musiek kan uitdruk nie en woorde en beelde ook nodig het. Sy werk dus hierna ook in die teater en in die filmbedryf. Na voltooiing van haar universiteitstudies werk sy vanaf 1982 by die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie as beeldmenger van drama- en musiekproduksies, maar sy maak ook onafhanklik verskeie dokumentêre en kortfilms, wat insluit “Eugene Jardin” en “Chicken Movie, Cluck!” As private musiekonderwyseres gee sy musieklesse by FUBA (Federated Union of Black Artists), waar sy bewus word van die impak van die regering se beleid op swart mense. In 1983 is sy stigterslid van die onafhanklike Possession Arts-groep. Sy werk ook as aktrise-komediant in die opvoering vir swart gehore, “A walk at Night”, saam met ’n swart teatergroep by die Dhlomo Teater in Newtown in Johannesburg. Hierdie aktiwiteite trek die aandag van die destydse veiligheidspolisie, wat haar agtervolg, en as gevolg van hierdie intimidasie emigreer sy in 1984 na Parys in Frankryk. In 1988 aanvaar sy Franse burgerskap.

Sy behaal in 1990 haar doktorsgraad in die rolprentwese met onderskeiding aan die Sorbonne Universiteit in Parys onder toesig van die gerespekteerde antropologiese filmregisseur, Jean Rouch. Die titel van haar proefskrif is “Aux origines d'une façon de voir: Du désir à la volonté de filmer”. Hierna is sy betrokke by die maak van verskeie films en deurloop verdere kursusse in die rolprentkuns in Londen en Parys. Sy is oudiovisuele direkteur van die kulturele program “South Africa: Music of Freedom in La Villette, 1995”, wat onder andere ’n retrospektief bied op die Suid-Afrikaanse filmbedryf. In 1996 wen sy die Franse beurs, Villa Medicis Hors les Murs, wat haar in staat stel om intensiewe navorsing oor Suider-Afrikaanse filmargiewe te doen en in September 1996 organiseer sy ook Jean Rouch se toer van Suider-Afrikaanse universiteite in samewerking met die Franse Instituut van Suid-Afrika en die Franse Ambassade in Namibië.

In 1997 word ’n Lavoisier Research-beurs aan haar toegeken deur die Franse Departement van Buitelandse Sake vir die multimedia langtermyn projek “The Ovahimba Years”. Dit behels tekeninge, orale tradisie, video, film en fotografie wat daarop gemik is om ’n lewendige spoor te laat van die Ovahimba in Namibië se kultuurerfenis. Vir sewe jaar leef sy onder hierdie mense en dokumenteer daagliks op verskeie maniere hulle rituele en aktiwiteite. In 2002 bied sy die multimedia uitstalling, “Work in Progress”, by die Frans-Namibiese Kultuursentrum in Windhoek aan, wat die werk tot op daardie stadium uitbeeld. In 2003 brei sy hierdie studie uit na die suidweste van Angola en dek sodoende die gehele Otjiherero sosiolinguistiese en kulturele landskap. Hierdie navorsing word in verskeie films en ander dokumente verwerk en die film “Keep the dance alive” is slegs een van die eindprodukte. Ander films is onder andere “Shake your brains”, oor alkohol misbruik in hierdie gemeenskap, “When visitors come”, wat haar verhouding met ’n Omuhimba familie uitbeeld en “In the outskirts of Opuwo”, wat die lewe op hierdie pastorale dorpie ondersoek. "The Ovahimba Years / Rina Sherman Files" is sedert 2015 bewaar by die Franse Nationale Biblioteek (BnF).

Wanneer sy na sewe jaar weer terugkeer na Parys, maak sy die film “Paris of My Exiles”, waarin sy deur die oog van iemand wat sewe jaar in ’n hut gebly het na die groot stad kyk. In Parys vestig sy haar eers in die sewende arondissement oorkant die Suid-Afrikaanse Ambassade op die linkeroewer van die Seine, maar verhuis later na ’n stil buurt van die Montmartre-bult aan die regteroewer van die Seine.

In die selferkende outobiografiese roman[1] “Uitreis” skets sy die lewe van ’n jong aktrise (Tilda Kaufman) in apartheid Suid-Afrika as Afrikanerdogter van ’n Broederbond-pa. Die uitreis van die titel verwys na die veelvuldige reise wat sy onderneem, omdat sy haar nêrens tuis voel nie.[2] So vlug sy as kind weg van ’n onhoudbare skoolsituasie, weg van negatiewe werksomstandighede, weg van haar minnaars en selfs weg van haar ongebore baba wat sy laat aborteer. Sy rebelleer teen al die norms waarmee sy groot geword het en soek ontvlugting deur die land uit te vlug. Die grootste verwydering is egter tussen haar en haar pa, en op ’n manier is haar soeke altyd na iets om hierdie leemte te vul. Wanneer sy terugkeer om haar pa se begrafnis by te woon, word sy gedwing om haar eie verlede en dié van haar land in oënskou te neem. Haar gedigte “Vervloekte moeder” en “’n Hoender is ’n vrou sonder hare” verskyn in die tydskrif Stet en word deur Johann de Lange en Antjie Krog in die versamelbundel “Die dye trek die dye aan” opgeneem.

In 2007 publiseer sy haar eerste boek in Frans, “Le huitième mort de Tibherine”. Hierin ondersoek sy die omstandighede wat gelei het na die geheimsinnige dood van haar lewensmaat, die onafhanklike joernalis Didier Contant, wat ten tyde van sy dood die kaping en moord in Mei 1996 op die sewe Christelike monnike van Tibherine in Algerië ondersoek het. Op raaiselagtige wyse het Didier kort voor publikasie van sy derde ondersoek en na ’n maand lange navorsingsreis in Algerië, van die vyfde verdieping van sy woonstelgebou in Frankryk na sy dood geval. Haar ondersoek lei uiteindelik na die inhegtenisname van ’n Franse linksgesinde, Jean-Baptiste Rivoire. Sy publiseer ook die foto-teksboek “Ma vie avec les Ovahimba” (“My lewe saam met die Ovahimba”), en in 2018, publiseer sy "Dans le sillage de Jean Rouch / Rina Sherman (Ed.).

2018, Dans le sillage de Jean Rouch : Témoignages et essais, Préface de Jean-Claude Carrière, Rina Sherman, Ed. http://www.editions-msh.fr/livre/?GCOI=27351100208760