Quebec

Die sneeu-uil is die nasionale voël van Quebec

Quebec se vlag, die fleurdelisé, is 'n wit kruis op 'n blou agtergrond (die simbool van 'n christelike nasie) met vier lelies (Fleur de Lys) wat die Franse monargie versinnebeeld. Dit is die koninklike vlag wat die leër van generaal Montcalm, Marquis de Saint-Véran by hulle oorwinning in die slag van Carillon in 1758 gebruik het. Aangesien dit die simbool van die voormalige koningshuis van die Bourbone is, word dit in Frankryk sedert die Franse Rewolusie as kontrarewolusionêr beskou.

Die fleurdelisé-vlag het op 21 Januarie 1948 die ou Britse Union Jack op die toring van die parlementsgebou vervang as amptelike vlag van die provinsie.

Die Nasionale Leuse is "Je me souviens" (Ek herinner my) – 'n trotse verwysing na die provinsie se kleurryke geskiedenis. Gilles Vigneault se lied "Gens du pays" word dikwels as die nie-amptelike volkslied van die provinsie beskou.

Die nasionale blom is die Iris versicolor (blouvlag-iris), en die nasionale voël is die sneeu-uil.

Die Heilige Anna en Johannes die Doper is die beskermheiliges van Frans-Kanada. 24 Junie, la Saint-Jean, is Quebec se nasionale fees en word sedert 1977 amptelik Fête nationale du Québec genoem.

'n Welkomsgroet aan die grens

L'Île-aux-Basques naby Trois-Pistoles, een van die eilande in die Sint-Laurensrivier

Quebec lê in die ooste van Kanada en word deur die Engelstalige provinsie Ontario en die Hudsonbaai in die weste, die Atlantiese Oseaan met die Labradorsee, die provinsie Newfoundland en Labrador (Frans: Terre-Neuve) en die provinsie Nouveau-Brunswick in die ooste, die Verenigde State (met die deelstate Maine, New Hampshire, Vermont en New York) in die suide en die Arktiese Oseaan in die noorde begrens.

Quebec is Kanada se grootste provinsie en beslaan 15,5 persent van die land se totale oppervlakte en sowat drie keer die oppervlakte van Frankryk. Die provinsie vorm 'n reusagtige landmassa, wat van die 45^ste noordelike breedtegraad tot by die Arktiese See strek. Die grootste deel van die gebied, veral die noordelike gebiede van Nouveau-Québec, is egter yl bevolk. Meer as 90 persent van Quebec se oppervlakte lê binne die Kanadese Skild, 'n baie ou geologiese gebied, wat geskiedkundig ook as die Ungava-gewes bekend staan. Die Laurentides-gebergte noord van Montreal is die oudste bergreeks ter wêreld.

In die jare 1898 en 1912 besluit die Kanadese Parlement om die groot noordelike gebiede, Le Grand Nord Québécois, by die provinsie te voeg. 'n Groot deel van die noord-oostelike gebiede maak oorspronklik deel uit van die Noordwes-Territorium. Hierdie gebiede sluit ook die Jamesbaai in, waar sommige van die grootste Kanadese hidrokragsentrales teen die La Granderivier opgerig is. Hulle word deur die maatskappy Hydro-Québec beheer, 'n onderneming in besit van die provinsie.

Die gebied noord van die 55^ste breedtegraad, Nunavik, is die tuisland van die Inuït.

Die Sint-Laurensrivier is die lewensaar van die provinsie. Langs die rivier lê die digbevolkte sentrale gedeelte van die povinsie met die stede Montreal en Quebecstad. Die Sint-Laurens verbind danksy die Sint-Laurenswaterweg sedert 1959 die Groot Mere tussen Kanada en die Verenigde State met die Atlantiese Oseaan. Naas die Sint-Laurens beskik Quebec met sy een miljoen mere en riviere oor enorme reserwes van varswater.

Goue herfskleure

'n Wintertoneel in Quebec: die windmeul van Pointe-Claire op Montreal-eiland

Quebec kan in drie verskillende klimaatstreke verdeel word. Die suide en weste van die provinsie, waar die grootste deel van die bevolking gekonsentreer is, het 'n vogtige kontinentale klimaat met warm somers en lang, koue winters met sneeuval. Die belangrikste klimatiese invloede is lugmassas wat vanuit Wes- en Noord-Kanada in oostelike rigting en vanuit die suidelike en sentrale Verenigde State in noordelike rigting beweeg.

Vanweë die invloed van stormstelsels, wat hulle oorsprong in die sentrum van die Noord-Amerikaanse vasteland en in die Atlantiese Oseaangebied het, kom hoë neerslae dwarsdeur die jaar voor. Die meeste gebiede kry jaarliks meer as 1 000 millimeter, met sneeuvalle van meer as 300 sentimeter in baie streke. Uiterste weerstoestande soos tornado's en swaar donderbuie kom soms gedurende die somermaande voor.

Die meeste streke in die hartland van Quebec het 'n subarktiese klimaat. Die winters is hier lank, terwyl ook die laagste temperature in Oos-Kanada hier aangeteken word. Die somers is warm, maar baie kort vanweë die gebied se noordelike ligging en die groter invloed van Arktiese lugmassas. Afgesien van 'n aantal hoër geleë streke kry die sentrale gedeelte van Quebec ietwat minder neerslae as die suide.

Die noordelike geweste van Quebec word deur 'n Arktiese klimaat gekenmerk wat baie koue winters en kort koel somers behels. Die hoofsaaklike klimatiese invloede in hierdie gebied is die seestromings in die Arktiese Oseaan (soos die Labrador-stroming) en kontinentale lugmassas uit die hoë Arktiese noorde.

Franse setlaars moes hul voete in 'n geheel nuwe omgewing kom vind. Die koloniale boukuns is aangepas by die vereistes van Quebec se strawwe winters: Maison Morisset het in 1678 in Sainte-Famille, 'n nedersetting in die administratiewe streek Capitale-Nationale, ontstaan

Fêtes de la Nouvelle-France ("Nieu-Frankryk-fees") in Quebecstad

Die museumdorp Village Québécois d'Antan in Drummondville gee 'n indruk van die alledaagse lewe in 19de eeuse Quebec

Die bevolking van die Province du Québec bestaan uit die afstammelinge van die Franssprekende en Engelssprekende setlaars en die Eerste Nasies (Premières Nations of Amerindians, veral Iroquois en Hurone, en Inuïete). Die Franssprekende bevolking van ses miljoen is merendeels afstammelinge van die oorspronklike Franse setlaarbevolking van sowat 10 000 siele. Alhoewel hulle 'n Noord-Amerikaanse leefstyl volg, word hul politieke kultuur en denke deur Europa bepaal.

Daarbenewens het immigrante van dwarsoor die wêreld hulle in Quebec gevestig. Sedert 1945 het 650 000 immigrante uit 80 lande 'n nuwe tuiste in Quebec gevind. 83% van die totale bevolking praat Frans, sowat 12% is Engelstalig. Daar is minderhede van Han-Sjinese, Portugees-, Grieks- en Italiaanstaliges. Die grootste deel van die Québécois leef langs die Fleuve Saint-Laurent (Saint-Laurentrivier).

Voor die aankoms van die Franse setlaars was die gebied van die huidige provinsie die tuiste van 'n aantal Indiaanse stamme – die Eerste Nasies. Die Provinsie Quebec erken vandag elf nasies op sy gebied – die Inuït, die Mohawks (Irokese of Iroquois), die Innus, die Cri's, die Algonkins, die Atikamekw, die Micmacs, die Hurone, die Abenaki's, die Malesiete en die Naskapi's.

Die elf stamme van die Eerste Nasies het vandag sowat 70 000 lede en streef daarna om hul eie taal en kultuur te bewaar. Die Iroquois en Hurone is albei lede van die Irokese taalfamilie. Die naam "Huroon" is afgelei van die eienaardige kapsels van die mans. Die Franse woord l'huire, wat eintlik die opgesette borstels van 'n vark beskryf, word tot "Huroon" vervorm.

In die tydperk tussen 1627 en 1663 het die Franse bevolking van Quebec van 100 tot 2 500 toegeneem. Die eerste setlaars se geledere is binne 35 jaar versterk deur sowat 1 250 immigrante, en danksy die natuurlike bevolkingsgroei het hierdie syfer verdubbel. Die Franse setlaars het veral uit die kusgebiede en hawestede van Noord- en Wes-Frankryk en die hoofstad Parys gekom. Die geskiedkundige provinsies, wat die grootste rol in die volksplanting in Quebec gespeel het, was Normandië, Aunis, Perche, Île-de-France, Poitou, Maine, Saintonge, Anjou en Bretagne.

Die bevolking van Quebec het in die derde kwartaal van 2007 met 0,25 persent gegroei, en alhoewel hierdie syfer minder as die gemiddelde van Kanada is, het die aantal geboortes merkbaar toegeneem. Vir die eerste keer sedert die 1980's is die natuurlike bevolkingsgroei sedert die begin van die jaar 2006 steeds hoër as die gemiddelde natuurlike bevolkingsaanwas vir die hele land.[4]

Die Franse taal het die taalstryd in die sewentigerjare gewen: opskrifte en kennisgewings moes gewoonlik eentalig Frans wees. Die afskaling van Engels word vandag nie meer stelselmatig deurgevoer nie; Engelstalige opskrifte behoort egter steeds kleiner te wees as die Franse. Immigrante word deur die provinisiale regering gekies; in 'n poging om die persentasie Franstaliges te vergroot het baie Noord-Afrikane in die afgelope jare 'n verblyfpermit gekry.

Die tien grootste munisipaliteite volgens bevolking

Montreal

Quebecstad

Munisipaliteit	2010	2006	2001	1996
Montreal	1 667 700***	1 637 563	1 812 723	1 774 846
Quebecstad	508 349***	500 691*	507 986	504 605
Laval	395 814	376 845	343 005	330 393
Gatineau	255 000***	245 000**	226 696	217 591
Longueuil	232 516	230 678	348 091	373 009
Sherbrooke	153 384***	150 751*	146 689	135 501
Saguenay	144 746****	146 641**	148 050	153 476
Lévis	136 066***	130 008*	121 999	118 344
Trois-Rivières	131 338****	126 323	122 395	124 417
Terrebonne	101 558***	94 703	80 531	75 110

* Bevolking soos in 2007
** Bevolking soos in 2008
*** Bevolking soos in 2009
**** Bevolking soos in 2011

Die Franse taal in Quebec

Chasse-neige of sneeuploeg behoort tot die kernwoordeskat

Alhoewel taal tans as die belangrikste kulturele band beskou word wat Quebec en ander dele van Franko-Amerika steeds met Frankryk as die historiese Moederland verbind, het vier eeue van aparte ontwikkeling bygedra tot die ontstaan van 'n variëteit van gesproke – en soms ook geskrewe – Frans wat van die Europese oorsprongstaal in sommige opsigte verskil, net soos Engels in Noord-Amerika van sy Britse eweknie en Portugees in Brasilië van Europese Portugees.

Naas die uitspraak van Frans in Quebec, wat in sommige opsigte dié van 17de eeuse Frans bewaar het (alhoewel sprekers van formele Frans in Quebec dikwels moeilik onderskei kan word van Europese sprekers van Standaardfrans), toon Kanadese Frans, veral in sy gesproke vorm, verskille as gevolg van

• leenwoorde en leenuitdrukkings wat uit Indiaanse tale en Engels oorgeneem is,
• die bewaring van uitdrukkings en woorde wat in Europese Frans as argaïes beskou word, en
• grammatikale en sintaktiese kenmerke wat in Europese Frans as foutief beskou sou word, en
• neologismes soos dépanneur (Engels: convenience store) en courriel ('n verkorting van courrier électronique, "e-pos") wat in Europese Frans onbekend is en waarna as canadianismes verwys word.

Claude Bernou se kaart van Nieu-Frankryk (1681)

De Champlain se landing in Quebecstad. Skildery deur George Agnew Reid (1909)

Die provinsie Quebec in 1774

• 1534: Jacques Cartier sit voet aan wal in Gaspé en neem die land namens François I, koning van Frankryk, in besit.
• 1608: Samuel de Champlain land aan die noordoewer van die Sint-Laurensrivier, naby die Indiaanse dorp Kébec.
• 1642: Paul Chomedey de Maisonneuve stig Ville-Marie, 'n dorpie wat later bekend staan as Montreal.
• 1660–1713: Die kolonie wat nou Nieu-Frankryk genoem word groei langs die Sint-Laurentrivier en in Akadië (gebied aan die Atlantiese Oseaan).
• 1759: Die Britse oorwinning op die Abraham-vlaktes lei tot die einde van die Franse heerskappy in Noord-Amerika.
• 1763: Frankryk staan sy kolonies in Noord-Amerika aan die Britse kroon af. Nieu-Frankryk het in hierdie tydperk net 55 000 inwoners, in vergelyking met Nieu-Engeland se een miljoen.
• 1791: Grondwet (Constitutional Act) voer 'n parlamentêre stelsel in; Frankokanadiërs se reg op 'n vaderland word erken en Kanada word in 'n Engelstalige (Ontario) en 'n Franstalige provinsie (Quebec) verdeel.
• 1837–1838: Die opstand van die Patriotes in Quebec maak duidelik dat talle burgers die Britse gesag nie aanvaar nie.
• 1867: British North America Act: Die Federasie van Kanadese provinsies (Quebec, Ontario, New Brunswick en Nova Scotia) word gestig.
• 1967: Die Franse President Charles de Gaulle besoek die Expo-tentoonstelling in Montreal; sy strydkreet "Vive le Québec libre!" is die beginpunt van die nuwe skeidingsbeweging wat 'n onafhanklike Quebec ten doel het.
• 1968: 'n Aantal skeidingsbewegings smelt saam en vorm die nuwe Parti Québécois.
• 1969: Loi pour promouvoir la langue française au Québec: Frans word onderwystaal vir alle nie-Engelstalige Québécois.
• 1974: Loi sur la langue officielle: Frans word die uitsluitende ampstaal van Quebec.
• 1976: Met die oorwinning van die Parti Québécois onder leiding van René Lévesque word die onafhanklikheisbeweging in Quebec 'n nasionale vraagstuk vir Kanada.
• 1980: 'n Meerderheid van die bevolking stem teen onderhandelinge met die federale regering oor die onafhanklikheid van Quebec.
• 1995: 49.4% van die Québécois stem vir 'n onafhanklike staat. Die Kanadese Parlement erken op 30 Oktober 1995 Quebec se status as 'n besondere gemeenskap (distinct society).
• 2003: Die oorwinning van die Parti Libéral in die provinsiale verkiesing is 'n teenslag vir die skeidingsbeweging.
• 2007: Die regering van die Eerste Minister Jean Charest (Liberale Party) behaal op 26 Maart 'n naelskraap oorwinning in die provinsiale verkiesing, maar is nou die eerste minderheidsregering in Quebec sedert 1878. Die Action démocratique het as die tweede grootste party en nuwe amptelike opposisie na vore getree, terwyl die Parti Québécois net die derde grootste party geword het.

Die hoofkantoor van die Banque de Montréal (BDM) in Place d'Armes

Die provinsie beskik oor 'n pos-moderne ekonomie wat 'n gemaklike handelsoorskot handhaaf. Ingevolge die vrye handel-ooreenkoms met die Verenigde State in 1987 het Quebec se uitvoere, waarvan sowat 85 persent vir die VSA-mark bestem is, aansienlik gestyg. In 2002 het Quebec produkte en dienste ter waarde van 83,4 miljard VSA-dollar ingevoer, terwyl sy uitvoere tot 92,2 miljard VSA-dollar gestyg het. Die bruto geografiese produk per capita was in 2002 27 601 VSA-dollar.

Die vallei van die Saint-Laurentrivier is 'n vrugbare landbougebied vir vrugte, groente en graan. Quebec is die belangrikste produsent en uitvoerder van esdoringstroop. Veeteelt is 'n verdere basis van die landbou.

Groot natuurlike hulpbronne en bloeiende nywerhede verseker dat die inwoners van Quebec tot die welvarendstes wêreldwyd behoort. Quebec se bosbou, waterkragsentrales, elektroniese, telekommunikasie, lug- en ruimtevaartnywerheid is beduidende uitvoerders, veral na die VSA.

Die hoëtegnologie-bedrywe in Montreal sluit lugvaartondernemings soos die straler-vervaardiger Bombardier, die stralerenjin-vervaardiger Pratt and Whitney en die vlugnabootser-vervaardiger CAE in. Hierdie wêreldbekende ondernemings en talle toeleweringsbedrywe maak van Quebec se lugvaartnywerheid die vierde grootste wêreldwyd.

Die premier van Quebec, François Legault (2022)

L'Assemblée nationale du Québec, die parlement van Quebec, vergader in die Hôtel du Parlement te Quebecstad

Die parlementsaal

Quebec se regeringstelsel is geskoei op die Britse Westminster-stelsel, met 'n eenkamerparlement, die Nasionale Vergadering van Quebec (Assemblée nationale du Québec). Die 125 afgevaardigdes word in 125 kiesafdelings volgens die meerderheidskiesstelsel verkies. Die voorsitter van dié party, wat die meeste setels in 'n verkiesing gewen het, word as eerste minister (premier ministre) aangewys, net soos die lede van die Ministersraad (kabinet).

Die vise-goewerneur mag die parlement na konsultasie met die eerste minister binne 'n bepaalde tydperk van maksimaal vyf jaar ontbind en 'n nuwe verkiesing uitskryf. Tot en met 1968 was daar 'n tweede kamer van die parlement, die Wetgewende Raad, met benoemde lede. Quebec was die laaste Kanadese provinsie wat sy tweede parlementskamer afgeskaf het.

Die amp van eerste minister word sedert 23 April 2014 deur Philippe Couillard beklee nadat sy Liberale Party (Parti libéral du Québec, PLQ) met 41,5 persent van die uitgebragte stemme 'n oorwinning in die provinsiale verkiesing behaal en sewentig setels in Quebec se parlement, die Nasionale Vergadering, het. Die vorige regering is tussen 2012 en 2014 deur die separatistiese Parti Québécois (PQ) met 54 setels in die parlement as 'n minderheidsregering gevorm.

Naas die Liberale Party is die sosiaal-demokratiese PQ met 30, die konserwatiewe Coalition Avenir Québec ("Koalisie Toekoms Quebec") met 22 en die links-alternatiewe Québec solidaire met drie setels in die Nasionale Vergadering verteenwoordig. Die huidige adjunkgoewerneur en verteenwoordiger van koning Charles III as staatshoof is J. Michel Doyon.

Volgens die Kanadese grondwet word Quebec met 75 setels in die Kanadese Laerhuis en 24 setels in die Senaat verteenwoordig. Die provinsiale verteenwoordigers is lede van partye wat net op federale vlak in die politieke lewe meeding, maar nie by die provinsiale politiek betrokke is nie.

Montreal-styl gerookte vleis van Schwartz in Montreal

'n Tradisionele bûche de Noël

Naas sy natuurskoon en ryk kulturele erfenis is dit Quebec se gastronomiese tradisies wat van die provinsie 'n gewilde trekpleister vir Noord-Amerikaanse en oorsese fynproewers maak. Ondanks sterk Italiaanse, Asiatiese, Midde-Oosterse en Amerikaanse invloede is Quebec se eetgewoontes diep gewortel in die kookkuns van sy Franse moederland. Die 17de eeuse setlaars, wat hulle in die destydse Nieu-Frankryk gevestig het, het hul tradisionele kookgereedskap – kookpotte en -panne wat van gietyster gemaak is – saamgebring waarin eenvoudige plattelandse kos berei is. Hierdie tradisie is later ook deur Ierse immigrante gedeel.

Die lewe in 'n vreemde omgewing is vir die eerste setlaars verder bemoeilik deur Quebec se lang en bitter koue winters. Daar was baie monde om te voed, maar min kos beskikbaar. Die vroeë Kanadese het die voorkeur gegee aan kos met 'n hoë voedingswaarde, soos in Quebec se gunstelingdisse steeds weerspieël word. Die meeste gesinne het die tradisionele resepte van hul voorvaders bewaar om hulle aan nuwe generasies oor te dra.

So is tourtières en ragouts (bredies), pâtés (pasteie) en terrines, soupes (soos die soupe aux pois of ertjiessop), tartes (soos die tarte au sucre of suikertert) en galettes bo aan die lys – geregte wat hul oorsprong in die noordweste van Frankryk het en daar al sedert die 15de eeu voorgesit is. Dié gunstelingdisse word in Quebec steeds op feesdae en vir gesins- en kleingroepbyeenkomste berei.

Tourtières is die gewildste klaargemaakte kos wat dwarsdeur die jaar in winkels te koop aangebied word. Pâtés en terrines is 'n vaste bestanddeel van onthaaletes. 'n Groot verskeidenheid terte en ander gebak is in bakkerye te koop, met die tradisionele Kersfeeskoek bûche de Noël – met sjokolade-botterroom en versierings wat dit op 'n yule log laat lyk – as die kulinêre hoogtepunt van Kersaand.

Ander merkwaardige kookmetodes, wat hul oorsprong in 15de eeuse Frankryk het, is die gebruik van kruie en speserye soos kaneel en naeltjies vir vleisgeregte; die gebruik van gesoute kruie; vleisaftreksels wat van bene gekook word; die gebruik van brood en broodkrummels in baie resepte; die gewoonte om broodpoedin of Franse braaibrood van ou brood te berei; die gebruik van geroosterde meel as spesery en as verdikker; die gebruik van gedroogde groentes vir tradisionele sopdisse soos ertjiessop; die vermenging van vars en gedroogde vrugte in nageregte soos appel-en-rosyntjiestert en dadeltert; en die gebruik van heuning en neute as spesery in nageregte.[6]

Wikimedia Commons bevat media in verband met Quebec.

Wiki-webtuistes

• (en) Toerisme-inligting oor Quebec op Wikivoyage

Amptelike webtuistes

• (fr) (en) Amptelike webwerf van die Regering van Quebec (Gouvernement du Québec)

Toerisme

• (en) Bonjour Québec

Musiek

• (en) University of Washington - Canadian Studies Center: Québécois Music Geargiveer 15 Januarie 2020 op Wayback Machine

Demografie en wetenskaplike genealogie

• Discover Magazine, 24 Januarie 2011: The genomic heritage of French Canadians
• CBC - Canada: The Story of Us: Most French Canadians are descended from these 800 women