Pous Pius X
Die heilige Pous Pius X was die 257ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk vir 11 jaar en 17 dae, van 1903 tot 1914. Hy is bekend weens die instelling van die kindernagmaal en die bestryding van modernistiese dwalinge.
| Pous Pius X | |
|---|---|
 | |
 | |
| Geboortenaam | Giuseppe Melchiorre Sarto |
| Pontifikaat begin | 4 Augustus 1903 |
| Pontifikaat eindig | 20 Augustus 1914 |
| Voorganger | Leo XIII |
| Opvolger | Benedictus XV |
| Gebore | 2 Junie 1835 Riese, Lombardye |
| Sterf | 20 Augustus 1914 Rome, Italië |
| Ander pouse genaamd Pius | |
| Sint Pous Pius X | |
|---|---|
| Gebore | 2 Junie 1835, Riese, Lombardye |
| Sterfte | 20 Augustus 1914, Rome, Italië |
| Vereer in | Rooms-Katolieke Kerk |
| Saligverklaring | 3 Junie 1951, Sint Pieterskerk, Vatikaanstad deur Pous Pius XII |
| Heiligverklaring | 29 Mei 1954, Sint Pieterskerk, Vatikaanstad deur Pous Pius XII |
| Feesdag | 21 Augustus 3 September (Algemene Romeinse Kalender 1955–1969) |
| Beskermheilige | Genootskap van Sint Pius X,[1] Aartsbisdom van Atlanta, Georgia; Bisdom van Des Moines, Iowa; Bisdom van Great Falls-Billings, Montana; Aartsbisdom van Kottayam, Indië; Esperantiste; pelgrims; Santa Luċija, Malta; Bisdom van Springfield-Cape Girardeau, Missouri; Aartsbisdom van Zamboanga, Filippyne; emigrante uit Treviso; Patriargie van Venesië; kategete[2] |
Biografie
Pous Pius X[3][4] is gebore as Giuseppe Melchiorre Sarto op 2 Junie 1835 in Riese, Lombardye. Hy was 'n seun van Giovanni Battista Sarto en Margarita Sanson, vermoedelik 'n immigrant uit Pole. Hy het drie broers en ses susters gehad. Hy is gedoop op 3 Junie 1835. Sy familie was baie arm en hy het sy skoolopleiding gesien as 'n groot voorreg. Hy kry 'n beurs vir priesteropleiding en begin sy kerklike loopbaan as priester in Tombolo. Uiteindelik word hy kardinaal-patriarg van Venesië. Op 4 Augustus 1903 volg hy Pous Leo XIII en word gekroon op 9 Augustus 1903 deur kardinaal Luigi Macchi. Hy regeer tot sy dood op 20 Augustus 1914 en word opgevolg deur Pous Benedictus XV. Die naam ‘Pius’ beteken 'die vrome'.
Kerklike loopbaan
Sarto word op 18 September 1858 tot priester gewy en kry Tombolo as sy eerste gemeente. Hy studeer verder terwyl hy werk en konsentreer op die teologie van Thomas van Aquino en kerklike reg. In 1867 word hy aartspriester van die katedraal in Salzano. In die vroeë 1870’s word hy kanunnik van die katedraal in Treviso en rektor van die seminarie in die stad. Op 10 November 1884 word hy aangestel as biskop van Mantua deur Pous Leo XIII. Op 12 Junie 1893 word hy kardinaal met San Bernardo alle Terme as titelkerk. Drie dae na sy benoeming as kardinaal word hy patriarg van Venesië.
Loopbaandatums
- 18 September 1858 – priesterwyding.
- 10 November 1884 – biskop van Mantua.
- 16 November 1884 – biskopwyding.
- 12 Junie 1893 – bevorder tot kardinaal-priester van S. Bernardo alle Terme.
- 4 Augustus 1903 – verkies tot pous van Rome
- 9 Augustus 1903 – gekroon as pous van Rome.
Pontifikaat
Na die dood van Pous Leo XIII was die verwagting dat die kardinaal-staatssekretaris kardinaal Mariano Rampolla del Tindaro pous sou word. Sy verkiesing is egter geveto deur keiser Frans Josef I van Oostenryk. Die rede daarvoor was waarskynlik dat Rampolla dat Frankryk, Rusland en Duitsland gesteun het, eerder as Oostenryk en Pole. Giussepi Sarto is toe verkies omdat hy as konserwatief 'n teenstelling tot Rampolla was.
Die eerste daad van Pius X[5] was om die vetomag van staatshoofde af te skaf en te dreig dat enige kardinaal wat sy veto tot voordeel of in opdrag van 'n wêreldlike mag sou uitbring, geëkskommunikeer sou word. Hy tree streng op teen die modernisme veral in Frankryk, Duitsland en die Verenigde Koninkryk. In 1907 publiseer hy die ensikliek “Pascendi Dominici Gregis” wat die kerk probeer suiwer van die moderniste. Die uitwerking daarvan was problematies. Pius se opvolger Pous Benedictus XV het die stryd later verswak en die modernisme het herleef onder latere pouse. Pius X bestry ook die "fundamentalisme" van die verligting, die liberalisme en die kommunisme. Hy was voorstander van vrywillige liefdadigheid onder leiding van die kerk, eerder as sosialisme deur die staat. Hy tree ook op teen korrupsie en simonie in die kerk. Met sy pouslike brief “Tra le sollecitudini” van 1903 probeer hy die Gregoriaanse kerkmusiek te herstel. Een jaar later gee hy die Benediktynse klooster in Solsesmes opdrag om 'n nuwe “Graduale” (gesangboek) op te stel waarin die Gregoriaanse musiek in al sy glorie herstel is. Op 5 April 1906 ekskommunikeer Pius die Maria-aanbidders (“Mariavite”) Feliksa Kozlowska en Jan Maria Michal Kowalski. Kozlowska was die eerste vrou wat ooit deur 'n pous geëkskommunikeer is. Pius X is veral bekend weens die bevordering van die nagmaalgebruik in die Rooms-Katolieke Kerk. Hy het leeftydsgrens vir nagmaalgebruik van 12 of 14 tot 7 jaar verminder. Die pous sterf 'n paar weke naas die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog.
Die kollege van kardinale
Pous Pius X het 50 nuwe kardinale aangestel in 7 konsistories. Weens die omvang van die lys word dit hier gehou.
Saligverklarings
- 1903 – Johannes van Vercelli.
- 9 Desember 1903 – Amadeus van Lausanne.
- 9 Desember 1903 – Arigius van Gap.
- 9 Desember 1903 – Hugh (Hugo) van Bonnevaux.
- 1904 – Eldrad (of Heldrad) van Novalese.
- 1 Januarie 1904 – Cassian Vas Lopez-Neto.
- 29 Augustus 1904 – Gaspare del Bufalo.
- 23 Oktober 1904 – Agathatange Nourry van Vendôme.
- 1905 – Stephanus Pongrácz.
- 8 April 1905 – Jean Baptiste Marie Vianney.
- 13 Mei 1906 – Julie Billart.
- 20 Mei 1906 – Valentine Berrio-Ocha.
- 27 Mei 1906 – Die sestien martelaresse van Compiègne:
- Anne Petras.
- Anne-Marie-Madeleine Thouret.
- Marie Genevieve Meunier.
- Rose Chretien de la Neuville.
- Marie Claude Cyprienne Brard.
- Madeleine-Claudine Ledoine.
- Marie-Anne Brideau.
- Marie-Anne Piedcourt.
- Marie-Antoinette (Anne) Hanisset.
- Marie-Françoise Gabrielle de Croissy.
- Marie-Gabrielle Trézel.
- Angélique Roussel.
- Julie (of Juliette) Vérolot.
- Marie Dufour.
- Catherine Soiron.
- Teresa Soiron.
- 1907 – Magdalen Albrizzi.
- 1907 – Clarus van Vienne.
- 1907 – Zdislava Berka.
- 1907 – Don Giovanni Bosco.
- 1908 – Maria Magdalena Postel.
- 24 Mei 1908 – Madeline Sophie Barat.
- 31 Mei 1908 – Gabriel Marie Possenti.
- 12 Augustus 1908 – Christina van Stommeln (ook Kristina Bruso of Bruzo)
- 1 Desember 1908 – Jan van Ruysbroeck.
- 1909 – Andrew Nam Thung.
- 1909 – Agnes De.
- 11 April 1909 – Johanna van Arkel (Jeanne d’Arc).
- 25 April 1909 – Jean Eudes.
- 1 Mei 1909 – Giuse Nguyen Van Luu.
- 2 Mei 1909 – Agatha Lin.
- 2 Mei 1909 – Hieronimus Lu.
- 25 Augustus 1909 – Otto (of Utto) van Metten.
- 1911 – Giacomo (Jakobus) van Viterbo.
- 1911 – Bonaventure Tornielli
Heiligverklarings
- 1904 – Karel (Charles) van Blois.
- 11 Desember 1904 – Gerard Majella.
- 11 Desember 1904 – Alessandro Sauli.
- 1907 – Adelheid van Schaerbeek
- 20 Mei 1909 – Clement Mary Hofbauer.
- 20 Mei 1909 – Joseph Oriol.
Bulle, briewe, ensiklieke en dekrete
- 4 Oktober 1903 – E Supremi – Die herstel van alle sake in Christus.
- 22 November 1903 – Tre Le Sollecitudini – Pouslike brief oor kerkmusiek.
- 2 Februarie 1904 – Ad Diem Illum Laetissimum – Die onbevlekte ontvangenis van Maria.
- 12 Maart 1904 – Iucunda Sane – Pous Gregorius I die Grote.
- 12 Desember 1904 – 50ste Herdenking van die dogma van die Onbevlekte Ontvangenis.
- 15 April 1905 – Acerbo Nimis – Die onderrig in die Christelike leer.
- 11 Junie 1905 – Il Fermo Proposito – Die Katolieke Aksie in Italië.
- 11 Februarie 1906 – Vehemter Nos – Skeiding van kerk en staat in Frankryk.
- 5 April 1906 – Tribus Circiter – Mistiek priesterskap in Pole.
- 28 Julie 1906 – Pieni L’animo – Die katolieke geestelikheid in Italië.
- 10 Augustus 1906 – Cravissimo Officii Munere – Die Franse verbond van aanbidding.
- 6 Januarie 1907 – Une Fois Encore – Weer skeiding van kerk en staat.
- 3 Julie 1907 – Lamentabili Sane – Foute van die moderniste.
- 8 September 1907 – Pascendi Dominici Gregis – Modernistiese leerstellings.
- 18 November 1907 – Praestantia Scripturae – Bybelse argumente teen die moderniste.
- 4 Augustus 1908 – Haerent Animo – Oproep aan die priesterdom.
- 21 April 1909 – Communium Rerum – Anselmus van Aosta.
- 4 Oktober 1909 – Septimo Iam – Kontroversies onder die minderbroeders.
- 26 Mei 1910 – Editae Saepe – Carolus Borromeus.
- 8 Augustus 1910 – Quam Singulari – Die heilige kongregasie.
- 15 Augustus 1910 – Notre Charge Apostolique – Die sosialistiese leer van “Le Sillon”.
- 1 September 1910 – Die eed teen die moderniste.
- 24 Mei 1911 – Iamdudum – Skeiding van kerk en staat in Portugal.
- 1 November 1911 – Divino Afflatu – Hervorming van die brevier.
- 7 Junie 1912 – Lacrimabili Statu – Die Indiane van Suid-Amerika.
- 24 September 1912 – Singulari Quadam – Vakbonde.
Verering
Pius X is op 3 Junie 1951 salig verklaar deur Pous Pius XII. Dieselfde pous het Pius X heilig verklaar op 29 Mei 1954 veral as teken teen die modernisme. Sy feesdag is op 21 Augustus maar in die tridentynse liturgie op 3 September.
Bibliografie
- Artaud de Montor, Alexis, Chevalier de. (1911) The lives and times of the popes (vertaal vanaf "Les vies des papes") The Catholic publication Society of America, New York. Heruitgee: Kessinger Publishing. http://www.saint-mike.org/library/ papal_library/default.asp
- Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
- Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.
Verwysings
- (en) http://sspx.org/en/news-events/news/why-st-pius-x-societys-patron-4700
- "Pope joins faithful at altar of St. Pius X" (in Engels). Vatican Insider. 22 Augustus 2015. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 September 2015. Besoek op 23 Augustus 2015.
- De Montor, Artaud, Chevalier de. 1911. The Lives and Times of the Popes. The Catholic Publications Society, New York.
- Pius X, Saint. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- Benigni, U. (1911). Pope Pius X. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. besoek op 13 November 2012 vanaf New Advent: http://www.newadvent.org/cathen/12137a.htm
Eksterne skakels
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Pius X. |
- CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)
- CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)
- BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
- Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)
- VH Inskrywing in die Vatican History (in Duits).
- CA Inskrywing in die "Cardinals of the Holy Roman Church".
- Inskrywing in die Catholic Hierarchy (Engels)
- Inskrywing in die Giga Catholic Information (Engels).
- Inskrywing in die Saint-Mike Papal Library (Engels).
Nota
Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse Wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
Opvolging
| Voorafgegaan deur Giovanni Berengo |
Biskop van Mantua 1884 – 1893 |
Opgevolg deur Paolo Origo |
| Voorafgegaan deur Domenico Agostini |
Patriarg van Venesië 1893 – 1903 |
Opgevolg deur Aristide Cavallari |
| Voorafgegaan deur Leo XIII |
Pous (Pontifex Maximus) 1903 – 1914 |
Opgevolg deur Benedictus XV |
Normdata  |
|
|---|