Pleonasme

Pleonasme of woordoortolligheid[1] is 'n stylfiguur waar meer woorde gebruik word as wat nodig is om 'n gedagte uit te druk. Die term is van die Griekse woord πλεονασμóς, d.w.s. pleonasmós afgelei, wat 'oorvloed' beteken. Die sin: "Hy het dood verdrink", bevat byvoorbeeld die oorbodige woord "dood".[1] Dit is nie te verwar met 'n toutologie wat uit twee sinonieme woorde bestaan nie.

Let Wel: Sommige pleonasmes se gebruik het wel in die volksmond aanvaarbaar geword, soos byvoorbeeld "Ek het dit met my eie oë gesien" en "uitstel tot later".

Voorbeelde

Let daarop dat die woorde in die onderstaande voorbeelde nie sinonieme van mekaar is nie.

  • doodverongeluk (as iemand verongeluk het, is die persoon dood)
  • koue sneeu
  • groter groei
  • brandende vuur
  • na benede val
  • omhoog styg
  • 'n ronde sirkel[2]
  • valse voorgee
  • 'n verbetering ten goede
  • die trappe op na bo
  • ware feite ('n feit is die waarheid)[2]
  • absolute volmaaktheid[2]
  • akute krisis[2]
  • algeheel nuwe rekord ('n rekord is altyd die allerjongste toppunt)[2]
  • 'n gesaghebbende in sy eie reg[2]
  • bloukleurige verf[2]
  • hy was heeltemal afwesig by die vergadering (was hy dan gedeeltelik afwesig?)[2]
  • noodsaaklike voorwaarde (voorwaardes kan nie na willekeur nagekom word nie en moet as noodsaaklik beskou word)[2]
  • algehele monopolie ('n monopolie kan immers nie gedeeltelik wees nie)[2]
  • definitiewe besluit ("-sluit" beteken dit is voltrek)[2]
  • volle satisfaksie (satisfaksie beteken "voldoening")[2]
  • nuwe begin[2]
  • menslike nedersetting
  • mediese arts
  • mediese dokter[3]
  • hy as vader van kinders behoort dit nie te doen nie.[4]
  • dis gebiedend noodsaaklik dat jy daar moet wees.[4]
  • miskien is daar 'n moontlike kans om uit te breek.[4]
  • daar mag moontlik dalk probleme wees[5]
  • ons het alreeds vantevore hieroor gepraat.[4]
  • hy is oorspronklik in Frankryk gebore (twee geboorteplekke?).[4]
  • mank gaan aan gebreke.[4]
  • hy staar na die newelrige gesigseinder ('n gesigseinder raak dowwer hoe verder mens kyk).[4]
  • voorspellings oor die toekoms[6]
  • historiese gebeurtenisse van die verlede[6]
  • hawelose straatkinders[7]
  • hoe mens jou ook al wend of keer[7]
  • in staat om te kan[7]
  • nog 'n keer weer[7]
  • opsetlike brandstigting[7]
  • ouerlose wesies[7]
  • sal in die toekoms gebeur[7]
  • sou wou kon gedoen het[7]
  • dit is tans aan die gebeur[7]
  • uitstel tot later[7]
  • vooruit beplan[7]
  • weer herhaal[7]
  • weer hervat[7]
  • wettige huwelik ('n huwelik is óf wettig óf nie 'n huwelik nie)[7]
  • weer reorganiseer[5]
  • 'n skatryk biljoenêr[5]
  • hy was by by die doop[5]
  • 'n ernstige noodgeval[5]
  • 'n yslike knewel[5]
  • 'n dooie lyk[5]
  • hy doen dit alleen op sy eie[5]
  • John moes alles van voor af weer opnuut oorbegin[5]
  • te voet loop[5]
  • 'n onbekende bedrag geld is gesteel (bedrag verwys reeds na geld)[8]
  • teologiese kweekskool ('n kweekskool verwys na 'n plek waar studente in die teologie opgelei word)[8]
  • musiek-konserwatorium ('n konserwatorium is 'n plek waar musiekopleiding gegee word)[8]
  • hy is geneig om gewoonlik te...
  • 'n gratis geskenk
  • 'n medekollega
  • oggendontbyt
  • 'n reine maagd
  • ons getroue en lojale lesers
  • 'n Noorse Noorweër van Noorweë
  • die rede hiervoor is omdat
  • sy was die allermooiste van almal
  • buitelanders van ander lande
  • 'n mensvretende kannibaal
  • 'n enkellopende oujongkêrel
  • wentrofee
  • vuil besmeerde gesig[9]
  • dit het tien jaar geduur, 'n hele dekade, voor hy teruggeskryf het.
  • Prinses Diana het enkele ure voor haar dood nog gelewe.

Verwysings
  1. Louw, Willa (2003). Superfiks G11 Afrikaans (1ste uitg. uitg.). Kaapstad: Pearson Education South Africa. p. 92. ISBN 063605740 2.
  2. Eksteen, L. 1984. 'n Beeld van Afrikaanse woorde: kort stukke oor die woordeskat uit die radiorubriek 'Weeklikse Woordeboek' . Kaapstad: Akademica, bl. 65-66
  3. Alleenlik nuttig by mondelingse gesprekke, ter onderskeiding van doktor, die gegradueerde.
  4. Van der Merwe, H.J.J.M. 1970. Die korrekte woord: Afrikaanse taalkwessies. Pretoria: J.L. van Schaik, bl. 228.
  5. "Combrink, Johan. 1997. Weer herhaal dui op dof dink. Die Burger, 27 Oktober, bl. 15". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2014. Besoek op 26 September 2014.
  6. "Combrink, Johan. 1993. Wurm en wors uit een familie. Die Burger, 13 Desember, bl. 11". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2014. Besoek op 26 September 2014.
  7. "Combrink, Johan. 1997. Hoofletter tog nie altyd nodig. Die Burger, 3 Februarie, bl. 9". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2014. Besoek op 26 September 2014.
  8. "Taalwenk". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 September 2014. Besoek op 26 September 2014.
  9. Du Toit, P.J. 1991. Taalleer vir onderwyser en student. Goodwood: Academica, bl. 42
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.