Pieter-Dirk Uys
Pieter-Dirk Uys (gebore 28 September 1945 in Kaapstad) is 'n Suid-Afrikaanse satirikus, verhoogkunstenaar, skrywer en sosiale aktivis.
| Pieter-Dirk Uys | |
 | |
Pieter-Dirk Uys in 2008 op Darling. | |
| Geboorte | 28 September 1945 Kaapstad |
|---|---|
| Nasionaliteit | Suid-Afrika |
| Beroep(e) | Satirikus, kunstenaar, skrywer |
| Internet-rolprentdatabasis-profiel | |
Regte
Burgerlike verbintenis • Selfdegeslaghuwelik
Bekende persone
Zoliswa Nkonyana • Simon Nkoli • Edwin Cameron • Pieter-Dirk Uys • Charl van den Berg • Zackie Achmat
Kultuur
Gayle • IsiNgqumo
Gebeure
Kaapstad Pride • Durban Pride • Johannesburg Pride • Soweto Pride
Media
Wrapped • Behind the Mask
Ander
Korrektiewe verkragting
Hy is die seun van 'n Afrikanerpa en 'n Berlynsgebore Joodse moeder. Hy het in die tradisies van die NG Kerk grootgeword[1] en was 'n leerder aan die Afrikaanse staatskool in die Kaapse voorstad Mowbray, die Hoërskool Nassau. Sy vader, Hannes Uys was 'n orrelis van 1928 tot 1982 in agtereenvolgens die NG gemeente Drieankerbaai, NG gemeente Kaapstad (Groote Kerk) en NG gemeente Rondebosch en van 1962 tot 1972 'n musiekonderwyser aan die Hoërskool Groote Schuur in Nuweland, terwyl sy suster Tessa, haar onderskei het as konsertpianiste.
In 2005 ontvang Uys die Erepenning vir Toneelkuns van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns terwyl Pieter Toerien in dieselfde jaar die Erepenning vir Teaterbevordering ontvang.
Evita Bezuidenhout is die vroulike- nie transgender- alter ego van Pieter-Dirk Uys. Uys beskryf haar as “die mees bekende wit vrou in Suid-Afrika” en hy het selfs al vir haar 'n biografie geskryf. As Tannie Evita lewer Uys politieke en sosiale kommentaar op 'n satiriese wyse en gebruik hy sy alter ego op 'n aktivistiese wyse.
Lewe
Peter-Dirk Uys se pa Hannes Uys was 'n Calvinistiese Afrikaner wat getroud was met Helga Bassel, wat in Berlyn gebore is en van Joodse afkoms. Hannes Uys het tot die vierde geslag Suid-Afrikaners van Nederlandse en Belgiese Hugenote behoort en was 'n musikant en orrelis in sy plaaslike kerk. Helga Bassel was 'n Duitse konsertpianis wat uit die Reichsmusikkammer geskors is as deel van die Nazi's se veldtog om Joodse kunstenaars te verbied. Sy het later na Suid-Afrika gevlug en daarin geslaag om haar vleuelklavier saam te neem. Sy het haar dogter Tessa (* Kaapstad, 1948) leer speel op hierdie vleuelklavier. Tessa Uys is nou 'n konsertpianis in Londen. Helga Bassel het min oor haar Joodse verlede met haar kinders gepraat. Eers ná haar selfmoord in 1969 is ontdek dat sy van Joodse afkoms was. Die gesin was lid van die NG Kerk en Pieter-Dirk Uys en sy suster het 'n Christelike opvoeding ontvang. Hul ma het die kinders aangemoedig om die Afrikanerkultuur te omhels.
Pieter-Dirk het sy loopbaan as dramaturg begin. Op die hoogtepunt van apartheid in Suid-Afrika het hy na eenmanvertonings oorgeskakel. Uys is veral bekend vir sy alter ego Evita Bezuidenhout (ook bekend as Tannie Evita), 'n wit Afrikaanse sosialis en selfverklaarde politieke aktivis. Die karakter is geïnspireer deur Dame Edna Everage, van die Australiese komediant Barry Humphries. Evita is die voormalige ambassadeur van Bapetikosweti, 'n fiktiewe swart tuisland of bantoestan, geleë in een van Johannesburg se gegoede, wit voorstede. Evita Bezuidenhout is so genoem om Eva Perón te vereer. Gedurende die apartheidsera was Uys 'n fel kritikus van die regering. Hy het humor en komedie gebruik om die Suid-Afrikaanse regering se rassebeleid te kritiseer en bloot te lê. Baie van sy werk is nie gesensor nie, 'n implisiete aanduiding dat baie lede van die regerende party sy kritiese sienings gedeel het. Dit is egter nie openlik erken nie.
Ná die eerste vrye, nie-rassige verkiesings in 1994 het Uys in die TV-reeks Funigalore gespeel, waarin Evita ’n onderhoud met Nelson Mandela en ander prominente politici destyds gevoer het.
Uys het bygedra tot 'n groot aantal programme, insluitend An Uys up my Sleeve, Een Man Een Volt, You ANC Nothing Yet, The Great Comedy Trek, Going Down Gorgeous featuring Nowell Fine in a saga, Foreign Aids, en Dinner with the President, 'n 13-delige geselsprogram met Evita Bezuidenhout.
Uys en sy karakter staan bekend as aktiewe MIV/VIGS-aktiviste en voorstanders van goeie opvoeding oor hierdie onderwerp. Hy is tans betrokke by vigsopvoeding aan kinders en kondoomgebruik. In hierdie konteks besoek hy skole regoor Suid-Afrika. Uys dien ook op die raad van direkteure van die Desmond Tutu MIV-stigting, 'n nie-winsgewende organisasie wat gestig is om MIV-behandeling en navorsing te bevorder.
Bibliografie
Sy boeke:
- 1983: Farce about Uys., Jonathan Ball en Ad. Donker Publishers, ISBN 0-86850-077-1
- 1983: Selle ou storie: A play. Donker, ISBN 0-86852-027-6
- 1989: Paradise Is Closing Down and Other Plays. Penguin Boeke, ISBN 0-14-048228-8
- Funigalore: Evita’s Real-Life Adventures in Wonderland. The Penguin Group, ISBN 0-14-025313-0
- The Essential Evita Bezuidenhout. The Essential Series. David Philip Publishers, ISBN 0-86486-349-7
- 1994: A part hate a part love: The legend of Evita Bezuidenhout. Hond, ISBN 1-874969-08-6
- 2001: Trekking to Teema. Compress, ISBN 1-919833-10-2
- 2003: Elections & Erections: A Memoir of Fear and Fun. Zebra Press, ISBN 1-86872-665-7
Filmografie
As skrywer:
- Screenplay (TV-reeks), 1991
- Farce About Uys (video), 1983
- Screenplay (TV-reeks), 1981
- Die Spaanse Vlieg (opgevoer deur Franz Arnold en Ernst Bach), 1978
As akteur:
- Screenplay (TV-reeks), 1991 as Evita Bezuidenhout
- Farce About Uys (video), 1983 as De Kock Bezuidenhout
- Tant Ralie se Losieshuis, 1974
As homself:
- Skating on thin Uys, Komedie oor P. W. Botha, 1985
- Darling! The Pieter–Dirk Uys Story, Dokumentêr van Julian Shaw, 2007
- Dokument: Humor (dokumentêre TV-reeks), 2005
- The Sunday Programme (TV-reeks), 2004
- Across the Rubicon (dokumentêr), 1987
Verwysings
- Jani Allan (1983). Face Value, ISBN 0-620-07013-7. Longstreet.
Bronne
- Malan, dr. Jacques P. 1986. Suid-Afrikaanse Musiekensiklopedie. Deel IV. Kaapstad: Oxford University Press.
Eksterne skakels
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Pieter-Dirk Uys. |
