Phokas van Bisantium

Feitlik niks is bekend van Phokas se vroeë lewe nie, behalwe dat sy ma se naam Domentia of Domentzia was en dat hy moontlik van Thracië was. Hy het minstens twee broers, Comentiolus en Domentziolus, gehad.[1]

Teen 600 was hy ’n offisier in die Bisantynse leër wat skynbaar deur sy medesoldate as ’n leier beskou is. Hy was lid van die afvaardiging wat in dié jaar deur die leër na Konstantinopel gestuur is om ’n lys griewe aan die regering te oorhandig. Die Aware het die Bisantyne in 598 verslaan en ’n groot aantal gevangenes geneem. Mauricius het geweier om losprysgeld aan die Aware te betaal en al die gevangenes is doodgemaak, ’n stap wat groot konsternasie in die leër veroorsaak het. Die afvaardiging se eise is verwerp.

In 602 het Maricius oproer in die legioene veroorsaak met hervormings wat daarop geskoei was om die uitgawes van hul instandhouding te verlaag. Hy het die Balkan-leër, wat toe teen die Aware geveg het, beveel om die winter aan die noordekant van die Donou-rivier deur te bring, wat onbeskerm was. Die leër het feitlik onmiddellik in opstand gekom en na die hoofstad opgeruk met Phokas aan die hoof. Binne ’n maand is Mauricius se regering omvergewerp, die keiser het geabdikeer en gevlug, en Phokas is as keiser aangewys.

Phokas se bewind is aanvanklik wyd verwelkom omdat hy belasting verlaag het, want dit was voorheen baie hoog. In dié tyd het die Bisantyne oor Rome regeer, hoewel die pous die magtigste persoon in die stad was. Phokas het die pouse in baie van die teologiese geskille van die tyd gesteun en was op goeie voet met die pousdom.

Dit was egter tydens Phokas se bewind dat die tradisionele grense van die Bisantynse Ryk begin val het. Die Balkan-volke, Aware en Serwiërs is in Mauricius se tyd op ’n afstand gehou, maar ná die onttrekking van die leër aan die Donou in 605 het nuwe aanvalle begin wat die einde sou inlui van die Bisantynse Balkan-volke. In die ooste het die Persiese koning Khosrau II Mauricius se dood gebruik as verskoning om sy verdrag met die Bisantyne te verbreek en teen 607 het hy beheer oorgeneem van die gebeied tot by die Eufraat.

In 608 het die eksarg van Afrika en sy seun, albei Herakleios, ’n opstand teen Phokas begin en munte uitgereik met hulle twee in konsulêre (maar nie keiserlike) regalia. Phokas het gereageer met teregstellings, onder meer van die oudkeiserin Constantina en haar drie dogters. Nicetas. ’n neef van Herakleios sr., het ’n inval in Egipte gelei en Herakleios jr. het ooswaarts geseil met ’n ander mag via Sisilië en Siprus. In die daaropvolgende burgeroorlog is Phokas se general Bonosus in Egipte verslaan. Die Perse het die konflik uitgebuit en ’n groot deel van die oostelike provinsies ingeneem; hulle het selfs Anatolië begin binnedring.

Teen 610 het Herakleios jr. in die omgewing van Konstantinopel aangekom terwyl die grootste deel van die Bisantynse leër wat Phokas ondersteun het, óf verslaan is óf gedros het. ’n Paar vooraanstaande lede van die aristrokrasie het Herakleios tegemoet gegaan en hy het gereël dat hy tot keiser verklaar word. Hy het Konstantinopel sonder teenstand binnegegaan en Phokas doodgemaak.

• Charles, R. H. The Chronicle of John, Bishop of Nikiu, vertaal, 1916. Herdruk 2007. Evolution Publishing, ISBN 978-1-889758-87-9.
• Martindale, John R.; Jones, A.H.M.; Morris, John (1992), The Prosopography of the Later Roman Empire – Volume III, AD 527–641, Cambridge University Press, ISBN 0-521-20160-8
• Olster, David Michael, The Politics of Usurpation in the Seventh Century: Rhetoric and Revolution in Byzantium, (Adolf M Hakkert, 1993) ISBN 90-256-1010-2
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia