Kormorante

Kormorante is skraal watervoëls met lang nekke, lang vlerke en betreklik lang sterte, wat meestal uit 12 penne bestaan. Hul snawels is dun en die bosnawel eindig in 'n haakvormige punt. Die kort pote is ver na agter geplaas, wat meebring dat die voëls baie orent en onbeholpe loop. AI 4 tone is geweb, 'n verskynsel wat net voorkom by voëls van die orde Pelecaniformes, waartoe kormorante behoort. Die algemene kleur is swart, of swart en- wit, maar die kaal vel om die oë en aan die keel is by sommige spesies helderkleurig.

Die sowat 30 spesies kormorante verskil so min van mekaar dat die meeste wetenskaplikes almal in een genus, Phalacrocorax, klassifiseer. Kormorante het 'n baie wye verspreidingsgebied en word by sout- sowel as varswater aangetref. In Suider-Afrika kom 5 spesies voor, waarvan die witborskormoraan (Phalacrocorax carbo) en die Kaapse kormoraan of trekkormoraan (Phalacrocorax capensis) die bekendstes is. Die witborskormoraan het die wydste verspreidingsgebied van alle kormorante en is in Suider-Afrika ’n algemene standvoël langs die kus en by groot binnelandse damme.

Sy bors is wit en die res van die vere bruinswart. Tydens die broeityd kry die vere 'n groenswart skynsel. Die Kaapse kormoraan kom net langs die kus voor en onderskei hom van ander kormorante deur ’n betreklik kort stert en geel vlekke om die oë en aan die keel. Buite die broeiseisoen is sy keel en bors bruinerig. In die binneland is die rietkormoraan (Phalacrocorax africanus) bekend omdat hy reg deur die land by water aangetref word. Hy het 'n kuif en 'n baie lang stert.

Die bankkormoraan (Phalacrocorax neglectus) en die kuifkopkormoraan (Phalacrocorax coronatus) word net in die suidwestelike kusgebiede aangetref. Eersgenoemde is heeltemal swart, terwyl laasgenoemde hom deur sy kuif en rooi vlek om die oog onderskei. In die Suidpool en in gematigder streke met koue seestrome word agt spesies aangetref wat as witpenskormorante bekend staan. Egter net een daarvan, die blouoogkormoraan (Phalacrocorax atriceps), broei in Antarktika. 'n Spesie soortgelyk aan die rietkormoraan, die dwergkormoraan (Phalacrocorax pygmaeus), word in Suidoos-Europa en Suidwes-Asië aangetref. Op twee van die Galapagos-eilande kom 'n kormoraan, Phalacrocorax harrisi voor wat die vermoë verloor het om te vlieg. 'n Ander spesie wat nie kan vlieg nie, is in 1741 ontdek, maar is reeds voor 1850 uitgeroei.

Kormorante is baie goeie swemmers en duikers wat hul voedsel, hoofsaaklik visse, kreefagtiges en paddas, onder die water agtervolg en vang en aan die oppervlak heel insluk. Hoewel hulle ook normaal kan duik, lig hulle hulle gewoonlik effens uit die water en duik dan met 'n sprongetjie na onder. Eienaardig is dat die vere van kormorante nie so waterwerend is soos die van ander watervoëls nie. Die oorsaak hiervan lê in die struktuur van die vere en veral in die rangskikking van die weerhakies.

Die weerhakies is baie nader aan mekaar gerangskik as byvoorbeeld by eende en dit bring mee dat ’n waterlagie ontstaan. Kormorante moet dus van tyd tot tyd uit die water kom en met hul vlerke gesprei hul vere in die son droogmaak. Kormorante is sosiale voëls wat in kolonies broei en ook andersins selde alleen gesien word. Veral die kusbewoners broei in besonder groot kolonies, gewoonlik op rotse en vlak eilandjies, terwyl die in die binneland hul neste in bome of tussen riete maak.

Die neste bestaan gewoonlik uit takkies, seewiere en riet, maar die ghwanokormoraan (Phalacrocorax bougainvillei) van die Suid-Amerikaanse weskus maak sy nes van ghwano. Die wyfie lê twee tot vier groenerige eiers en die mannetjie help haar om dit uit te broei. Die kleintjies wat na drie tot vyf weke uitbroei, is naak en kry eers later donkerbruin donsvere. Hulle vreet deur hul snawels in die ouers se kroppe in te steek. Na sowat twee maande kan die kleintjies vlieg en verlaat hulle die nes.

Aangesien kormorante groot hoeveelhede vis vreet, word hulle in verskeie lande vervolg omdat hulle mededingers vir die visserybedryf sou wees. In Nederland, waar daar in die vorige eeu nog duisende witborskormorante voorgekom het, is daar vandag byvoorbeeld nog net twee kolonies, terwyl die kormorante sedert 1965 glad nie meer in België broei nie.

In Japan word kormorante egter juis in die visserybedryf gebruik. Hulle word daar geleer om die vis wat hulle gevang het, na hul eienaar se boot te bring. 'n Kormoraan wat goed afgerig is, sal nooit 'n vis sonder toestemming van sy baas insluk nie. Kormoraanvisvangs is ook in die 16de en 17de eeu deur die Europese adel as sport beoefen. Van groter ekonomiese belang is egter kormorante se mis wat, net soos die mis van ander seevoëls, as ghwano bekend staan en baie goeie bemesting vir groentetuine is.

Die belangrikste bydrae word deur die ghwanokormoraan gelewer. Hierdie spesie leef in die koue Humboldtstroom langs die Suid-Amerikaanse weskus, en aangesien dit nooit in hierdie kolonies reën nie, word die mis nie weggespoel nie. Dit hoop op tot ghwanoberge wat jaarliks sowat 8 cm hoër word.

Reeds die Inkas en later ook die Spanjaarde het dit as bemesting gebruik, maar dit is eers teen die 19de eeu na Europa uitgevoer. Aan die begin van die 20ste eeu het die voorrade afgeneem totdat die voëls "net" 20 000 ton per jaar gelewer het onder meer omdat die voëls se getalle weens aanhoudende rusversteuring verminder het. As gevolg van 'n beter ontginningsbeleid het die ghwanohope later aansienlik groter geword. Tans word die voëls egter weer bedreig, die keer deur vissery, waardeur te veel van die kormorante se voedsel na die mens gaan.

• Genus Leucocarbo
  • Leucocarbo albiventer
  • Leucocarbo atriceps
  • Leucocarbo bougainvillii
  • Leucocarbo campbelli
  • Leucocarbo carunculatus
  • Leucocarbo chalconotus
  • Leucocarbo colensoi
  • Leucocarbo onslowi
  • Leucocarbo ranfurlyi
  • Leucocarbo verrucosus
• Genus Microcarbo
  • Microcarbo africanus
  • Microcarbo coronatus
  • Microcarbo melanoleucos
  • Microcarbo niger
  • Microcarbo pygmeus
• Genus Phalacrocorax
  • Phalacrocorax aristotelis
  • Phalacrocorax auritus
  • Phalacrocorax brasilianus
  • Phalacrocorax capensis – (Trekkormorant)
  • Phalacrocorax capillatus
  • Phalacrocorax carbo – (Witborskormorant)
  • Phalacrocorax featherstoni
  • Phalacrocorax fuscescens
  • Phalacrocorax fuscicollis
  • Phalacrocorax gaimardi
  • Phalacrocorax harrisi
  • Phalacrocorax lucidus – (Witborskormorant)
  • Phalacrocorax magellanicus
  • Phalacrocorax neglectus – (Bankduiker)
  • Phalacrocorax nigrogularis
  • Phalacrocorax pelagicus
  • Phalacrocorax penicillatus
  • Phalacrocorax punctatus
  • Phalacrocorax sulcirostris
  • Phalacrocorax urile
  • Phalacrocorax varius

• Alfabetiese lys van Suid-Afrikaanse voëls
• Lys van Suid-Afrikaanse voëls (gegroepeer)
• Lys van Suider-Afrikaanse voëls volgens wetenskaplike name

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-56-7 band

Wikimedia Commons bevat media in verband met Kormorante.

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Kormorante
• (en) "Cormorant". Encyclopædia Britannica. Besoek op 21 Augustus 2019.