Pergamon

Pergamon (Grieks: Πέργαμος of Πέργαμον, Latyn: Pergamum) was ’n antieke Griekse stad in die huidige Turkye. Dit is sowat 26 km van die Egeïese See geleë op ’n kaap noord van die rivier Caicus (die huidige Bakırçay). Dit het die hoofstad van die Koninkryk Pergamum geword tydens die Hellenistiese tydperk onder die Attalidiese dinastie, 281-133 v.C. Die belangrikste oorblyfsels van die antieke stad is vandag noord en wes van die moderne stad Bergama. Pergamon is in 2014 deur Unesco tot wêrelderfenisgebied verklaar.

Pergamon en sy kulturele landskap met verskeie lae*
Unesco-wêrelderfenisterrein
Die Tempel van Trajanus by Pergamon
Ligging van Pergamon op 'n kaart (Turkye)
Pergamon
Pergamon
Ligging van Pergamon in Turkye
Koördinate: 39°07′57″N 27°11′03″O
Lande Vlag van Turkye Turkye
Tipe Kultureel
Kriteria i, ii, iii, iv, vi
Verwysings 1457
Streek† Asië
Inskripsiegeskiedenis
Inskripsie 2014  (38ste Sessie)
* Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn.
† Streek soos deur Unesco geklassifiseer.

Geskiedenis
Die Koninkryk Pergamon (olyfkleurig) toe hy op sy grootste was (188 v.C.

Die Attalidiese koninkryk het ontstaan op die oorblyfsels van die eertydse Koninkryk Thracië. Die Attaliede, die afstammelinge van Attalus I wat in 281 v.C. aan die bewind gekom het ná die verval van die Koninkryk Thracië, was van die mees lojale Griekse ondersteuners van die Romeinse Republiek. Onder Attalus (241-197 v.C.) het hulle saam met Rome gespan teen Philippos II van Masedonië tydens die Eerste en die Tweede Masedoniese Oorlog en weer onder Eumenes II (197-158 v.C.) teen Perseus van Masedonië tydens die Derde Masedoniese Oorlog.

Vir hul steun teen die Seleukiede is die Attaliede beloon met die voormalige Seleukiede-gebiede in Klein-Asië.

Die Attaliede was intelligent en vrygewig. Griekse stede in hul gebiede het ’n mate van onafhanklikheid behou en hulle het geskenke gestuur na Griekse kulturele gebiede soos Delphi, Delos en Athene. Hulle het die akropolis van Pergamum herbou volgens die Akropolis in Athene. Toe Attalus III (138-133 v.C.) in 133 v.C. sonder ’n erfgenaam dood is, het hy die hele Pergamon aan Rome bemaak om ’n burgeroorlog te voorkom.

Die Ottomaanse sultan Murat III het twee groot albastervase van die ruïnes van Pergamum na Istanboel geneem waar dit in die Aya Sophia gebruik is.[1]

Belangrike ruïnes

Bo-Akropolis
’n Model van die Akropolis in die Pergamonmuseum in Berlyn.

Die Groot Altaar van Pergamon is in die Pergamum-museum in Berlyn. Die voetstuk is nog in die Akropolis.

Ander ruïnes sluit in:

  • Die Hellenistiese Teater met sitplek vir 10 000. Dit het die steilste sitplekke gehad van enige teater in die antieke wêreld.[2]
  • Die Tempel van Trajanus
  • Die Tempel van Athena
  • Die biblioteek
  • Die koninklike paleise
  • Die Heroön – ’n tempel waar die konings van Pergamon, veral Attalus I en Eumenes II, aanbid is.[3]
  • Die Tempel van Dionysos
  • Die Boplein
  • Die Romeinse badkompleks

Pergamon se biblioteek was een van die bestes in die antieke Griekse beskawing. Toe die Ptolemeërs ophou om papirus uit te voer, hoofsaaklik weens mededinging en tekorte, het die inwoners van Pergamon ’n nuwe materiaal ontwerp met die naam "perkament", genoem na hul stad. Pergamon se biblioteek het glo 200 000 volumes bevat wat Markus Antonius later vir Cleopatra gegee het as ’n trougeskenk.

Onder-Akropolis

Die onderste deel van die Akropolis het die volgende geboue bevat:

  • die boonste gimnasium
  • die middelste gimnasium
  • die onderste gimnasium
  • die Tempel van Demeter
  • die Tempel van Hera
  • die Huis van Attalus
  • die Laer Agora
  • die Poort van Eumenes

Die Oord van Asklepios

Drie kilometer suid van die Akropolis, onder in die vallei, was die Asklepeion, die oord van die god van genesing, Asklepios. Hier kon mense met gesondheidsprobleme in die water van die heilige fontein bad, en Asklepios sou in die pasiënte se drome aan hulle verskyn om vir hulle te sê hoe om hulle siektes te genees. Argeoloë het al talle geskenke hier opgegrawe wat mense ná die tyd gelos het, soos klein terracotta-liggaamsdele, waarskynlik voorstellings van die dele wat genees is. Belangrike oorblyfsels van die Asklepeion sluit in:

  • Die Romeinse teater
  • die Noordelike Suilegang
  • die Suidelike Suilegang
  • die Tempel van Asklepios
  • ’n ronde behandelingsentrum
  • ’n helende fontein
  • ’n ondergrondse gang
  • ’n biblioteek
  • die Via Tecta (of Heilige Weg, ’n straat na die oord)

Serapis-tempel

Pergamon se ander belangrike gebou is die Serapis-tempel (Serapeum) wat later verander is in die Rooi Basilika-kompleks (of Kizil Avlu in Turks), sowat ’n kilometer suid van die Akropolis. Dit bestaan uit ’n hoofgebou en twee ronde torings. In die eerste eeu n.C. was die Christelike kerk by Pergamon in die hoofgebou van die Rooi Basilika een van die sewe gemeentes aan wie Openbaring gerig is (Openbaring 2:12).

Verwysings
  1. E.J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913-1936 - bl. 526
  2. Pergamon Geargiveer 30 November 2010 op Wayback Machine URL besoek op 24 September 2007
  3. Bergama (Pergamum)-Akhisar (Thyatira). Geargiveer 28 September 2007 op Wayback Machine Besoek op September 24, 2007
  • Hansen, Esther V. (1971). The Attalids of Pergamon. Ithaca, New York: Cornell University; Londen ISBN 0-8014-0615-3.
  • Kosmetatou, Elizabeth (2003) "The Attalids of Pergamon," in Andrew Erskine, red., A Companion to the Hellenistic World. Oxford: Blackwell: ble. 159–174. ISBN 1-4051-3278-7.
  • Nagy, Gregory (1998). "The Library of Pergamon as a Classical Model," in Helmut Koester, red., Pergamon: Citadel of the Gods. Harrisburg PA: Trinity Press International: 185-232.
  • Nagy, Gregory (2007). "The Idea of the Library as a Classical Model for European Culture," http://chs.harvard.edu/publications.sec/online_print_books.ssp/ Geargiveer 15 April 2013 op Wayback Machine. Center for Hellenic Studies

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.