Paring

Met paring of kopulasie word bedoel geslagsgemeenskap tussen diere. By soogdiere druk die mannetjie sy penis in die skede van die wyfie.

Parende koningpikkewyne.
Twee leeus wat paar.

Sommige diersoorte het geen penis nie. By voëls word die kloaak van albei geslagte teen mekaar gedruk en word die mannetjie se sperma in die wyfie gestort. Spinnekoppe gebruik hulle tasorgane om hulle sperma in die wyfie se geslagsopening te kry. Paring by die meeste visse word ook kuitskieting genoem.

Die reg om te paar

Die bronstyd gaan paring vooraf. Mannetjies lok wyfies en andersom. Die mannetjies ding dikwels met mekaar mee om ’n wyfie se aandag, deur óf te pronk óf te veg. By die meeste diersoorte bepaal die wyfie wanneer en met watter mannetjie sy wil paar. Sy kies dikwels die wenner van ’n geveg om haar aandag.

In georganiseerde diergroepe mag net een of meer dominante mannetjies en soms wyfies paar. Sjimpansees is waargeneem wat ’n wyfie straf as sy met ’n mannetjie van ’n laer stand wil paar. By wolwe paar net die mannetjie en wyfie met die hoogste rang. Dit is deel van natuurlike seleksie, waardeur net die sterkste diere kans kry om ’n nageslag te verwek.

Verskille tussen soorte

Paring kan van sekondes tot ’n paar dae lank duur, na gelang van die diersoort. Sommige diere paar een maal, terwyl ander ’n paar keer ná mekaar paar.

By Tasmaniese duiwels sleep die mannetjie die wyfie aan haar nekvel by sy gat in en hou haar vas terwyl hy verskeie kere met haar paar. Die wyfie raak deur hormonale veranderings in ’n verdoofde toestand. Inkvisse betas mekaar eers ure lank met hulle vangarms.

Manlike Katagtiges het weerhakies aan hulle penis wat pyn by die wyfie veroorsaak tydens paring. Dit is blykbaar nodig vir die vrystelling van ’n eiersel. By wolwe en honde swel die penis op tydens paring sodat dit in die wyfie vassit. Dit dien waarskynlik om te voorkom dat die wyfie met ’n ander mannetjie paar of dat die sperma terugloop, en bevorder dus dragtigheid.

Diere wat ’n langdurige band smee, soos die meeste voëls en wolwe, bestee baie tyd aan ’n soort voorspel. Dit verminder onderlinge spanning en laat die diere op mekaar ingestel raak. Die voorspel kan bestaan uit ’n spel, rituele geveg of paringsdans. Soms sonder ’n mannetjie en wyfie hulle af van die res van die groep. Die wyfie sal net kopulasie toelaat as sy gereed is daarvoor en sal die mannetjie ’n subtiele teken gee.

Waterdiere

Waterdiere soos amfibieë en visse skei ’n groot hoeveelheid eiers af, wat kuit genoem word. Bevrugting vind meestal uitwendig plaas, dus buite die wyfie se liggaam. Kuitskieting behels gewoonlik dat wyfies hul onbevrugte eiers in die water vrylaat, gewoonlik in groot hoeveelhede, terwyl mannetjies terselfdertyd of net daarna sperma vrylaat om die eiers te bevrug.[1][2][3]

By haaie en sommige beenvisse vind bevrugting wel inwendig plaas.

Verwysings
  1. Spawn Fishbase Glossary. URL besoek op 3 Februarie 2011.
  2. Spawning Fishbase Glossary. URL besoek op 3 Februarie 2011.
  3. Gametes Fishbase Glossary. URL besoek op 3 Februarie 2011.

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.