Palmsondag

Palmsondag is 'n Christelike fees wat op Sondag voor Paasfees gehou word. Dit is die sesde en laaste Sondag van die vastyd en lui die Heilige Week net vóór Paasfees in. In Evangelies-Lutherse Kerke word dié week ook Stille Week genoem. Die Groot of Heilige Week van die Rooms-Katolieke en Oosters-Ortodokse tradisies sluit ook Paasfees self in. Die Palmsondag se datum hou verband met dié van Paasfees.[1]

Aankoms van Jesus in Jerusalem, Meester van die Paleiskapel in Palermo, Italië, ca. 1150
Intog van Jesus in Jerusalem (1320), skildery deur Pietro Lorenzetti: die ingang na 'n stad op 'n donkie simboliseer aankoms in vrede, terwyl 'n oorlogvoerende koning 'n stad op 'n perd sou binnekom.
Palmsondagoptog in Moskou tydens die bewind van Aleksei, 1865
Flevit super illam ("Hy het daaroor gehuil"); skildery deur Enrique Simonet, 1892
Palmsondag. Muurskildery, Khocho, Nestoriaanse tempel, 683–770 (Museum vir Indiese Kuns, Berlyn)

Geskiedenis

Palmsondag herdenk Jesus se triomfantelike intog na Jerusalem, 'n gebeurtenis waarna al die vier kanonieke evangelies (Matteus 21,1–11, Markus 11,1–11, Lukas 19,28–44 en Johannes 12,12–19) verwys. In die meeste liturgiese kerke word Palmsondag met die seëning en uitreiking van palmtakke of die takke van ander inheemse bome gevier; palmtakke is tydens Jesus se triomfantelike intog na Jerusalem voor hom vertoon. Die moeilikheid om palms in ongunstige klimate te verkry, het daartoe gelei dat hulle met takke van inheemse bome soos boksboom, olywe, wilgerboom en wierook, vervang is. Die Sondag is dikwels na hierdie plaasvervangende bome genoem, byvoorbeeld Olyfsondag of net algemeen Taksondag.

Volgens die Evangelie volgens Johannes (Joh 12,1) was Jesus ses dae voor die Joodse Pesachfees, wat op die aand van die 15de dag van die maand Nisan begin, in Betanië en Betfage.[2] Daardie aand het hy saam met Lasarus en sy susters Maria en Martha geëet. Twee van die dissipels is na 'n teenoorgestelde dorpie ontplooi om 'n vul te haal "waarop nog niemand gery het nie". Die vul sou langs 'n eselin staan; indien gevra, moes hulle sê "dat die Here die vul benodig en dat Hy hom ook weer terug sou bring". Vroeg in die oggend lê die dissipels hul mantels op die rug van die dier, waarna Jesus daarop gaan sit en na Jerusalem ry. Langs die pad staan mense en roep: "Prys Hom! Loof Hom wat in die Naam van die Here kom! Geseënd is ons voorvader Dawid se koninkryk wat aan die kom is! Prys Hom in die hoogste hemel!" (Markus 11,9–10,[3][4] en Tehilim/Psalms 118,25–26)[5][6] Hulle het ook hul mantels op die pad uitgebrei en hulle het jong takke van die bome geneem om hulle op die pad te lê.

Nadat hy Jerusalem binnegegaan het, het Jesus na die tempel gegaan. Dit was baie besig daar; ambagte is gemaak en geld is uitgeruil. Jesus verjaag al die handelaars uit die tempel, en Hy het hulle tafels omgegooi. Na hierdie skoonmaak kom daar allerlei siekes na Hom toe wat Hy gesond gemaak het. Saans het Jesus na Betanië teruggegaan.

Datums

Die datum van Palmsondag word, nes baie ander feeste en herdenkings van die liturgiese jaar, volgens die Paasfeesdatum bereken. Vervolgens word Palmsondag op die Sondag vóór Paassondag gehou. Die vroegste moontlike termyn volgens die Gregoriaanse kalender is 15 Maart en die laaste moontlike is 18 April. In die Juliaanse kalender, wat veral deur die Oosters-Ortodokse Kerke gebruik word, verskil dié datum effens.

2000–2010
JaarWesteOoste
2000 16 April23 April
2001 8 April
2002 24 Maart28 April
2003 13 April19 April
2004 4 April
2005 20 Maart24 April
2006 9 April16 April
2007 1 April
2008 16 Maart20 April
2009 5 April12 April
2010 28 Maart
2011–2021
JaarWesteOoste
2011 17 April
2012 1 April8 April
2013 24 Maart28 April
2014 13 April
2015 29 Maart5 April
2016 20 Maart24 April
2017 9 April
2018 25 Maart1 April
2019 14 April21 April
2020 5 April12 April
2021 28 Maart25 April
2022–2032
JaarWesteOoste
2022 10 April17 April
2023 2 April9 April
2024 24 Maart28 April
2025 13 April
2026 29 Maart5 April
2027 21 Maart25 April
2028 9 April
2029 25 Maart1 April
2030 14 April21 April
2031 6 April
2032 21 Maart25 April

Verwysings
  1. (de) Palmsonntag. In: Ökumenisches Heiligenlexikon (heiligenlexikon.de). Besoek op 9 April 2020.
  2. (af) "Johannes 12,1". Bybel: Johannes. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 9 April 2020. Ses dae voor die paasfees het Jesus na Betanië toe gekom, waar Lasarus wat Hy uit die dood opgewek het, gewoon het.
  3. (af) "Markus 11,9". Bybel: Markus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 9 April 2020. Dié wat voor geloop en dié wat agteraan gekom het, het uitgeroep: "Prys Hom! Loof Hom wat in die Naam van die Here kom!
  4. (af) "Markus 11,10". Bybel: Markus. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 9 April 2020. Geseënd is ons voorvader Dawid se koninkryk wat aan die kom is! Prys Hom in die hoogste hemel!"
  5. (af) "Psalms 118,25". Bybel: Psalms. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 9 April 2020. Red tog, Here, gee tog voorspoed, Here!
  6. (af) "Psalms 118,26". Bybel: Psalms. Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Besoek op 9 April 2020. Prys hom wat in die Naam van die Here kom! Ons seën julle uit die huis van die Here.

Verdere leesstof
  • (de) Hermann Graf (1959). Palmenweihe und Palmenprozession in der lateinischen Liturgie (= Veröffentlichungen des Missionspriesterseminars St. Augustin, 5). Kaldenkirchen/Rheinland: Steyler-Verlag. 451633822.
  • (it) Gaga Shurgaïa (1997). La struttura della Liturgia delle Ore del Mattino della Domenica delle Palme nella Tradizione di Gerusalemme. Studi sull’Oriente Cristiano 1. pp. 79–107.
  • (en) Mark M. Morozowich (2009). A Palm Sunday Procession in the Byzantine Tradition? A Study of the Hagiopolite and Constantinopolitan Evidence. Orientalia Christiana Periodica 75. pp. 359–383.

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.