Pêrelduik

'n Span pêrelduikers aan die werk

Voor die begin van die twintigste eeu is is daar van vryduikers gebuik gemaak om pêreloesters op die seebodem te gaan haal. Ses of sewe duikers sou op 'n boot uitgaan en elkeen sou ongeveer dertig keer per duik. Hulle het gemiddeld tussen 50 en 80 sekondes onder die water gebly en dieptes van tussen 15 en 30 meter bereik. Op sekere plekke word pêrels vandag nog op hierdie manier uitgehaal.

Voor hy duik, plaas die duiker 'n been­klamp op sy neus om die neusgate toe te hou en hy duik met 'n groot klip wat aan 'n tou vas is. Die tou dien ook as kommunikasiemiddel met die boot se bemanning: 'n Stukkie lap is 'n entjie bokant die klip vasgemaak en die  duiker hou dit dop vir seine, wat gegee word deur die tou op en af te laat beweeg. Hy kan ook seine aan die bemanning gee deur aan  sy end van die tou te pluk. Hy dra 'n kort­broek, 'n duikbril om  onder  die water  te sien en dik Ieerhandskoene. 'n Mandjie van palmvesel is aan sy lyf vasgemaak en daarin sit hy die oesters, wat op die koraal­riwwe en rotse op die seebodem groei.

Aan die Indiese kus bewapen die duiker homself teen haaie met 'n spies van harde hout en die meeste van die bote het 'n "haai-bekoorder", 'n sanger wat volgens die duikers die haaie betower en bekoor en hulle op 'n  afstand hou.

Eeue gelede het die Chinese van lood of tin klein afbeeldings van Boeddha gemaak en hulle in die skulpe van lewende varswatermossels geplaas. Na 'n tyd is die afbeeldings  met perlemoen bedek. Dit het die gedagte laat ontstaan om oesters op kunsmatige wyse te laat pêrels maak, maar dit was nie voor omstreeks 1913 dat bolvormige pêrels op dié wyse gemaak is nie.

Die kuns om sulke pêrels te maak, is in Japan ontwikkel en deur ene Mikimoto vervolmaak. Pêrels word in die vlesige mantel van die weekdier gevorm. Mikimoto se metode was om 'n klein balletjie van skulp te maak, versigtig 'n diep opening in die mantel aan 'n le­wende oester te maak en die balle­tjie dan daarin te "plant", saam met die Iewende selle van die buitenste, skulpvormende lae van die mantel van 'n ander oester. Hierdie inenting met lewende selle spoor die mantel aan om perlemoen af te skei en dit slaan in lae om die balletjie neer. So word 'n pêrel gevorm wat net met in­gewikkelde middels·, soos bv. X-strale, van die natuurlike pêrel onderskei kan word. Dit duur sowat sewe jaar voordat 'n goeie pêrel in 'n oester gevorm word.

• KENNIS, Volume 1, 1980, bl. 140-141, ISBN 0-7981-0823-1