Bricolage

'n Ph.D-proefskrif of M.-tesis, selfs 'n Honneurs-verhandeling kan as bricolage aangebied word en dit kan binne kwalitatiewe navorsing meer as een metode of teks (fiktief en/of nie-fiktief) insluit wat almal in dialoog met die leser se ervarings en waarnemings tree.[1]

'n Navorsingsverslag wat aangebied word as bricolage kan vergelyk word met ’n komplekse kwilt, ’n refleksiewe collage of montage — ’n stel vloeibare, verweefde beelde en verbandhoudende tekste; ’n reeks uitbeeldings wat die dele met die geheel verbind. Twee voorbeelde in Afrikaans is die navorsingsverslae van Hanekom [2] en Kruger.[3]

Wikipedia beskryf dit soos volg: “Bricolage – from the French-language verb bricoler, meaning ’to tinker’ or ’to fiddle’ – [it] is that language's equivalent of the English phrase ‘do-it-yourself’” – ’n term wat deur die Franse antropoloog Claude Lévi-Strauss gekonseptualiseer is.[4]

Die navorser of persoon wat ’n bricolage saamstel en aanbied is 'n bricoleur. Die navorser as bricoleur het begrip daarvoor dat navorsing ’n interaktiewe proses is wat gevorm word deur sy/haar persoonlike geskiedenis, biografie, geslag, sosiale klas, ras en etnisiteit, sowel as die persone wat deel van die konteks uitmaak.

Die bricolage kan gesien word as ’n beskrywing van die bestaande konteks, wat op sigself ’n ontwikkeling kan wees, of ’n ontwikkelende samestelling (“assemblage”) van werkbare praktyke (”things that work”). Verder is die bricolage ’n metode vir ontwerp, ’n soort oplossing – die (onvoorspelbare) uitkoms van ’n spesifieke ontwikkeling. Dit behels ’n ondersoek na die proses van samestelling, sowel as die ontwerp daarvan. 'n Positiewe aspek van die bricolage-benadering is die kapasiteit daarvan.[5]

’n Bricolage is gebaseer op ’n logika van waarneming (”sensation”) en dit weier om die standaardlogika van rasionalistiese diskoerse te volg.[6] Dit is ’n term wat dikwels in die kunste gebruik word en pas in by kwalitatiewe navorsing omdat dit by die leser ’n dekomposisie van sy/haar eie logika van uitbeelding tot gevolg het. Dit verskaf verdere moontlikhede en alternatiewe vorme van bestaande gebeure (”feite”), met ander woorde die transmutasie van vorige konsepte, idees en gevoelens. Verder maak bricolage dit vir die leser moontlik om sy/haar eie ervarings te herkonstrueer aan die hand van die waarnemings wat opgeroep is by die lees van hierdie soort verslaggewing.

Die bricolage in kwalitatiewe navorsing is iets wat herinner aan die montage en pentimento in film, asook jazz in musiek, wat berus op improvisasie. Beelde en klanke word byeengebring en betekenis word deur ’n nuwe komposisie geskep. Die beelde vorm en definieer mekaar en ’n emosionele Gestalt-effek word geskep te midde van begrip van die dringendheid en kompleksiteit van die dele se verhouding tot die geheel. Gebeure in die bricolage volg mekaar nie net op nie, maar vind ook gelyktydig plaas.[5]

Verder kan die bricolage in die eerste dekade van die 21ste eeu gesien word as ’n proses waarbinne verskeie metodologiese strategieë bruikbaar is om die onthullende konteks van die navorsingsituasie te beskryf en te begryp. Nuwe konseptuele terreine wat binne so ’n eklektiese proses verken en beskryf word, behoort in samehang met bestaande teoretiese raamwerke en in die lig van epistemologiese vernuwing gesien te word, en vereis kritiese selfrefleksie van die bricoleur as skepper van die bricolage. Die betekenis wat die bricolage tot ’n metode van navorsingsverslaggewing kan toevoeg, is dat die proses ’n psigologiese en emosionele eenheid – ’n patroon – by ’n interpretatiewe ervaring voeg. Dit bied dus die geleentheid vir ’n meervoudigheid van stemme, tekstuele vorme, metafore, verskillende standpunte, perspektiewe en lense om persoonlike, sosiale en morele betekenis te skep.[7]

Omdat alle fisiese, sosiale, kulturele, psigologiese en opvoedkundige gebeure dinamies in ’n groter geheel verweef is, kan die navorser in die proefskrif of tesis as bricolage verskillende beskrywings van die objek van die opvoedkundige se ondersoek, telkens in samehang met die gedeelte van die laslappiekombers (kwilt) waarop hy/sy in sy/haar kaleidoskoop gefokus het. Daarmee kan reduksionisme teengewerk word en die leser bewus gemaak word van die interdissiplinariteit wat in hierdie proses bygedra het tot die kompleksiteit en dinamika van taalonderrig.[7]