NG gemeente Vrede

Die NG gemeente Vrede is ’n meer as 130 jaar oue gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die noordooste van die Vrystaat. Soos die naam aandui, is die gemeente gesetel op die dorp Vrede.

Die kerkgebou van agter gesien.
Die NG kerk Vrede, 2012. Die argitek was Johannes Rienk Burg.
Ds. J.H. Enslin was Vrede se eerste leraar, van 1885 tot sy dood in Oktober 1916.
Die binneruim van die kerkgebou.
Die NG kerk Vrede omstreeks 1917 met links voor die gedenkteken ter nagedagtenis aan die gesneuwelde burgers van in die oorlog van 1899-1902.
Ds. H.J. Reyneke, leraar van Vrede van 1917 tot 1956.

Dorpstigting

Vrede is in 1876 aangelê op die plaas Krijnauwslust, wat toe nog in die distrik Harrismith geleë was. Hierdie plaas was in 1863 in besit van J.H. Krijnauw, en is waarskynlik na hom genoem. Later was dit die eiendom van Volksraadslid T.F. Dreyer, wat dit weer aan J.M. Orpen verkoop het. 'n Sindikaat van twintig persone is gevorm wat uit hulle midde 'n komitee van agt gekies en aangestel het as 'n dorpskomitee om die stigting van 'n dorp te bewerkstellig. Die komitee het Krijnauwslust in 1876 vir dié doel gekoop vir 'n bedrag van £1 200. In die onderhandelings van die sindikaat in verband met die stigting van die dorp, het daar geskille onder die lede van die sindikaat ontstaan, wat soms op hewige rusies uitgeloop het. Toe die geskille uiteindelik opgelos en die "vrede" herstel is, is die dorp Vrede genoem. Die dorp is in erwe opgemeet deur landmeter Charles Pritchard. In 1877 is die eerste erwe verkoop. In dieselfde jaar het die komitee 'n versoekskrif aan die Volksraad gerig, om Krijnauwslust tot dorp te verklaar, maar dit is geweier. Eers in Junie 1879 is Vrede tot dorp verklaar, en in 1889 tot distrik. Op 22 Augustus 1889 het die eerste landdros, Thomas Philip Brain, sy kantoor op die dorp geopen.

Gemeentestigting

Min is vandag nog oor die stigting van die gemeente in 1882 bekend, deels weens die vernielsug en brandstigting van die Engelse soldate tydens die Tweede Vryheidsoorlog en deels weens die brand wat in 1916 in die pastorie gewoed het toe al die kerkraad se notules, gemeentelike registers en boekery in as gelê is. Die argief in Bloemfontein het wel die volgende uittreksel uit De Fakkel, eertydse orgaan van die Vrystaatse Kerk, vir Vrede se inskrywing in Ons gemeentelike feesalbum van 1952 opgelewer: "Kennisgewing: Die Kommissie van die Oostelike Ring sal DV. op Saterdag, 4 Maart op Vrede, distrik Harrismith, vergader in die oggend om tienuur ten einde ’n gemeente aldaar te stig. Op Sondag sal daar deur die teenwoordige leraars godsdiens gehou word. C.P. Theron, voorsitter. Die nuwe gemeente te Vrede: Die Ringskommissie van die Oostelike Ring het op Saterdag 4 Maart 1882 op Vrede vergader en die gemeente Vrede gestig. Tot lede van die kerkraad is aangestel: as ouderlinge die broers Samuel Wilhelm Beukes en Frederik Johannes de Jager, en as diakens die broer Adriaan Izak Odendaal, Petrus Johannes Uys, Dirk Petrus Cilliers en Jakobus Nicolaas Boshoff. Die predikant van Harrismith is as konsulent benoem. Op dieselfde het die konsulent hulle in hul amp bevestig en op die volgende dag is die Heilige Avondmaal bedien deur die teenwoordige leraars aan die nuut gestigte gemeente."

Volgens die doopregister het die eerste doopplegtigheid in Maart 1882 plaasgevind. Die gemeente het sy eerste kerkie van hout en sink op die hoek van Mark- en Prinsloostraat gebou. Kort daarna is oorgegaan tot die bou van die klipkerk wat vandag nog in gebruik is. Die eerste hoeksteen is op 31 Oktober 1885 deur die destydse Vrystaatse president, Jan Brand, gelê. Gedurende die Anglo Boereoorlog van 1899 tot 1902 is die kerk in ’n hospitaal omskep en het alles daarbinne "ten prooi van vernielsugtige hande geval", volgens Ons gemeentelike feesalbum.

Ds. J.H. Enslin was Vrede se eerste NG predikant. Die tweede hoeksteen van die kerkgebou het ds. G.W.B. van der Lingen op 25 Januarie 1913 gelê. Dit was nadat die kerk verfraai en voorsien is van 'n toring. "Vandag nog," skryf die medewerker van Ons gemeentelike feesalbum in 1952, "word die kerkplein as die aantreklikste deel van die dorp beskou; die netjies versorgde groen grasperke en sierboompies trek nog steeds die aandag van elke inwoners en besoeker. Op eie inisiatief het die gemeente die kerkplein op doelmatige en smaakvolle wyse omhein, wat ’n uiters geskikte afronding aan die sierlike tuingebied verleen." Op die kerkplein is 'n gedenkteken ter nagedagtenis aan die gesneuwelde burgers van die Anglo Boereoorlog. Dit was by dié monument dat genl. Christiaan de Wet in 1914 sy geskiedkundige toespraak gevoer het tydens die opstand van 1914 toe hy verklaar het dat hy nie bereid is om saam met die Uniemagte Duits-Suidwes-Afrika binne te val nie.

Ds. Johan Hendrik Enslin het die gemeente 31 jaar lank van 1885 tot sy dood op 14 Oktober 1916 bedien. Dit was sy enigste gemeente. Sy opvolger, ds. Hendrik Jacobus Reyneke, in ’n stadium moderator van die Vrystaatse Kerk, het die gemeente 39 jaar lank van 1917 tot 1956 bedien, sodat die gemeente Vrede net twee leraar in die eerste 70 jaar van sy bestaan gehad het.

Enkele leraars
  • Enslin, Johan Hendrik, 1885 - 14 Oktober 1916 (oorlede in die amp; sy enigste gemeente)
  • Hendrik Jacobus Reyneke, 1917 - 1956 (toe hy sy emeritaat aanvaar; sy enigste gemeente)
  • Hendrik Bernardus Coetzee, 1953 - ?
  • Dr Riaan Gerber, 1999 - 2020
  • Dr. D.J. Venter, 28 Feb 2021 – hede

Bronne

Sien ook

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.