NG gemeente Roossenekal

Die NG gemeente Roossenekal, geleë by Laersdrif, is ’n gemeente in die Nederduitse Gereformeerde Kerk se Oostelike Sinode met sy setel naby die dorpie Roossenekal in die provinsie Limpopo.

Ds. G.J. Rousseau, leraar van 1905 tot 1911. Roossenekal was die eerste van sy drie gemeentes tot hy op 31 Oktober 1918 tydens die Groot Griep omgekom het.
Die NG kerk Roossenekal, ontwerp deur Gerard Moerdyk, is geleë by Laersdrif aan die R555 tussen Roossenekal en Middelburg, Mpumalanga. Die argitek was ene A.D. Theron.
Ds. H.J. de Vos, leraar van 1912 tot 1915.
Lede van die Ring van Lydenburg wat op 17 Februarie 1905 op Carolina byeen was, terwyl Roossenekal vakant was voor die koms van ds. G.J. Rossouw. Tweede van links sit ds. A.P. Burger van Middelburg, en naas hom di. H.J. Neethling (Lydenburg, voorsitter), A.G. du Toit (Carolina, scriba), P.W. Ennis (Ermelo), en H.T. Gonin (Belfast). Afgevaardigde kerkraadslede was oudl. J.J. Schutte en diak. C.L.W. von Zwiel (Lydenburg), oudl. J. de Clercq en diak. I.F. Haupt (Middelburg), oudle. L.D. Fourie en D. F. van Aardt (Ermelo), oudl. G.M. Britz en diak. J.C. Swanepoel (Roossenekal), oudl. G.J. van Loggerenberg en diak. P.D. Grobler (Carolina), en oudl. I.J. Breytenbach en diak. C.J. Maré (Belfast).
ds. N.J. Veltman, leraar van 1925 tot 1928, en daarna tot sy aftrede in 1965 van die Ermelo.
Ds. J.W. Dednam was leraar hier van 1949 tot 1971.

Stigting

Op 9 Januarie 1885 het ʼn groep inwoners van die Mapochs Gronden vergader en besluit om ʼn gemeente van die Nederduitsch Gereformeerde Kerk van Transvaal te stig. Hulle het J.E. van der Merwe afgevaardig om die algemene vergadering van die kerk te versoek om die gemeente as ʼn konsulent gemeente van Lydenburg of Middelburg te verklaar omdat hulle te arm was om ʼn dominee te bekostig. Die versoek is afgewys.[1] Daardie jaar was die kerk juis besig om met die Nederduitsch Hervormde Kerk saam te smelt, waarna die kerk as die Vereenigde Kerk bekend gestaan het. In 1889 het die kerk sy naam verander na Nederduitsch Hervormde of Gereformeerde Kerk. Die samesmelting het nie gehou nie. In 1893 die Nederduitsch Hervormde Kerk weggebreek. [2]

Die staat het darem vier erwe in die dorp Roossenekal aan die Vereenigde Kerk geskenk. Die was erwe 109, 110, 111 en 112.  Op die hoek van Hugo- en Kerkstraat het die gemeente gedurende 1897 ʼn kerk van rooi bakstene en ʼn sink dak gebou.[3] Dieselfde jaar het die algemene vergadering van die kerk besluit om £150 per jaar by te dra tot die besoldiging van ʼn predikant vir die gemeente. Dit het hulle in staat gestel om proponent Cornelius Johannes Brink te beroep. Sy bevestiging het op 10 September 1898 plaasgevind.[4]

Toe die tweede Anglo-Boereoorlog uitbreek, het Brink die kommando vergesel, maar hy het by die front teen die oorlog gepreek. Hy het die volk gesmeek om met die teenparty en God versoen te raak. Volgens Jan F.E. Cilliers is hy gearresteer en na Pretoria gestuur omdat hy burgers aangepor het om die wapen neer te lê en huis toe te gaan.[5] Vir die res van die oorlog het hy mense in die distrikte van Belfast en Middelburg bedien. Hy het eers op 29 November 1902 na sy gemeente in Roossenekal teruggekeer.[6] Soos te wagte het hy erge teenstand in sy gemeente ervaar. Hulle het hom kwalik geneem omdat hy sy gemeente verlaat het, maar eintlik was hulle boos omdat hy, na bewering, ʼn lafaard en ʼn joiner was.[7] Hy het op 4 April 1903 bedank  en die gemeente het hom toe ʼn eervolle ontslag gegee. [8]

Tydens die oorlog het die Britte in April 1901 ʼn groot operasie geloods in die rigting van die Steelpoortrivier. Die doel was om die regering en generaal Viljoen te vang. Toe hulle Roossenekal bereik, het hulle die regeringgebou en verskeie ander geboue verwoes. Die NG kerk is waarskynlik ook beskadig.[9]

In 1906 het die Transvaalse Sinode van die NG kerk besluit om ʼn Kommissie vir Armblankes in die lewe te roep. Die kommissie het besluit om ʼn nedersetting op die plaas De Lagersdrift (later bekend as Laersdrif) vir sulke mense in die lewe te roep. Die plaas was binne die grense van die NG-gemeente van Roossenekal. Die gemeente het toe later ʼn nuwe kerk op Laersdrif gebou. [10]

Vooruitgang

Gedurende die Eerste Wêreldoorlog is egter, onder leiding van ds. P. van der Hoven wat toe predikant van die gemeente was, 'n nuwe kerkgebou aangepak en op De Lagersdrift opgerig, maar nie sonder teenstand van dié deel van die gemeente wat op Roossenekal gewoon het nie. Slegs nadat ooreengekom is dat 'n steen bokant die hoofingang van die kerk sou ingemessel word met die naam van “Ned. Herv. of Geref. Kerk Roossenekal”, het die gemoedere genoegsaam tot bedaring gekom om met die bouwerk op De Lagersdrift voort te gaan. Die hoeksteen is op 25 Januarie 1919 gelê en presies 23 jaar later, naamlik 24 Januarie 1942, is die voltooide kerkgebou ingewy, danksy die bekwame en toegewyde leraar ds. S.P. Schoeman, wat toe die predikant van die gemeente was.

Die kerknedersetting op Lagersdrift is geleë in die hart van die gemeente Roossenekal, en in die beginjare het dit op finansiële gebied met sowel die gemeente as die nedersetting baie moeilik gegaan. Reeds voor die Tweede Wêreldoorlog was daardie jare egter verby en was die gemeente al baie jare nie meer hulpbehoewend nie en kon sy al haar geldelike verpligtings nakom en het ook toe ook al haar baie skulde van die verlede vereffen.

Met die Oktober-nagmaal van 1951 het die gemeente haar 65ste verjaardag gevier en is 'n grootse poging aangewend om genoegsame geld in te samel vir die aanbou van 'n kerksaal en ander geboue en vir die verfraaiing van die terrein van die kerkgebou.

Leraars

Die volgende leraars het in die eerste 65 jaar sedert die stigting in die bediening gestaan: di. G.J. Rossouw, 1907–11; H.J. de Vos, 1912–'15; P. van der Hoven, 1915–'22; A.G. Driessen, 1923–'24; N.J. Veltman, 1925–'28; J.P. le Roux, 1930–'36; S.P. Schoeman, 1938–'46; J.W. Dednam 1947–'71.

Opvoeding

Die gemeente het hom ook baie beywer vir die onderwys sodat hier 'n tyd lank belangrike opvoedingsentrums, onder meer 'n landbouskool, huishoudskool en later 'n skoolplaas bestaan het, maar ook hier, soos oral op die platteland, het die skole selfs 70 jaar gelede begin leegloop omdat die jongmense weggetrek het na die stede. Reeds in 1952 was hier net ’n groep-II-skool benewens ander kleiner skole in die wyke.

Enkele lerars
  • Gideon Jacobus Rouseau, 1905 – 1911
  • Nicolaas Jacobus Veltman, 1925 – 1928

Bronne

Verwysings
  1. Grietjie Grové, Mapochseland en sy mense, uitgewer onbekend.
  2. C.J.J. Froneman, Die Nederduitse Gereformeerde Gemeente van Roossenekal op Laersdrif; Universiteit van Pretoria, 1981, p. 21.
  3. Transvaal Argief Bewaarplek (TAB), 3/1157, Kaart van Mapochs Gronden, 1893. Grove, supra.
  4. Froneman, supra, p. 38; Grove, supra.
  5. A.G. Oberholster: Oorlogsdagboek van Jan F.E. Cilliers, Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, Pretoria 1978, pp. 66 & 73.
  6. Froneman, supra, p. 39.
  7. Froneman, supra, p. 40.
  8. Froneman, supra, p.43.
  9. F.L. Rothmann, Oorlogsdagboek van ‘n Transvaalse Burger te Velde, 1900-1901, Tafelberg-Uitgewers Beperk, tweede uitgawe, eerste druk 1976, p. 177.
  10. Grové, supra.

Eksterne skakels
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.