NG gemeente Port Natal

Op Woensdagaand, 18 Julie 1945, is Port Natal, met 'n ledetal van ongeveer 100, van die moedergemeente Durban afgestig. Dit het gekom nadat die kerkraad van die moedergemeente ná die De Vos-skeuring besluit het om die gemeente in meer werkkringe te verdeel ten einde die lidmate intensiewer te bearbei. So is sowel Port Natal as Berea op dieselfde dag gestig, die eerste en enigste keer dat twee gemeente gelyktydig in die destydse Tuinprovinsie tot stand gekom het.

Sonder om dat die gemeente 'n kerkgebou of kerkgrond besit het, beroep die kerkraad reeds op sy eerste vergadering op 13 Augustus 1945 'n eie predikant in die persoon van ds. H.C.J. Flemming, medeleraar van Durban. Op Saterdagaand, 29 September, is hy plegtig bevestig as eerste leraar. Dadelik het hy begin met 'n gemeenteblad, Die Mooi Hawe (Hand. 28 : 8), waardeur die lidmate tot gemeentebewustheid, saamhorigheid en pligsvervulling besiel is. Ewe dadelik is 'n begin gemaak met eie Kersfeeskaartjies, biblioteek, jeugfasiliteite, gereelde verjaarsdagviering van die gemeente, ens.

Ná 15 maande van soek, sukkel, gebedstryd en baie prosedures is eindelik op 29 November 1946 'n stukkie grond op openbare veiling van die Durbanse stadsraad gekoop. Intussen is bouplanne beraam, die boupermit, op 14 Maart 1946 aangevra, is op 1 Februarie 1947 toegeken. Op 3 Mei 1947 is die eerste sooi omgekeer. Die Hooggeregshof in Pietermaritzburg stel die betrokke bywet van die stadsraad op 23 Junie 1947 ter syde sodat die groot gebou op die beperkte grondruimte op die nodige afstand van die sypaadjie gebou kon word.

Wat die eredienste betref, het die gemeente vir die eerste vier maande van die moederkerkgebou gebruik gemaak en vanaf 4 November 1945 is die eredienste binne die grense van die gemeente gehou, en wel in die oggend van 09:50 tot 10:00 in die saal van die Hervormde Kerk en saans van 17:45 tot 18:30 in die saal van die Gereformeerde kerk Durban, omtrent twee myl uitmekaar. Ondanks die mees ongerieflike tye is die eredienste geesdriftig ondersteun en bygewoon. In hierdie tyd moes die gemeente vir eredienste, Sondagskool, bidure, jeugwerk, vergaderings, ens. van ses verskillende geboue gebruik maak.

Hierdie moeilike omstandighede duur voort totdat, dank sy die onvermoeide ywer en organisasietalent van ds. en mev. Flemming, wat buitengewone pogings vir insameling van geld binne en buite die gemeente aangewend het, bygestaan deur 'n flukse kerkraad en hardwerkende lidmate, 'n eie sierlike toringkerkgebou, waarvan die hoeksteen plegtig deur die leraar op 11 Oktober 1947 gelê is, en die moderne, doelmatige saal teen die boukoste van £28 290.0.0. in gebruik geneem kon word.

Danksy van ds. Flemming se bemoeienis is buite die gemeente 'n bedrag gelykstaande aan die boukoste van die saal, te wete meer as £6 000 ingesamel. Die "Flemming-Saamwerksaal" ('n kompromis-naam tussen die kerkraad wat eenparig op die eerste deel van die naam gestaan het en die leraar wat oortuig was dat die tweede deel die regte was omdat almal so hartlik saamgewerk het en veral na aanleiding van Mark. 16:2) is op Sondag, 25 April 1948, amptelik in gebruik geneem en die eredienste daarin gehou totdat die sierlike kerkgebou, die eerste met 'n toring in die hawestad, gedurende die naweek van 5 tot 7 November 1948 op indrukwekkende wyse plegtig ingewy is. Met die sesde verjaarsdag in Julie 1951 is die groot skuld reeds verminder tot £6 500.

Port Natal het op 15 Maart 1992 een geword met Glenwood en Berea, maar Berea stig opnuut af in 1997. In 2015 het Port Natal 125 belydende en 46 dooplidmate gehad (vergeleke met 326 en 88 in 2000) en Berea, waarvan die aanbiddingsplek toe die Tuinsig-sentrum was, 68 belydende lidmate en een dooplimaat (vergeleke met 287 en 21 in 2000). In 2020 was Port Natal se lidmaattal 19 doop en 98 belydende, en dié van Berea geen en 63.

• Hermanus Christoffel Johannes Flemming, 1945 tot 1953
• Matthys Van As Vermeulen, 1957 - 1959
• Albertus Jacobus de Jongh, 1966 – 1974

In 1960 het die Ring van Durban bestaan uit 13 gemeentes met 8 322 belydende lidmate, maar die gemeente Weza-Port Shepstone het later 'n afsonderlike ring geword sodat die 12 oorblywende gemeentes 7 698 belydende lidmate gehad het. In 1985 was daar twee Durbanse ringe, te wete Durban en Durban-Suid. In die gesamentlike getal van 20 gemeentes was daar toe 12 464 belydende lidmate. In 2000 het daar 19 gemeentes oorgebly met 10 241 belydende lidmate, maar die getal gemeentes het teen 2015 afgeneem tot 14 en die belydende lidmate tot 6 600.

• (af) Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.