NG gemeente Carolina

Hoewel die gemeente enige tyd tevore gestig is, kom die eerste naam in die doopregister van Carolina, so genoem na die eggenote van die ou vader C.J. Coetzee, wat die nodige grond voor die dorp gratis geskenk het, voor op 21 Julie 1889. Volgens Ons gemeentelike feesalbum is die gemeente gestig op 26 Oktober 1889. Die dorpskomitee het aan die gemeente 'n kerkplein en nog 25 erwe geskenk. Carolina was eers deel van die moedergemeente Lydenburg. Die dorpie is reeds in 1884 geproklameer, dieselfde datum wat uitgebeitel in klip voorkom bo die deure van die eerste geboue, maar ’n vergadering is reeds in Augustus 1882 gehou waarop die stigtingskomitee van die dorp gekies is.

Van die begin af was daar 'n sterk begeerte by die hele gemeenskap om 'n eie kerkgebou te besit. Reeds in 1884 is 'n geboutjie opgerig wat as skool en kerk gedien het. Die bouwerk is aan Harries en Potts opgedra. Die eerste leraar, ds. A.G. Joubert, is beroep in Januarie 1890 en hier georden en bevestig op 21 Junie 1890 deur die konsulent, ds. H.J. Neethling, van Lydenburg. Hierdie plegtigheid het plaasgevind in die skoolgebou, wat destyds as voorlopige kerkgebou gebruik is. By elke Nagmaalgeleentheid het dit gou gebly dat die skoolgebou te klein was vir die groot opkoms sodat dubbele dienste gehou moes word en ’n nuwe kerkgebou noodsaaklik geword het. Ds. Du Toit het met sy kar en perde sy gemeentelede besoek tot aan sy aftrede in 1923.

Die hoeksteen van die kerkgebou is op 13 Oktober 1888 deur kmdt.genl. P.J. Joubert gelê. Eers op 8 en 9 November 1891 kon die kerkgebou ingewy word, maar nie sonder skuld nie, aangesien dit met fyngekapte sandsteen gebou is en, met 700 sitplekke, £7 000 gekos het. Daarna moes ’n pastorie gebou word op die ruim grond wat daarvoor geskenk is, maar die voorman van die kerkgebou, O.T. van Niekerk, wou niks van die bou van die pastorie hoor nie voordat die kerkskuld afbetaal was. Die leraar het egter dadelik begin met die beplanning van die pastorie-erwe sodat hulle binne ’n paar jaar gereed was vir die bouery. Die kerkskuld is eers teen Oktober 1896 afbetaal en toe eers kon die kerkraad daartoe oorgaan om die pastorie te laat bou. Nes die kerk is die pastorie van sandsteen gebou en van Julie 1897 af deur die leraar en sy gesin bewoon. Die boukoste het £1 600 beloop.

In 1898 het ds. Du Toit 'n swaar verkoue opgedoen wat later doofheid veroorsaak het en gee die kerkraad hom verlof tot afwesigheid van ses maande ten einde sy gesondheid te probeer herwin. Terwyl hy op Graaff-Reinet vir behandeling was, het die oorlogswolke saamgepak. Die uitbreek van pokke het sy terugreis vertraag sodat hy eers in Augustus 1901 verlof kon kry om na die konsentrasiekamp van Belfast te gaan, waar hy as kampprediker opgetree het. Weens die groot oorlog kon hy nie voor Julie 1902 na die gemeente terugkeer nie. Oor sy terugkeer skryf hy self in Ons Kerk Album van 1917: “Doch welk een akelig toneel! ’t Gehele dorpie totaal verwoest en ook ’t kerkgebou met ruime pastorie. Alle houtwerk van al de gebouwen spoorloos verdwenen, en de daken van alle gebouwen, behalve van ’t kerkgebouw, met geweld daarvan afgetrokken en de straten bezaaid met zinkplaten.” Die Tommies het die kerk as stal en die houtwerk van die kerk as brandhout gebruik. Selfs die hoeksteen is beskadig.

Hierna moes die leraar en sy gesin byna ’n jaar lank in ’n tent woon en in die buitegeboue wat hy in der haas van ’n dak moes voorsien en enigsins bewoonbaar moes maak. Eers nadat daar in verskeie gemeentes van die Kaapse Kerk vir die gemeente gekollekteer is en sy £2 000 van die owerheid as vergoeding ontvang het, kon die kerkgebou en pastorie met veel gesukkel herstel word. Op 7 November 1903 het ds. Du Toit die herstelde hoeksteen gelê en is die kerk herstel en heringewy. Weens toenemende doofheid moes ds. Du Toit in 1923 die herderstaf neerlê. In Maart 1938 is hy onder blyke van groot belangstelling op Carolina begrawe.

Die tweede leraar was ds. G.M. Pellissier (later professor). Tydens sy bediening het die gemeente die Krugersaal gebou, wat van toe af die vergaderplek van al die vormende byeenkomste in Carolina was. Op 20 April 1935 is prop. D.H.A. du Toit bevestig. Die moeilike depressiejare was net verby en ds. Du Toit het daarin geslaag om die kerkskuld te delg. In 1940 is ds. B.J.K. Anderson in die gemeente ontvang. Hy was 'n yweraar vir die suiwerheid van die kerkleer. Hy het reeds planne beraam om die kerkgebou te herstel. Dr. L.V. Rex was maar 'n kort tydjie leraar van die gemeente. Tydens sy bediening is die hoeksteen van die kerksaal op Badplaas gelê en die gedagte het posgevat om die kerkgebou op te knap. Op 12 Maart 1949 is prop. G.J. Snyman, die sesde leraar, bevestig.

Die herstel van die kerk is met erns aangepak, 'n boufonds is gestig en insamelings gedoen. Die kerk is herstel en 'n vergrote konsistorie en toring aangebou. Op 28 April 1951 het ds. Snyman die steen in die toring gelê.

• Albert Grobbelaar du Toit, 1890 – 1923 (aanvaar sy emeritaat; oorlede 27 Maart 1938)
• George Murray Pellissier, 1924 – 1934
• Anderssen, Balthazar Johannes Kloppers, 1941 – 1945
• Louis Viljoen Rex, 1947 – 1948
• Gert Johannes Snyman, 1949 – 1958
• Marthinus Eduard Johannes Bezuidenhout, 1967 – Februarie 1971

• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

• Gereformeerde kerk Carolina