NG gemeente Brixton

Reeds tydens die dienstyd van ds. J.S. Marais, leraar van Fordsburg van 1920 tot 1925, het lidmate van Vrededorp en Brixton druk op die kerkraad van die moedergemeente begin uitoefen om om hierdie wyke óf af te stig óf 'n hulpprediker aan te stel om hulle beter te bedien. Die kerkraad was geruime tyd sterk daarteen gekant. In 1921 het die skriba van die Ring van Johannesburg aan die kerkraad geskryf en hom versoek om die eerste stappe te doen tot die afstigting van Vrededorp. Die kerkraad het egter volstrek geweier en aan die skriba laat weet "dat die kerkraad van Fordsburg botweg weier om een enkel lid van sy gemeente af te staan" (Kerksraadsnotule, Februarie 1922).

Die Ring was egter vasbeslote dat Fordsburg te groot was vir 'n enkele predikant en het laat weet as die kerkraad nie bereid was om Vrededorp af te staan nie, hy minstens moes onderneem om 'n medewerker vir die plaaslike predikant aan te stel. Die kerkraad het meer geneig in die rigting van 'n hulpprediker, maar hulle was destyds uiters skaars, sodat ene ds. Venter eers aan die begin van 1924 kon begin werk en ook net uiteindelik drie maande lank. Daarna moes die gemeente weer enkele maande aansukkel tot ds. D.J.J. Rossouw as hulpprediker, veral met die oog op Vrededorp en Brixton, aangestel kon word. Hy het egter ná ses maande vertrek en toe kon die kerkraad weer niks doen met betrekking tot die intensiewer bearbeiding van Vrededorp en Brixton nie. Ná ds. J.S. Marais gedwing is om te bedank, ds. J.C. Pauw bevestig is en die gemeente se sake reggeruk is, het die Ring weer die beter bearbeiding van die twee wyke onder die kerkraad se aandag gebring. Dit was veral in die lig van uitsprake deur die Transvaalse Sinode en Ringe ten gunste van kleiner gemeentes. Hulle het aangevoer 'n gemeente moes nie meer as duisend lidmate tel nie, waarna 'n hulpprediker aangestel of, nog beter, 'n gedeelte afstig moes word.

In 1926, toe dit op die sitting van die Ring van Johannesburg te Waterval blyk dat Fordsburg tussen 1 500 en 1 600 lidmate tel, het die Ring die Ringskommissie gelas om weereens die kerkraad van Fordsburg te pols oor die afstigting van 'n deel van die gemeente of so nie die verkryging van 'n hulpprediker. Die Ringskommissie het die kerkraad in Oktober daardie jaar ontmoet en die saak broederlik met hom bespreek. Uiteindelik het Fordsburg se kerkraad ná 'n uitvoerige bespreking op 'n daaropvolgende vergadering ingestem om dié deel van Vrededorp wat aan die gemeente behoort, af te stig, veral as gevolg van die ervaring met hulppredikers. Die kerkraad het Vrederus se kerkraad toe genader om sy gedeelte van Vrededorp ook af te staan sodat die hele voorstad as 'n enkele gemeente sou kon afstig. So stig die Ringskommissie Vrededorp op 26 Augustus 1927 af van Fordsburg én Vrederus, waarvan die naam toe Melville geword het om verwarring te voorkom.

Skaars is Vrededorp afgestig of die Ringskommissie skryf weer aan Fordsburg dat die gemeente steeds te groot is vir een predikant en dat hy die kerkraad oor 'n verdere afstigting wil spreek. Die kerkraad het egter gevoel die kommissie is veels te haastig. Daarom moes Fordsburd se skriba die Ringskommissie inlig "dat daar onlangs 'n afstigting plaasgevind het en dat die kerkraad besig is (om) aan die nuut gestigte gemeente Vrededorp £7 10s. per maand te betaal vir twee jaar. Voordat daardie saak nie afgehandel is nie, sien die kerkraad nie kans om tot verdere afstigting oor te gaan nie" (Kerkraadsnotule, April 1928).

Twee jaar later, toe Fordsburg sy verpligting teenoor Vrededorp nagekom het, dring die Ringskommissie aan dat die kerkraad ten minste 'n hulpprediker vir Brixton moet aanstel. Uiteindelik slaag hy in Maart 1931 om die diens van prop. D.S. Lubbe te bekom, maar toe hy 'n maand of wat later vertrek, besluit die kerkraad "om vir eers nie weer 'n hulpprediker te bekom nie" (Kerkraadsnotule, Mei 1931). So duur die toestand meer as twee jaar voort totdat ouderling P.C.N. Jooste in die kerkraadsvergadering opstaan en die mening lug "dat die gemeente te groot geword het vir een predikant . . . en dat die tyd aangebreek het om 'n deel van die gemeente af te stig of 'n hulpprediker te verkry" (Kerkraadsnotule, Oktober 1933).

Die kerkraad het nie kans gesien om weereens 'n hulpprediker aan te stel nie en so het die oortuiging meer en meer posgevat dat Brixton en omstreke liewer afgestig moes word. Ter voorbereiding hiervoor het die kerkraad aan die einde van 1935 die Masonic-saal (met die aangrensende twee erwe) in Brixton teen £775 aangekoop. Hoewel dié saal meer met die oog op bidure, basaars en Sondagskoolbehoeftes as die hou van wyksdienste aangekoop is, het dit tog groot stukrag aan die afstigting van Brixton gegee. Trouens, die saal was skaars twee maande in gebruik toe die afstigting van Brixton en Mayfair-Wes in Fordsburg se kerkraadsvergadering ter sprake kom. In Februarie 1937 verwys die kerkraad dan ook die saak na 'n spesiale kommissie wat uit sy geledere aangestel is.

Tydens die kerkraadsvergadering van 27 April 1937 doen die kommissie verslag dat daar in Brixton en Mayfair-Wes 855 lidmate woon en beveel hy die afstigting van dié wyke aan. Die kerkraad aanvaar nou die aanbeveling en kom ooreen oor die moontlike grense van die te stigte gemeente. Op sy vergadering die maand daarna kom die kerkraad ook ooreen om die saal in Brixton en £750 aan die dogtergemeente te skenk indien tot afstigting oorgegaan sou word. Ds. Pauw word ongelukkig kort daarna ernstig siek en toe hy met siekteverlof gaan, moes die kerkraad die verdere voorbereiding op Brixton se afstigting staak.

Ná die leraar se dood in November 1937 het die kerkraad egter die afstigting hervat en op voorstel van ouderling De Kock besluit om die voltooide waarborglyste na die Rigskommissie deur te stuur, met die versoek dat die afstigting van Brixton (met Mayfair-Wes en Crosby) so gou moontlik deurgevoer moes word. Met die afstigting hangende besluit die kerkraad ook om te wag met die beroep van 'n nuwe leraar totdat dit 'n voldonge feit was.

Nadat die kerkraad van Langlaagte ingestem het om die blok tussen St. Fillans- en St. Gothardlaan aan die te stigte gemeente af te staan, het die Rinsgkommissie op 20 April 1938 die afstigting deurgevoer en Brixton tot selfstandige gemeente verklaar.

Op 1 Mei 1944 stig die Ringskommissie van Langlaagte die wyke Mayfair-Wes en Johannesburg van die moedergemeente Brixton af as die selfstandige gemeente Johannesburg-Wes. Volgens die bepaling van die grenslyne het die moedergemeente se sierlike kerkgebou, wat op die hoek van Indrastraat en St. Albanlaan gebou is, binne die grense van die nuwe gemeente geval. Daarom het die nuutgestigte gemeente 'n pro rata-deel van die oorspronklike boukoste aan die Brixton-gemeente uitbetaal vir die oprigting van hulle kerkgebou in Putneyweg, sowat 600 m noordoos van die ou kerkgebou. Met afstigting het die lidmate van Johannesburg-Wes 871 getel. Dié ou moederkerkgebou het met die samesmelting van Brixton en Johannesburg-Wes 'n Islamitiese sentrum geword en sedertdien word Vergesig gehuisves in Brixton se kerkgebou, 'n hanetree van die Sentech-toring.

Namate lidmate deur die jare uit die westelike voorstede van Johannesburg getrek en hulle verder van die middestad gaan vestig het (veral in Roodepoort en die noordwestelike voorstede), het al die NG gemeentes in dié omgewing begin kwyn. Die gemeente Cottesloe het in 1984 net 294 lidmate oorgehad, maar darem nog sy eie leraar in die persoon van ds. M.P. van Wyk. Die gemeente het voelers na sy een moedergemeente, Fordsburg, uitgesteek met die oog op inlywing, maar Fordsburg het die versoek van die hand gewys en Cottesloe aangeraai om liewer met Brixton saam te span. Die gemeente is blykbaar die jaar ná sy laaste predikant weg is, by Brixton ingelyf. Die kerkgebou is sedertdien omskep in die Lam Rim Tibetan Buddhist Centre.[1]

Die kerkgebou, ontwerp deur die argitekte Leendert en Geurt Geers, is geleë by Putneyweg 43 in Brixton.[2] (klik op verwysing om dit te sien)

• Willem Christiaan Bouwer, 1938–1950 (eerste leraar, sy eerste gemeente)
• Gerhardus Jacobus Swart, 1951–1952 (sy eerste gemeente, later sendeling onder Jode en 22 jaar lank in Andrew Murray Congregation)
• Richard Barry Murray, 1952–1955
• Pieter Cillié Malan, 1956–1958
• Pieter Willem Marais, 1958–1960
• Jacobus Francois Myburgh, 1961–1965
• Coenraad Hendrik Lourens Mouton, 1965 – 28 November 1971 (emeriteer)
• Johannes Dewald van der Merwe, 1972–1976
• Elwyn Patton Vivier, 1977–1981
• Jacobus Johannes Sevenster, 9 Januarie 1982–1986 (?)
• Christoph Thomas Müller, 18 April 1986–1990
• Johannes Benjamin Visser, September 1990 – samesmelting (waarna Vergesig tot 2009)

• Chris Fourie, 1973–? (bediening eilande aan ooskus van suidelike Afrika)

• Olivier, ds. P.L., Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• Gaum, dr. Frits (red.) et. al., Jaarboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerke, Pretoria, Kaapstad en Wellington: Tydskriftemaatskappy van die Nederduitse Gereformeerde Kerk.