NG gemeente Differentia

Die Ringskommissie van die Ring van Boksburg het op Donderdagaand 21 Maart 1946 die lidmate van die oostelike gedeelte van Boksburg-Noord in die Voortrekkerkerk byeengeroep ten einde 'n nuwe gemeente te stig, naamlik Boksburg-Oos. Die Ring is verteenwoordig deur di. A. de V. Visser, R.M. de Villiers, H.A. Sandenbergh en J.H. Roos. As konsulent van die nuwe gemeente het ds. Sandenbergh opgetree. Vervolgens het die gemeente, by meerderheid van stemme, die volgende ker-raadslede gekies: ouderlinge C.J. Muller, P.E. Greyling, J.H. de Klerk, P.R. de Wet, J.G. Theron, A.P. de Jager, J.P. du Preez, H.N.G. Strydom, J.P. Nel en B.L. Nel; diakens D.H. Jacobs, D.L. Jacobs, J. Serfontein, T.L. Prinsloo, A.J. Keulder (scriba), G.J. de Wet-Swart, S.J. Cloete, H.P. Strydom (kassier), W. Odendaal en J.J. Gertenbach.

Daarna is uit die kerkraad 'n reëlingskommissie gekies wat die organisasie van die nuwe gemeente, die reëlings van dienste en die Sondagskool, indeling van wyke, ens. moes behartig. Die eerste dienste is gehou in die Voortrekkers se saaltjie in Derde Straat, wat goedgunstiglik tot die beskikking van die nuwe gemeente gestel is. Van die bruidskat van £2 000 wat van die moedergemeente ontvang is, is 'n stuk grond en 'n toekomstige pastorie, geleë in Tiende Straat, van 'n Duitse Sendinggenootskap vir 'n bedrag van £3 000 aangekoop. Op die stuk grond sou mettertyd die kerkgebou van die Oos-gemeente verrys.

Die kerkgebou se hoeksteen, ingemessel in die toring. Ds. W.T. Conradie het dit op 6 Oktober 1973 gelê. Die argitekte was H. Taljaard, Carter en Vennote, wat ook die NG kerk Cachet (in Primrose) ontwerp het, terwyl die bouaannemer J.H. Conradie (Eds.) Bpk. was.

Ses en twintig jaar voor die gemeente kon oorgaan tot kerkbou, is die Jubileum-Kerksaal ingewy.

Die organisasie van die nuwe gemeente was spoedig aan die rol; met die tweede beroep wat uitgebring is, is ds. J J.M. Calitz van Greytown, Natal, tot herder en leraar van die gemeente beroep, en hy het dit hom laat welgeval. Op 7 September 1946 is gevolglik die eerste leraar en sy eggenote op die kerkgrond in 'n tent, wat as saal moes diens doen, verwelkom. Ds. J.J.M. Calitz se onbenydenswaardige taak was om die gemeente tot 'n eenheid saam te snoer, die groot gebrek aan geld uit te wis, planne vir 'n kerkgebou te beraam en nog baie meer. Die nuwe Ieraar het ywerig aan die werk gespring en ten spyte van moeilike tye en geldskaarste het daar binne een jaar 'n sierlike kerksaal in Boksburg-Oos, teen 'n beraamde koste van £8 800, verrys en is dit op 28 Augustus 1947 op luisterryke wyse ingewy.

Die eerste terugslag wat die gemeente getref het, was die bedanking van ds. J.J.M. Calitz, toe hy sy emeritaat om gesondheidsredes moes aanvaar. Met bedroefde hart het die gemeente op 9 Maart 1949 van die pastoriegesin afskeid geneem. Nadat die gemeente 10 maande herderloos was en gevolglik moeilike tye deurgemaak het, het die kerkraad daarin geslaag om ds. W.P. Roux van Warrenton as opvolger van ds. Calitz te bekom. Op 'n gesellige verwelkomingsfunksie het die gemeente hul tweede leraar met sy gade ontvang. Onder die ywerige en bekwame leiding van ds. W.P. Roux en sy eggenote, was die gemeente spoedig weer tot 'n eenheid herstel, waarin die menigvuldige werksaamhede ordelik kon verloop.

Boksburg-Oos, saam met Boksburg-Wes, is een van die min gevalle waar twee dogtergemeentes op dieselfde dag of binne enkele dae ná mekaar afgestig is. Hierdie twee gemeentes is albei van Boksburg-Noord afgestig: Oos op 21 Maart en Wes op 23 Maart 1946. Die vroegste voorbeeld van tweelingdogtergemeentes was in 1906 toe die NG gemeente op Piketberg te groot en uitgestrek geraak en Aurora en Redelinghuys amper saam afgestig is: Aurora op 25 April en Redelinghuys op 26 April. Die eerste geval van ’n gelyktydige afstigting is Durban se tweeling, Berea en Port Natal, wat op 18 Julie 1945 saam die lewenslig aanskou het, maar toe albei op 15 Maart 1992 saamgesmelt het met Glenwood,[1] hoewel Berea in 1997 weer afgestig het.[2]

Vier jaar later, op 2 November 1949, stig ook ’n tweeling in Pietermaritzburg af: Pietermaritzburg-Suid, deels van die ou moedergemeente Pietermaritzburg en deels van Pietermaritzburg-Wes,[3] en Pietermaritzburg-Noord, afgestig van laasgenoemde, wat op sy beurt vroeg in die 21ste eeu by die Noord-gemeente ingelyf is.[4]

Vroeër in 1949 is Gamka-Oos en Gamkavallei albei op 22 Junie 1949 van Beaufort-Wes afgestig.

Die eerste en enigste maal dat drie gemeentes tegelykertyd van ’n moedergemeente afgestig het, was op 22 Junie 1950 op Uitenhage toe die indertydse 133 jaar oue NG gemeente Uitenhage in nie minder nie as vier dele verdeel is met die afstigting van die rekordgetal van drie dogtergemeentes: Uitenhage-Noord, Uitenhage-Oos en Uitenhage-De Mist. Dit is verder noemenswaardig dat die drie pasgebore dogters elkeen een van die drie leraars van die ou moedergemeente beroep het en al drie die beroep aanvaar het. Die moedergemeente was hierna vyf maande lank vakant tot twee medeleraars gelyktydig op 24 Februarie 1951 bevestig is.

• Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.