Moltrein

'n Moltrein (Engels: Underground, Subway, Tube, Nederlands: Metro) is 'n ondergrondse spoorwegvervoerstelsel in groot stede wat die middestad met die omliggende stedelike gebiede verbind. Dit bestaan uit 'n netwerk van lyne wat ondergronds in tonnels of bogronds op viadukte loop. Geen verkeer of ander spore kruis moltreinspore nie. Aan albei punte van 'n moltrein is 'n stuurkajuit sodat die trein in enige rigting kan beweeg. Gewoonlik is daar deure aan albei kante van die trein sodat passasiers op twee verskillende perrone kan afklim. Treine kan kort op mekaar volg omdat gevorderde sinjaalstelsels gebruik word. Hulle kan ook baie vinnig wegtrek en stilhou. Die moltrein is 'n vinnige, gerieflike vervoermiddel vir pendelaars vanaf verskillende voorstede na en van 'n stad of ander voorstede. Die grootste moltreinstelsels (meeste passasiers) is:

Stad Jaar geopen Afstand Getal passasiers per jaar
Moskou 1935 340 km 3,2 miljard
Tokio 1927 281 km 2,6 miljard
New York 1904 371 km 1,9 miljard
Seoel 1974 278 km 1,4 miljard
Meksikostad 1969 202 km 1,4 miljard
Parys 1900 211 km 1,2 miljard
Osaka 1933 114 km 957 miljoen
Londen 1863 415 km 866 miljoen
Hongkong 1979 82 km 790 miljoen
St. Petersburg 1955 110 km 721 miljoen
Ondergrondse moltreinstasie in Frankfurt am Main, Duitsland
Moltrein-netwerke in die wêreld[1]: ██ Moltrein in een stad ██ Moltrein in twee of meer stede ██ Moltrein in aanbou ██ Beplande moltrein ██ Geen moltrein
Binne die trein van die Metro van Helsinki
Hierdie artikel handel oor die vervoerstelsel. Vir die Dan Roodt-roman, sien Moltrein (roman).

Moltreinstasies
New York Subway stasie Broadway/125de Straat

Die meeste moltreinstasies lê gewoonlik ondergronds. As die lyn op viadukte loop lê hulle gewoonlik bokant die grond. Passasiers gaan met hysers of roltrappe af/op na die moltreinstasie toe. Die perrone is gewoonlik op dieselfde hoogte as die vloer van die spoorwegwaens.
Stede met die meeste moltreinstasies

Stad Getal stasies
New York 488
Parys 368
Londen 270
Tokio 217
Moskou 140

Geskiedenis
Trein van die City & South London Railway, in 1890 die eerste ondergrondse elektriese spoorweg ter wêreld en nou 'n onderdeel van die Londense Moltreinstelsel
'n CTA bruin lynse trein vertrek van Madison/Wabash-stasie in Chicago

Die eerste moltreinlyn ter wêreld is op die 10 Januarie 1863 in Londen opgerig en is deur 'n stoomlokomotief getrek. Die oorskakeling na elektrisiteit is voltooi nadat steenkoollokomotiewe se stoom en roet die stasies en die reisigers bevuil het. Die eerste moltrein op die Europese vasteland is in 1896 in Boedapest (Hongarye) opgerig. Die eerste spoorlyn van die Paryse Metro is tydens die aanloop tot die Wêreldtentoonstelling van 1900 opgerig en 'n paar maande na die aanvang van die tentoonstelling ingehuldig.

Geopen Stad
1863 Londen
1886 Liverpool
1892 Chicago
1896 Glasgow
Boedapest
1897 Boston
1898 Wene
1900 Parys
1902 Athene
1904 New York
1907 Philadelphia
1912 Hamburg
1913 Buenos Aires
  • Moltreinstasie Amstelveenseweg in Amsterdam, Nederland
    Moltreinstasie Amstelveenseweg in Amsterdam, Nederland
  • Die Sjanghai Metro is die wêreld se grootste sneltrein volgens aantal ryers en stelsellengte.
    Die Sjanghai Metro is die wêreld se grootste sneltrein volgens aantal ryers en stelsellengte.
  • Die "London Underground" is die wêreld se oudste ondergrondse stelsel.
    Die "London Underground" is die wêreld se oudste ondergrondse stelsel.
  • Die "New York City Subway" is die wêreld se grootste sneltreinstelsel volgens aantal metrostasies, teen 472.
    Die "New York City Subway" is die wêreld se grootste sneltreinstelsel volgens aantal metrostasies, teen 472.
  • 'n Bedrywige Paryse Metro stasieplatform in 2007
    'n Bedrywige Paryse Metro stasieplatform in 2007
  • 'n Stasie van die Guangzhou Metro in 2005
    'n Stasie van die Guangzhou Metro in 2005

Bronne

Verwysings
  1. www.urbanrail.net
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.