Margaret Ballinger

Ballinger was die jongste kind en enigste dogter van John Hodgson, 'n handelsreisiger, en sy vrou, Lillias. Haar vader, 'n Vrystaatse burger, het gedurende die Tweede Vryheidsoorlog (1899-1902) in die Ierse Brigade aan Boerekant geveg. Nadat hy 17 maande lank 'n krygsgevangene op St. Helena was, is hy vrygelaat toe vyandelikhede beëindig is. Hy het na Skotland teruggekeer waar hy verbaas was om heelwat vyandigheid as gevolg van sy optrede te ondervind. As gevolg daarvan het hy besluit om te emigreer en het in 1904 sy gesin na Port Elizabeth geneem, waar hy as boekhouer-sekretaris gewerk het. Margaret was toe 10 jaar oud.

Sy het haar vroeë skoolopleiding aan die Holy Rosary-klooster in Port Elizabeth ontvang. Sy het so skitterend in die matriekeksamen geslaag dat sy die goue medalje, wat deur die munisipaliteit aan die beste matriekleerling van die jaar geskenk is, ontvang het. Daarvandaan is sy na die Hugenote-kollege, Wellington, waar sy in 1911 in die Kaapse Intermediêre Eksamen geslaag het. Daarna het sy aan Rhodes-universiteitskollege, Grahamstad, studeer en in 1913 die B.A.-graad van die Universiteit van die Kaap die Goeie Hoop met onderskeiding in geskiedenis verwerf. Omdat sy hierdie kwalifikasie met soveel onderskeiding verwerf het, is die Queen Victoria Scholarship om aan Somerville College, Oxford, te studeer in Oktober aan haar toegeken. Daar het sy die M.A.-graad in geskiedenis verwerf.

Van Engeland af het Ballinger teruggekeer na Grahamstad, waar sy as hoof van die departement geskiedenis en ekonomie aan Rhodes-universiteitskollege aangestel is. Sy het W.M. Macmillan, haar dosent met die studie vir haar eerste graad, opgevolg. Toe die Rhodes-universiteitskollege besluit om haar pos tot dié van professor op te gradeer, was Ballinger nie verkiesbaar nie omdat sy 'n vrou was. Daarom het sy, toe prof. Macmillan haar nooi om by hom in Johannesburg aan te sluit, die pos geredelik aanvaar en die tydperk 1919 to 1934 as senior lektrise in geskiedenis aan die Universiteit van die Witwatersrand gebly. In 1934 het sy met William George Ballinger in die huwelik getree en is gevolglik verplig om uit haar pos te bedank aangesien getroude vroue nie toegelaat is om ’n permanente betrekking te beklee nie. Sy het trouens sedert 1932 as hoof van die departement waargeneem toe prof. Macmillan Suid-Afrika verlaat het, maar toe sy om die professoraat aansoek doen, is sy weer afgewys omdat sy ’n vrou was.

Gedurende die jare 1936 en 1937 was sy deeltyds aan die universiteit werksaam, maar teen daardie tyd het sy haar meer vir die politiek begin beywer, gemotiveer deur haar beswaar teen die afskaffing van die ou Kaapse stemregbepalings. Nadat die Hertzog-regering die Naturelle-verteenwoordigingswet van 1936 goedgekeur het, is sy in November 1937 verkies tot een van die vier Volksraadslede wat as verteenwoordigers van die swart mense van Suid-Afrika benoem is. Sy het die verteenwoordiger van die Kaapse Oostelike Sirkel geword nadat sy die betwiste verkiesing gewen het. In 1942 is sy onbestrede herkies en sy het ook haar setel in die 1948-verkiesing behou, totdat sy weer eens in 1959 onbestrede teruggekeer het. Haar setel, sowel as dié van die ander drie Volksraadslede, is afgeskaf deur die Nasionale regering wat in 1959 die 1936-wet herroep het, en sy het op 30 Junie 1960 die Volksraad verlaat.

Werkers van die Liberale Party plak plakkate op in Seepunt tydens die veldtog vir die provinsiale verkiesing van 1959.

Ballinger het die oorwinning van die Nasionale Party in die 1948-verkiesing as 'n ramp vir Suid-Afrika beskou. Hoewel sy altyd aangevoer het dat die Verenigde Party segregasionisties was, het sy toegegee dat die gehalte en verskeidenheid van sosiale dienste vir swartes tydens die VP-bewind uitgebrei en hul lewenstandaard verbeter is. Tweedens het sy daarop aanspraak gemaak dat elke regeringsverslag wat gedurende daardie tyd gepubliseer is, die sienswyse van die vier verteenwoordigers van die swart mense ten opsigte van gewenste toekomstige ontwikkelings ondersteun het. Sy het egter volgehou dat wit mense na Afrika gekom het om te bly, maar was van mening dat die opgevoede deel van die swart gemeenskap dié feit aanvaar het en dat 'n verstandhouding tussen swart en wit dus noodsaaklik was vir die toekomstige sekuriteit van Suid-Afrika.

Ballinger was nie alleen stigterslid van die Suid-Afrikaanse Liberale Party in 1953 nie, maar sy is ook as die eerste leier van dié party gekies. In 1955 het sy as leier bedank, maar steeds lid van die nasionale komitee gebly totdat dié party in 1968 weens die Wet op die Verbod op Politieke Inmenging besluit het om te ontbind pleks van ’n party vir net wit mense voort te bestaan. Hoewel sy deur wit konserwatiewes as 'n radikaal beskou is, het sy 'n temperamentele afkeer van die radikale gehad soos hulle trouens ook van haar. Sy het nie geglo aan die vernietiging van instellings nie, maar aan die verbetering daarvan. Sy het die morele eis om die onmiddellike afskaffing van die kleurskeidslyn as pragmaties onsinnig beskou.

Margaret Ballinger.

Die kragtige en direkte ondersteuning wat sy swart Suid-Afrikaners gebied het, het aan haar internasionale roem besorg, sodat heelwat onderskeidings haar te beurt geval het. In 1961 is sy as fellow van Nuffield College, Oxford, aangestel en twee jaar later het sy 'n leierskapsprys van die VSA ontvang. Die Universiteit van Kaapstad het die graad LL.D.(honoris causa) aan haar toegeken en op 25 Junie 1964 het Rhodes-universiteit haar 'n soortgelyke eer bewys.

As gevolg van haar groot belangstelling in die mens en maatskaplike aangeleenthede het sy haar tot verpleging aangetrokke gevoel ten behoewe waarvan sy die Wet op Verpleging geïnisieer het om so die beroep op 'n doeltreffende grondslag te organiseer. Daarna is sy gekies as die eerste adjunk-president van die Verpleegstersraad, 'n pos wat sy behou het tot die konstitusie van die Raad in 1949 gewysig is, toe sy ter erkenning van haar dienste deur die Verpleegstersvereniging as lewenslange erelid aangestel is. In 1957 het sy as lid van die Britse Statebond se Parlementêre Afvaardiging Indië besoek. Twee jaar tevore het sy uitnodigings om die Goudkus en Nigerië te besoek aanvaar sodat, toe sy in 1960 deur die Australiërs genooi is om die prestige Dyason-lesing in verband met rasseverhoudinge oor die hele vasteland te gee, haar internasionale roem op al vyf vastelande gevestig was.

Nog 'n eer het haar te beurt geval toe die Royal African Society of Great Britain se medalje vir toegewyde diens aan Afrika aan haar toegeken is en sy die erelidmaatskap van dié genootskap ontvang het. In haar aangenome land was sy van 1942 tot 1960 aktief betrokke by die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rassebetrekkinge en sy was ook 'n groot vriend van Leo Marquard.

Tot haar publikasies behoort talle artikels in verskeie tydskrifte en koerante, onder meer 'n weeklikse rubriek vir die Swart tydskrif Umteteli wa Bantu. Sy het die volgende boeke geskryf: The influence of Holland in Africa, 'n outobiografie From Union to apartheid: a trek to isolation, en saam met haar man die trilogie Britain in South Africa, Bechuanaland and Basutoland. Sy het geen kinders gehad nie.

• Rosenthal, Eric, Encyclopaedia of Southern Africa, Juta and Company Limited, Kaapstad en Johannesburg, 1978.
• Beyers, C.J. (hoofred.) 1987. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek. Pretoria: Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing.