Mans se gesondheidsrisiko's
Syfers vir die 15 hoof-sterfteoorsake van die algehele Amerikaanse bevolking is hoër onder mans as onder vroue. Mans sterf gemiddeld bykans sewe jaar vroeër as vroue. Mans is ook meer vatbaar vir kroniese siektes en troumatiese breinbeserings; of om van verworwe immuniteitsgebreksindroom (vigs) om te kom. Mans is geneig om minder oefening in te kry en om oor die algemeen oorgewig te wees. Hulle sal ook nie sommige aanvullingsmiddels, soos vitamiene, inneem nie en skenk ook minder aandag aan hul gesondheid as vroue. Die rede wat soms aangevoer word, is dat mans “toegelaat” word om oorgewig te wees. Die media kan ’n bonkige man steeds as manlik en selfs aantreklik voorstel. Die gedrag en groter gesondheidsbewustheid wat deur vroue geopenbaar word, geskied weens die klem wat die samelewing op voorkoms en ’n slanke lyf van vroue plaas. Indien 'n vrou oorgewig is word sy deur die Westerse samelewing as minder vroulik gesien. Om hierdie rede sal vroue probeer om gesonder te leef en hulself te versorg.
Hoewel hoogs debatteerbaar, glo wetenskaplikes dat gedrag die belangrikste faktor is wat gesondheid beïnvloed en dat gedragsveranderinge die doeltreffendste manier is om siektes te voorkom. Party gedragspatrone wat met hegemoniese manlikheid vereenselwig word, sluit in ambisie, ’n suksesgeoriënteerde ingesteldheid, onafhanklikheid en om onkwesbaar, emosioneel kalm en soms waaghalsig op te tree. Dit is wél die aanvaarde gedrag en karaktereienskappe vir mans in die Westerse samelewing, maar indien dit na die uiterste oorhel, kan dit gedragspatrone skep wat skadelik is.
Onafhanklikheid en onkwesbaarheid
Mans is minder geneig om ’n geneesheer te besoek om voorsorgondersoeke te ondergaan. Amerikaanse mans maak 134,5 miljoen minder afsprake met dokters as vroue en maak slegs 40,8% van al die doktersbesoeke uit. Mans versuim om vir ’n jaarlikse hartroetine-ondersoek te gaan. Mans tussen 25 en 65 jaar oud staan ’n vier keer groter kans om aan kardiovaskulêre siektes te sterf as vroue van dieselfde ouderdom.
Dit is ook meer waarskynlik dat mans op ’n latere stadium met ’n terminale siekte gediagnoseer sal word, weens hul teensinnigheid om vroeër ’n dokter te gaan spreek. Dit kan moontlik toegeskryf word aan die geneigdheid van mans om nie die simptome so vinnig soos vroue op te merk nie. Jerry Kaiser, ’n gesondheidsorgkonsultant, dink dat “mans eintlik steeds jagters en krygers is…Hulle is geneig om nie te let daarop wat onsigbaar of inwendig is nie. As daar nie ’n duidelike uitwendige stimulus is nie, is daar geen reaksie nie.”
Van die redes waarom mans nie jaarliks vir ’n roetine-ondersoek gaan nie is vrees, ontkenning, verleentheid en die vermyding van situasies wat buite hul beheer is. Hierdie negatiewe gevoelens word veroorsaak deur die wanopneming omtrent manwees en manlikheid; meer spesifiek om altyd onafhanklik, in beheer van sake en onkwesbaar te wees.
Druk deur verwagte genderrol veroorsaak
Party mans is onder spanning deur die samelewing se druk om manlik op te tree. Hierdie mans verkeer onder die indruk dat hulle in situasies wat fisieke krag en fiksheid verg die hef in die hand moet behou. Om effens swakkerig, emosioneel of seksueel onvoldoende te wees is ’n enorme bedreiging vir hul selfbeeld. Om selfvoldaan te wees moet hierdie mans die gevoel kry dat húlle diegene is wat die besluite neem, selfversekerd is en rasioneel voorkom. Hierdie genderrolstres ontstaan sodra ’n man voel dat hy miskien onmanlik optree.
Eisler en Skidmore het in 1987 navorsing omtrent manlikheidstresvlakke gedoen. Hulle het vyf manlikheidsmeganismes vasgestel wat met genderrolstres verband hou. Dit sluit in:
- die beklemtoning om situasies wat fiksheid en krag verg te bowe te kom
- die kontak met vroue wat ’n gevoel van meerderwaardigheid uitstraal, soos by atletiek of inkomste
- die vooropgesteldheid om as emosioneel en daarom verwyfd gesien te word
- die drang om te verower wat werk- en sekssake betref en
- die drang om tere gevoelens te onderdruk soos die tradisionele “manlike beeld” vereis
Streshantering
Manlikheidsstandaarde veroorsaak nie slegs stres by party mans nie, maar perk ook die mans in om hierdie druk te verlig. Mans en vroue het verskeie maniere om stres te hanteer. Heelparty mans volg wat hulle dink die “manlike manier” is eerder as om ’n objektiewe benadering te kies wat vir hulle die beste is.
Mans word dus beperk tot ’n sekere stel “goedgekeurde” vorme van streshantering. Vanweë hierdie beperkende stel reëls kan baie mans nie stres so goed soos vroue hanteer nie. Vroue raak neerslagtig, stort hul emosies uit en praat met ’n vriend daaroor. Na dese voel hulle beter. Mans is egter geneig om stres op te krop (internalisering) en nie die probleem op te los nie – wat oplaas hul gesondheid affekteer.
Stoïsisme en onderdrukking van emosies
Elke samelewing stel sy eie reëls (wat voortdurend verander) hoe mans en vroue hulself moet uitdruk. Mans word daar byvoorbeeld van verwag om vertroosting en ondersteuning te bied. Sodra hul wel swik, in trane uitbars of vertroosting soek kan hulle dalk in aansien daal. Tegelykertyd gun die samelewing (vroue en ander mans) nie die mans kans om hul hartseer, moegheid, swakheid, neerslagtigheid, onbekwaamheid, behoeftigheid of eensaamheid uit te druk sonder dat laasgenoemde hul manlikheid moet opoffer nie.
Die waarskynlikheid dat mans selfmoord sal pleeg, is vier keer so hoog as dié van vroue. Dikwels het familie en vriende geensins onraad vermoed nie. Mans probeer dikwels om depressie op eie houtjie te hanteer, sonder om raad van ’n deskundige te vra, wat baie keer sodoende op die dood uitdraai.
Waaghalsigheid
Baie meer mans as vroue dra nie hul sitplekgordel nie, bestuur dronk, is aggressief en raak in gevegte betrokke of ry vinnig en roekeloos. Mans staan ’n groter kans om by manslag, motorongelukke en ander ongelukke betrokke te raak. Trouens, die kans is drie keer groter dat mans as vroue in ongelukke sal sterf. Hoewel daar aangevoer word dat gevaarlike arbeid (soos in die mynwese) meestal deur mans verrig word en 93% van die werkpleksterftesyfer mans is, glo ander dat waaghalsigheid tog ’n rol moes gespeel het.
Mans sal gewoonlik meer kanse met hul gesondheid waag as vroue. Waaghalsigheid word as aanvaarbaar by mans, en in ’n sekere mate selfs as manlik, beskou. Mans loop dubbel die risiko om aan kanker te sterf as vroue. Mans is ook meer geneig om te rook, nie sonbrandmiddel aan te wend nie, ongesond te eet en nie oefeninge te doen nie.
Die redes vir hierdie bereidwilligheid om risiko’s te loop word oraloor beredeneer. Party is van mening dat die risikogedrag meestal of geheel en al deur die samelewing se verwagting en aanvaarding daarvan veroorsaak word. Ander glo weer dat mans, veral jong mans, geneties vatbaar is om minder risikovermydend as vroue te wees omdat, sou die voortplantingskapasiteit van ’n groep in berekening gebring word, die dood van ’n jong man minder skade inhou as die verlies van ’n jong vrou. Dit plaas klaarblyklik ’n soort ewolusionêre druk op mans om meer risiko’s te loop en hul lewens in gevaar te stel. Daarby word ook genoem hoe wydverspreid en kultuuronafhanklik sekere raakpunte omtrent manlike identiteit is, in die sin dat, sou manlikheid suiwer aangeleerde gedrag gewees het, verskillende samelewings uit verskillende tydperke heeltemal verskillende idees rakende manlike genderrolle sou gehad het – wat deur die verloop van die geskiedenis egter betreklik dieselfde gebly het.
Media-aanhitsing
Volgens Arran Stibbe kan mans se gesondheidsprobleme verbind word aan die sosiale genderrol van ons kultuur. Deur tydskrifte deur te blaai, het hy bevind dat die media “tradisionele manlikheid” aanmoedig. Die tydskrifte besing “manlike” goed, soos om te hou van gewere, vinnige motors, wulpse vroue asook die gereelde lees van pornografie. In hierdie tydskrifte word verskeie “ideale mans” uitgebeeld. Die probleem: al die mans plaas hul gesondheid op die spel.
Die spierbouer wat uitgebeeld word, gaan gewoonlik gepaard met swak oefening wat nie op kardiovaskulêre oefening of op die hele liggaam van toepassing is nie. Die “steak en tjips”-beeld word verbind met hoë cholesterol.
Die oormatige bierdrinkerbeeld kan aanleiding gee tot dronkbestuur. Die kits- en kafkosliefhebber skep ’n presedent vir vetsug. Die beeld van 'n sekskampioen kan meebring dat die manslesers ’n groter risiko loop om seksueel oordraagbare siektes op te doen. Laastens skep die idee van ’n man as ’n sportbehepte televisiekyker, taaiheid en aggressie.
Drankmisbruik
Navorsing oor bierreklame deur Strate (Postman, Nystrom, Strate en Weingartner 1987; Strate 1989,1990) en deur Wenner (1991) het sekere interessante resultate opgelewer. In bieradvertensies word die manlikheids-ideologie (veral waaghalsigheid) vertoon en aangemoedig. Die advertensie kan fokus op ’n situasie waar ’n man ’n hindernis binne ’n groep moet oorkom. Die mans kan ook hetsy hard werk of speel, soos waar fisieke arbeiders soos cowboys, bouers of plaaswerkers ingespan word. Die bier word as ’n beloning vir ’n knap stukkie werk voorgehou.
’n Bier word vereenselwig met die oorskakeling van werk na ontspanning. Bierreklame met spel tussen vriende as die sentrale tema betrek oormeestering (hetsy oor die natuur of medemens), risiko en avontuur. Die mans kan byvoorbeeld visvang, kampeer, aan sport deelneem of in kroeë uithang. Daar is gewoonlik ’n element van gevaar sowel as ’n toespitsing op beweging en spoed. Dit beklemtoon die denkbeeld dat ware mans gevaar oorkom en van spoed hou (byvoorbeeld vinnige motors/om vinnig te bestuur). Die kroeg dien as ’n plek waar manlikheid getoets word (vaardighede soos potspel, armdruk en drankuithouvermoë), maar is vir mans ook ’n plek van samekoms. Bier word ook met die natuur verbind – die gedagte dat bier natuurlik, suiwer, nie skadelik en miskien selfs gesond is - word ten sterkste gesuggereer.
Mans verbruik meer alkohol as vroue, wat teruggevoer kan word na die uitbeelding daarvan in die media saam met die “spiertier”-houding. Mans drink drie keer meer as vroue. Hulle raak by durfal-aktiwiteite soos fuifsuipery betrokke. Volgens Rorabaugh se studie is mansstudente die kwaaiste drinkers van die Amerikaanse gemeenskap. Daar is die algemene opvatting dat mansstudente na avontuur opsoek is en dat hul studentedae deur alkoholmisbruik deurtrek is.
Volgens Green is drankspeletjies ’n belangrike faktor by die sosialisering van nuwe studente wat swaar op gesteun word. Drankverbruik word as ’n avontuur op sigself beskou, sowel vir die feit dat dit mans bevry om geslagsomgang, geweld en ander avontuurlike gedrag te ervaar. In ruil vir hierdie risiko wat geloop word, glo mansstudente dat hulle deur hul portuurgroep aanvaar sal word. Alkohol is nie alleen op sigself ’n risiko in hierdie mans se lewens nie, maar party studenterituele en –tradisies vereis mans om gevaar met hul alkoholverbruik te meng. Hierdie jong mans dink dat hul manlikheid slegs kan ontwikkel binne ’n oomblik wat sosiaal deur alkohol oorheers word.
Verwysings
- Arrindell, Willem A., Ph.D. (2005 1 October) “Masculine Gender Role Stress” Psychiatric Times Pg. 31
- Burstin, Fay “What’s Killing Men”. Herald Sun (Melbourne, Australia). October 15, 2005.
- Canada, Geoffrey “Learning to Fight” Men’s Lives Kimmel, Michael S. and Messner, Michael A. ed. Allyn and Bacon. Boston, London: 2001
- Courtenay, Will “Constructions of masculinity and their influence on men's well-being: a theory of gender and health” Social Science and Medicine, yr: 2000 vol: 50 iss: 10 pg: 1385-1401
- Kaufman, Michael “The Construction of Masculinity and the Triad of Men’s Violence”. Men’s Lives Kimmel, Michael S. and Messner, Michael A. ed. Allyn and Bacon. Boston, London: 2001
- Robinson, L. (October 21, 2005). Not just boys being boys: Brutal hazings are a product of a culture of masculinity defined by violence, aggression and domination. Ottawa Citizen (Ottawa, Ontario).
- Stibbe, Arran. (2004). “Health and the Social Construction of Masculinity in Men’s Health Magazine.” Men and Masculinities; 7 (1) July, pp. 31–51.
- Strate, Lance “Beer Commercials: A Manual on Masculinity” Men’s Lives Kimmel, Michael S. and Messner, Michael A. ed. Allyn and Bacon. Boston, London: 2001
- Williamson P. “Their own worst enemy” Nursing Times: 91 (48) 29 November 95 p 24-7
- Wray Herbert “Survival Skills” U.S. News & World Report Vol. 139 , No. 11; Pg. 63 September 26, 2005
Eksterne skakels
- (en) Menshealth.org Geargiveer 5 Junie 2011 op Wayback Machine is daaraan toegewy om die gesondheid en welstand van mans en seuns aan te moedig. Hul doelwit is om voorkombare risiko’s te verminder en om te help dat mans en seuns langer en gelukkiger leef. Dit bied ’n gesondheidsevalueringprogram en dienste om mans en hul gesinne te help om hul gesondheid te verbeter.
- (en) Menweb.org Geargiveer 31 Desember 2005 op Wayback Machine Hierdie webtuiste bied artikels oor gesondheidskwessies en navorsing wat statistiek en feite verskaf. Dieet, lyfstylveranderinge sowel as inligting oor geestelike gesondheid word uitgelig.
- (en) Menanddepression.nimh.nih.gov Geargiveer 28 Mei 2009 op Wayback Machine Hierdie webruimte handel oor mans en hul depressie en hoe om hulp te soek.